Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Από την έντυπη έκδοση "Τύπος Θεσσαλονίκης"
Έχει ξεπεράσει τους 10.000 θεατές στη στεριά και τη θάλασσα το «Lemon», η παράσταση για την ιστορία του πιανίστα 1900 που έρχεται ξανά στη Θεσσαλονίκη και θα την απολαύσουμε την Πέμπτη 29 Ιουλίου ώρα 21.00 στο Θέατρο Δάσους. Με παραστάσεις εν πλω, σε αγκυροβολημένα καράβια, σε καρνάγιο, σε κτήμα λεμονιών, σε λιμενοβραχίονα, στο εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο Μπάγκειον και σε κανονικά θέατρα, ο Μελαχρινός Βελέντζας που είναι στην καλλιτεχνική διεύθυνση και παραγωγή ενώ υποδύεται τον 1900 μάς είπε πως στόχος του ήταν εξ αρχής «η πολιτιστική αποκέντρωση». «Μου αρέσει πολύ η αδιαμεσολάβητη επαφή με το κοινό» και «να μην βολεύομαι στην πεπατημένη», ανέφερε, ενώ πρόσθεσε πως τα βασικά για το θέατρο είναι μια καλή ιστορία και θεατές.
-Ο ήρωας του Lemon έχει ζήσει τη ζωή του έγκλειστος σε ένα καράβι. Πώς κουμπώνει η ιστορία του με τον πρόσφατο εγκλεισμό που βιώσαμε;
-Τον Μάρτιο του 2020, η πανδημία μας υποχρέωσε να σταματήσουμε, να φρενάρουμε. Μπήκαμε σε καραντίνα, την εποχή όπου είχαμε αμέτρητες επιλογές. Την εποχή που στο θέατρο συζητούσαμε για τις 1.000 και πλέον παραστάσεις. Τώρα λοιπόν που σιγά-σιγά προσπαθούμε να προχωρήσουμε βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κι επίκαιρη αυτή τη συνάντηση: ενός χαρακτήρα που ζει μία αφαιρετική και λιτή ζωή, μα πλούσια μέσω της φαντασίας του μιας και μπορεί να κάνει άπειρους συνδυασμούς με τα 88 πλήκτρα του πιάνο του, και όλων εμάς που είτε αγωνιούμε να επιστρέψουμε εκεί που ήμασταν πριν την πανδημία είτε προσπαθούμε να επαναπροσδιορίσουμε τις επιλογές μας αντιλαμβανόμενοι ότι πρέπει να προσαρμοστούμε και να προχωρήσουμε μπροστά. Ο 1900 είναι μία φωνή εντός μας που ρωτά: «Εσείς πού νιώθετε ευτυχισμένοι;».
-Το Lemon συνεχίζει το ταξίδι του σε επιλεγμένους τόπους που το φιλοξενούν. Πώς επιλέγετε τα σημεία;
-Έχουμε κάνει παραστάσεις εν πλω, σε αγκυροβολημένα καράβια, σε καρνάγιο, σε κτήμα λεμονιών, σε λιμενοβραχίονα, στο εγκαταλελειμμένο ξενοδοχείο Μπάγκειον. Φέτος το Lemon θα βρει το φυσικό του σκηνικό χώρο μπροστά στο ναυάγιο Δημήτριος στο Γύθειο (παραλία Βαλτάκι), στον Ταρσανά της Σύρου, στη Λιμνοθάλασσα του Μεσολογγίου, εν πλω στα ανοιχτά της Σαλαμίνας και κάπου ανάμεσα στα Σφακιά και τη Γαύδο, στις ακριτικές Οινούσσες. Η πολιτιστική αποκέντρωση είναι βασικός μου στόχος σε αυτή την ανεξάρτητη παραγωγή από το ξεκίνημα του ταξιδιού της. Πρόκειται για μία επιλογή σαφώς πιο δύσκολη, τόσο καλλιτεχνικά όσο και οικονομικά. Όταν τελικά όμως αυτές οι παραστάσεις πραγματοποιούνται τότε αυτό είναι συγκινητικό τόσο για εμάς όσο και για τους ίδιους τους θεατές. Προσωπικά, είναι ένας τρόπος να ανακαλύψω ξανά και ξανά αφενός το έργο και αφετέρου νέες δυνατότητες αφήγησης και καλλιτεχνικής παραγωγής. Μου αρέσει πολύ η αδιαμεσολάβητη επαφή με τους θεατές. Το να ψάχνω διαρκώς τρόπους να διεκδικήσω αυτή την επαφή ή ακόμη και να τη δημιουργήσω με κάνει να αισθάνομαι ελεύθερος και με βοηθά να επαναπροσδιορίζω την τέχνη μου και την αντίληψή μου πάνω στα πράγματα. Και σίγουρα να μην βολεύομαι στην πεπατημένη.