Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Στην Λειψία ξετυλίγεται η πλοκή του βιβλίου της Bettina Wilpert με τίτλο «Nichts, was uns passiert» («Αυτά δεν συμβαίνουν σ’ εμάς» εκδόσεις Verbrecher του Βερολίνου). Αφορά σε μια καταγγελία βιασμού μετά από ένα πάρτι γενεθλίων. Η Άννα λέει ότι έπεσε θύμα βιασμού. Ο Γιόνας ισχυρίζεται πως δεν υπήρξε πίεση. Εκείνη θα τον καταγγείλει. Η αξιοπιστία και οι φιλίες των δύο νέων διακυβεύονται. Η Wilpert που θα συμμετάσχει σε διαδικτυακή συζήτηση για το μυθιστόρημά της στις 27 Νοεμβρίου ώρα 17.00 στο πλαίσιο της 18ης Διεθνούς Εκθέσεως Βιβλίου είπε στο «ΤyposThes» πως πριν αρχίσει να γράφει το βιβλίο μίλησε με θύματα, αλλά και δικηγόρους και ψυχολόγους ώστε να υπάρχει πιο ρεαλιστική προσέγγιση.
Το μυθιστόρημα τιμήθηκε με πολλά λογοτεχνικά βραβεία, μεταξύ άλλων το 2018 με το Λογοτεχνικό Βραβείο ZED-«aspekte» για το Καλύτερο Λογοτεχνικό Ντεμπούτο και το 2019 με την υποτροφία του Κράνιχσταϊν για Συγγραφείς Νεανικής Λογοτεχνίας. Το βιβλίο διασκευάστηκε για το θέατρο από το Δημοτικό Θέατρο του Γκίσεν. Η Wilpert ανέφερε πως το μυθιστόρημά της «δείχνει ότι η σεξουαλική βία είναι κάτι που δυστυχώς συμβαίνει κάθε μέρα». «Πιστεύω πως αν υπάρχει επίγνωση του προβλήματος μπορούμε να φέρουμε αλλαγές σε αυτό», τόνισε. Η συγγραφέας μίλησε για την πανδημία που της έχει αφήσει έναν φόβο για τις συναναστροφές με τους άλλους και μια διστακτικότητα για τα ταξίδια, αλλά και για την Γερμανική λογοτεχνία και τους αγαπημένους της συγγραφείς.
-Τελευταία γίνεται ολοένα και περισσότερη συζήτηση για τη βία στην κοινωνία. Τι έχει αλλάξει; Γιατί οι άνθρωποι στρέφονται σε αυτήν;
-Δεν είμαι τόσο σίγουρη πως υπάρχει περισσότερη βία τώρα σε σχέση με πριν (αν σκεφτείτε τους δύο προηγούμενους Παγκόσμιους Πολέμους). Πιστεύω πως εξαιτίας του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης ότι οι άνθρωποι είναι πιο επιθετικοί και κακοί online απ’ ότι στην πραγματική ζωή και έτσι η διαδικτυακή βία, όπως και τα εγκλήματα μίσους, έχουν αυξηθεί. Επιπλέον κατά τη γνώμη μου το ίντερνετ κάνει σε ταχύτερο ρυθμό ριζοσπαστικούς τους ανθρώπους σε σχέση με την προηγούμενη εποχή. Έτσι έχουμε περισσότερες τρομοκρατικές επιθέσεις όχι από οργανώσεις αλλά από τους «μοναχικούς λύκους», που όμως πρέπει να εξεταστούν σε ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο.
-Αν και το μυθιστόρημά σας έχει γραφτεί πριν γεννηθεί το κίνημα «me too», υπάρχουν κάποια κοινά σημεία…. Πόσο σημαντικό είναι να έχουν φωνή τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης;
-Είχα αρκετές παρουσιάσεις τα προηγούμενα τρία χρόνια για το βιβλίο μου και σε κάθε εκδήλωση υπάρχει τουλάχιστον ένα θύμα σεξουαλικής βίας. Μερικές φορές έρχονται και μου μιλούν και με ευχαριστούν για το βιβλίο που έγραψα λέγοντας πως έδειξα κατανόηση στο θέμα. Νιώθω ικανοποίηση όταν το ακούω αυτό. Το βιβλίο μου δείχνει ότι η σεξουαλική βία είναι κάτι που δυστυχώς συμβαίνει κάθε μέρα και πιστεύω πως αν υπάρχει επίγνωση του προβλήματος μπορούμε να φέρουμε αλλαγές σε αυτό.
- Στο μυθιστόρημά σας γράφετε για έναν βιασμό. Όμως δεν δίνετε ξεκάθαρη απάντηση για το αν όντως υπήρξε ή όχι. Γιατί;
-Κάποιος θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι δεν δίνεται ξεκάθαρη απάντηση για το θέμα και ήταν σημαντικό για μένα όταν έγραψα το βιβλίο ότι οι αναγνώστες πρέπει να βρουν μόνοι τους την απάντηση στο ερώτημα του αν όντως υπήρξε ή όχι βιασμός και πώς θα συμπεριφέρονταν οι ίδιοι αν κάτι παρόμοιο συνέβαινε στην δική τους κοινότητα. Αλλά πιστεύω ότι αν διαβάσετε προσεκτικότερα, το βιβλίο λέει σε πολλές στιγμές τι συνέβη.