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για την παράσταση;
-«Κανείς δεν είναι ξεγραμμένος άμα έχει έτοιμη μια καλή ιστορία και κάποιον για να του τη διηγηθεί». Ήθελα ένα έργο το οποίο θα μας επέστρεφε στα βασικά της θεατρικής αφήγησης. Τι χρειαζόμαστε για να κάνουμε θέατρο; Μία καλή ιστορία και θεατές για να την αφηγηθούμε. Η Γεωργία Τσαγκαράκη διασκεύασε και σκηνοθέτησε επί σκηνής τον ποιητικό μονόλογο του Baricco για δύο ηθοποιούς ζωντανεύοντας το κείμενο (εξαιρετική και η μετάφραση του Σταύρου Παπασταύρου). Η ιδέα μου ήταν ένα έργο που θα ταξίδευε και θα παρουσιαζόταν κυριολεκτικά πότε στη στεριά, πότε στη θάλασσα και πότε κάπου ανάμεσα. Και σε σημεία που θα τα μετέτρεπα σε θέατρα. Έτσι ξεκίνησε το Lemon κι έτσι συνεχίζεται. Δίνοντας χρόνο σε αυτό το εγχείρημα εξελίσσομαι, κάνω όμορφες συνεργασίες, ταξιδεύω και εμβαθύνω σε αυτό που αγαπώ: το θέατρο. Κάποια στιγμή, ο 1900 αποφασίζει να δοκιμάσει να κατέβει από το καράβι. Στο τρίτο σκαλί σταμάτησε. Αυτή η αιώρηση ανάμεσα στη στεριά και τη θάλασσα γέννησε στο μυαλό μου τον πρωτότυπο τρόπο παρουσίασης του Lemon ανάμεσα στη στεριά και τη θάλασσα που θα οδηγούσε στη δημιουργία μίας συνεκτικής αφηγηματικής γραμμής εντός κι εκτός σκηνής. Οι δυσκολίες και οι προκλήσεις είναι το βασικό χαρακτηριστικό της σκηνοθεσίας του ταξιδιού του Lemon. Ένα κλειστό ή ανοικτό θέατρο είναι εν πολλοίς έτοιμοι χώροι, όπου το περίγραμμα υπάρχει. Αντίθετα, ένας μη αμιγώς θεατρικός χώρος για να αποκτήσει θεατρικό χαρακτήρα απαιτείται μία διαφορετική διαδρομή και επεξεργασία που πολλές φορές οδηγεί αναπόφευκτα στην εκ νέου ανακάλυψη του έργου και την αξιοποίηση σημείων του που έως τότε παρέμεναν ανενεργά. Το να παίζεις πχ εν πλω ή σε ένα καρνάγιο είναι μία δυναμική διαδικασία που απαιτεί εγρήγορση και αντοχή. Και φυσικά όταν επιστρέφουμε για να παίξουμε σε αυτό που σχηματικά θα ονομάζαμε παραδοσιακά θέατρα, όπως το αγαπημένο θέατρο Δάσους της Θεσσαλονίκης, σε αυτή την περίπτωση η εμπειρία από τις υπόλοιπες παραστάσεις σε μη θεατρικούς χώρους δημιουργεί κατά τη γνώμη μου μία ενδιαφέρουσα ματιά. Κάθε παράσταση είναι μια καινούρια εμπειρία και φέρει την ενέργεια των προηγουμένων και την επιθυμία για όσες θα ακολουθήσουν. Μία διαρκής εξέλιξη. Κάθε παράσταση βρίσκεται σ’ εκείνο το ανάμεσα του δημιουργικού χωροχρόνου του καλλιτέχνη και της σχέσης του με το έργο και τοuς θεατές. Αυτό είναι που κάνει ρευστά τα πράγματα. Και μας μετακινεί.
-Έχει αλλάξει κάτι σε σχέση με το προηγούμενο ανέβασμα;
-Το Lemon λόγω κυρίως του πρωτότυπου τρόπου που ταξιδεύει και παρουσιάζεται ανάμεσα στη στεριά και τη θάλασσα διαρκώς εξελίσσεται, καθώς κάθε παράσταση είναι διαφορετική σε σχέση με την προηγούμενη. Η παύση λόγω πανδημίας, μας έδωσε τον απαραίτητο χρόνο προετοιμασίας για τον σχεδιασμό και την οργάνωση της μεγάλης καλοκαιρινής μας περιοδείας σε όλη την Ελλάδα, η οποία περιλαμβάνει την παρουσία σε κεντρικά φεστιβάλ καθώς επίσης και παραστάσεις σε αχαρτογράφητους θεατρικά τόπους. Η δουλειά εκτός σκηνής τροφοδοτείται από το ίδιο το έργο και το ανάποδο. Αυτή η αλληλεπίδραση είναι που διαμορφώνει εκ νέου αυτή τη συνολική καλλιτεχνική πρόταση εξελίσσοντας τη ματιά μας πάνω σε αυτό που κάνουμε. Ο χρόνος είναι πάντα σύμμαχος σε αυτή τη διαδικασία κι επιτρέπει στα πράγματα να ωριμάζουν.
-Τι σας έλλειψε περισσότερο κατά τον χρόνο αποχής από τη σκηνή; Πώς θα αναπληρώσετε αυτή την επαφή με το κοινό;
-Ζούσαμε όλα μας τα χρόνια στη στεριά και κάποια στιγμή μας πέταξαν βίαια στη θάλασσα. Χωρίς απαραιτήτως να ξέρουμε να κολυμπάμε. Άλλοι πνιγήκαμε, άλλοι νομίσαμε ότι πνιγήκαμε, άλλοι μάθαμε να κολυμπάμε. Τώρα επιστρέφουμε πίσω στη στεριά. Θέλοντας να πάμε μπροστά. Κουβαλώντας πολύ θάλασσα μέσα μας και πάνω μας. Προσωπικά, αυτός ο ένας χρόνος μου έχει αφήσει ένα μούδιασμα αλλά και μία καθαρή επιθυμία να συνεχίσω να κάνω δημιουργικά πράγματα. Και κυρίως να βρίσκομαι με ανθρώπους για να μοιραστώ αυτό που έχει αφήσει αυτός ο ένας χρόνος σιωπής. Το θέατρο είναι ένας τρόπος να το κάνω. Χαίρομαι λοιπόν πολύ που έχουμε ξεκινήσει ξανά τα ταξίδια με την παράστασή μας. Με το βανάκι μας και όλη αυτή την επιθυμία να συναντηθούμε με τους θεατές μας θέτοντας στο επίκεντρο την ιστορία που αφηγούμαστε. Και χαίρομαι ιδιαίτερα που θα επιστρέψουμε στη Θεσσαλονίκη για να αφηγηθούμε ξανά την ιστορία του 1900.
Ταυτόχρονα, νομίζω πως χρειάζεται υπομονή καθώς τώρα βιώνουμε μία μεταβατική κατάσταση όπου όσα δεν ξέρουμε είναι πολύ περισσότερα από όσα γνωρίζουμε. Ωστόσο, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι θέατρο σημαίνει το «εδώ και τώρα», το θνησιγενές. Για να πεθάνει όμως κάτι και να χαθεί παραμένοντας πια ζωντανό μόνο μέσω της μνήμης μας, πρέπει πρώτα να υπάρξει. Θέλω να πω πως θέατρο χωρίς θεατές -και όταν λέω θεατές στη συγκεκριμένη περίπτωση εννοώ ανθρώπους που έχουν φυσική παρουσία στο χώρο όπου γίνεται η παράσταση- δεν υπάρχει. Θέατρο υπάρχει όπου υπάρχουν θεατές.
Πληροφορίες παράστασης
Εισιτήρια: 15 (κανονικό) & 12 (μειωμένο). Προπώληση: Viva.gr.https://www.viva.gr/tickets/theater/periodia/lemon/.
Το πλήρωμα του Lemon
Παίζουν: Μελαχρινός Βελέντζας | 1900, Γιώργος Δρίβας | Τιμ Τούνυ. Καλλιτεχνική Διεύθυνση | Παραγωγή: Μελαχρινός Βελέντζας, Συγγραφέας: AlessandroBaricco, Μετάφραση: Σταύρος Παπασταύρου, Διασκευή | Σκηνοθεσία | Κίνηση: Γεωργία Τσαγκαράκη.
Σκηνογραφία: Νατάσα Τσιντικίδη, Κατασκευή πιάνο: Θωμάς Μαριάς, Κοστούμια: Κέλλυ Σταματοπούλου, Technical Manager: Λευτέρης Δούρος, Φωτογραφίες: Δημήτρης Μανής & Γιώργος Καπλανίδης, Trailer: Παναγιώτης Αγκαβανάκης, Graphicdesign: Αλέκος Δούρος, Επικοινωνία: Άννα Θεοδόση , Social Media: Αφροδίτη Πρέβεζα.