-Κατά την προετοιμασία του μυθιστορήματος, μιλήσατε σε θύματα σεξουαλικής βίας, ψυχολόγους, δικηγόρους.. Τι αποκομίσατε από αυτές τις συζητήσεις;
-Για μένα ήταν σημαντικό το βιβλίο να είναι ρεαλιστικό. Οπότε ο δικηγόρος θα μπορούσε να με βοηθήσει στο γράψιμο των νομικών κομματιών. Για παράδειγμα θα εκδικάζονταν ή όχι η υπόθεση; Ήταν πιο δύσκολο να γράψω τις ψυχολογικές επιπτώσεις από τον βιασμό της Anna, της πρωταγωνίστριάς μου. Δεν ήθελα να αντιδράει σαν ένα ψυχολογικό εγχειρίδιο. Οπότε σκέφτηκα: το κάθε θύμα συμπεριφέρεται διαφορετικά, κάποιο κλαίει, άλλο είναι νευριασμένο – άρα κάθε αντίδραση ήταν οκ και έτσι διαμόρφωσα την προσωπικότητα της ηρωίδας μου: Πώς θα αντιδρούσε χωρίς να σκέφτεται πολύ αυτό το ψυχολογικό εγχειρίδιο.
-Τα τελευταία δύο χρόνια οι ζωές μας έχουν αλλάξει λόγω της πανδημίας. Πώς επηρέασε τη δική σας ζωή ο κορωνοϊός;
-Νομίζω πως δεν έχω συνηθίσει να συναντώ πολύ κόσμο και να έχω στρες. Πριν την πανδημία ταξίδευα συχνά και ήμουν όλο στο δρόμο και τώρα όποτε ταξιδεύω μετά νιώθω εξαντλημένη. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και όταν συναντώ πολλούς ανθρώπους. Νιώθω ότι το μυαλό και η ψυχή μου δεν έχουν το συνηθίσει . Πέρυσι ήμουν έγκυος στην κόρη μου η οποία γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 2021. Οπότε πριν εμβολιαστώ φοβόμουν πολύ μην κολλήσω κορωνοϊό και ακόμα προσέχω ώστε να προστατέψω το παιδί μου που δεν έχει εμβολιαστεί. Οπότε το να ζω με τον φόβο είναι κομμάτι της καθημερινότητάς μου στην πανδημία.
-Έχετε βραβευτεί ως νέα συγγραφέας στην χώρας σας. Τι πιστεύετε για την Γερμανική λογοτεχνία; Και ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;
-Στα τελευταία χρόνια στη Γερμανική λογοτεχνία υπάρχει η τάση να γράφει κανείς αυτοβιογραφικά μυθιστορήματα και νιώθω πως δεν ανήκω σε αυτήν γιατί μου αρέσει να επινοώ πράγματα και να μην γράφω για την ζωή μου. Επιπλέον στη Γερμανική λογοτεχνία φωνές όπως πχ μαύρων γυναικών συγγραφέων μπορούν να ακουστούν, όμως η εκδοτική βιομηχανία είναι ακόμη πολύ λευκή και ανδροκρατούμενη, αυτό αλλάζει αργά. Οι αγαπημένοι μου Γερμανοί συγγραφείς προέρχονται από την πρώην Ανατολική Γερμανία, είναι η Christa Wolf και o Maxie Wander, και από την παγκόσμια λογοτεχνία αγαπώ τον David Grossmann από το Ισραήλ και την Elena Ferrante από την Ιταλία.
- Μιλήστε μας για τη συμμετοχή σας στην Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης …
-Δυστυχώς λόγω του Κορωνοϊού έπρεπε να ακυρώσω την επίσκεψή μου στην πόλη σας ωστόσο η παρουσίαση θα γίνει διαδικτυακά.
-Τι ξέρετε για τη Θεσσαλονίκη και την Ελλάδα;
-Δυστυχώς δεν έχω έρθει ποτέ στην Ελλάδα και λυπάμαι που δεν θα τα καταφέρω ούτε τώρα… Έχω ακούσει ότι η οικονομική κατάσταση έχει επιδεινωθεί λόγω και της πανδημίας και πιστεύω να υπάρξει βελτίωση τον επόμενο χρόνο. Επιπλέον πιστεύω ότι είναι σημαντικό που η αριστερά είναι δυνατή στην Ελλάδα και ότι η χώρα σας δεν είναι σαν άλλες που η ακραία δεξιά έχει γίνει τόσο ισχυρή.
*Θα υπάρχει ζωντανή σύνδεση με την Bettina Wilpert μέσω zoom. Η εκδήλωση θα μεταδοθεί ταυτόχρονα στη σελίδα Facebook του Goethe-Institut Thessaloniki και στη σελίδα Facebook του Goethe-Institut Athen.
Συνομιλήτρια: Έλενα Παλλαντζά, Μεταφράστρια λογοτεχνίας.
Συντονίστρια: Μαρίνα Αγαθαγγελίδου, Κριτικός λογοτεχνίας και μεταφράστρια.
Σημειώστε πως φέτος η Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης εστιάζει στη γερμανόφωνη λογοτεχνία. Στο πλαίσιο αυτό, η Έκθεση Βιβλίου της Φρανκφούρτης, το Goethe-Institut και το πρόγραμμα Litrix.de σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού έχουν ετοιμάσει ένα πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων για τους εκπροσώπους του κλάδου του βιβλίου και τους λάτρεις της λογοτεχνίας.