Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Ήταν 29/9/1939 όταν ξέσπασε μια πυρκαγιά σε κινηματογράφο της Λήμνου από την οποία έχασαν τη ζωή τους δεκάδες άτομα, ανάμεσα στα οποία και παιδιά. Το γεγονός αυτό που βίωσε και η οικογένεια του συντρόφου της, στάθηκε αφορμή για να γράψει η Κώστια Κοντολέων το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο «Άννα, το όνομά της» (εκδόσεις Κλειδάριθμος).
Στις σελίδες του μέσα από μια βαθιά ανθρώπινη ιστορία, χαρτογραφείται το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα. Η κυρία Κοντολέων μιλώντας στο TyposThes τόνισε πως «είναι μεγάλη η ευθύνη ενός συγγραφέα όταν αποφασίζει να γράψει για ένα πραγματικό γεγονός που συγκλόνισε την Ελλάδα εξ αιτίας των πολλών θυμάτων».
Αναφέρθηκε στην απώλεια, που σημαδεύει την ζωή του κεντρικού της ήρωα, ενώ τόνισε πως η ίδια αντλεί έμπνευση «από οποιοδήποτε μικρό ή μεγάλο γεγονός». Περισσότερα στην συνέντευξη που ακολουθεί.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για αυτό το μυθιστόρημα;
-Λίγα χρόνια πριν, στο καλοκαιρινό ένθετο εβδομαδιαίου περιοδικού, ένας πολύ γνωστός συγγραφέας είχε ως θέμα του επιλέξει το τραγικό γεγονός της πυρκαγιάς σε ένα κινηματογράφο της Λήμνου που συνέβη το 1939 και είχε πολλά θύματα. Άρχισα να το διαβάζω με ενδιαφέρον αλλά σύντομα συνειδητοποίησα πως ο τρόπος που το προσέγγιζε ήταν το λιγότερο ασεβής και με εξόργισε. Περιέγραφε τους θεατές της κινηματογραφικής προβολής με επίσημα ρούχα οι άντρες και τουαλέτες οι γυναίκες, ενώ γκαρσόνια περιφέρονταν με δίσκους γεμάτους με ποτήρια σαμπάνιας. Ήταν αυτό το γεγονός αλλά και η βιωματική σχέση της οικογένειας του συντρόφου μου με την συγκεκριμένη πυρκαγιά και τις απώλειες που την ακολούθησαν. Και έτσι αποφάσισα να μιλήσω εγώ για τα πραγματικά γεγονότα που σημάδεψαν το νησί και την οικογένεια.
-Το ότι αντλείτε υλικό από ένα πραγματικό γεγονός πόσο μεγαλώνει την ευθύνη για την συγγραφή;
-Φυσικά και είναι μεγάλη η ευθύνη ενός συγγραφέα όταν αποφασίζει να γράψει για ένα πραγματικό γεγονός που συγκλόνισε την Ελλάδα εξ αιτίας των πολλών θυμάτων. Βλέπετε ήταν μια μαζική καταστροφή όχι και τόσο συνηθισμένη - όπως είναι σήμερα πλέον στη δική μας εποχή. Χρησιμοποίησα ως βάση αυτό καθ’ εαυτό το γεγονός της πυρκαγιάς που καθόρισε τη ζωή ενός συγκεκριμένου κοντινού μου ανθρώπου με τραγικό τρόπο. Ωστόσο, το έργο μου είναι καθαρή μυθοπλασία και η πλοκή του σε τίποτα δεν μοιάζει με όσα στη ζωή εκείνου του ανθρώπου είχαν συμβεί.
-Το βιβλίο σας ξεκινάει τη δεκαετία του ‘30 και φτάνει μέχρι τις μέρες μας. Πώς η Ιστορία επηρεάζει τις ζωές των ηρώων;
-Με απασχόλησε ιδιαίτερα το πώς ένα τραγικό γεγονός στη ζωή ενός ανθρώπου, επιδρά τελικά στη δικιά του ζωή αλλά και στις ζωές των απογόνων του. Και με ιντριγκάρισε η συνειδητοποίηση πως ακόμη και η απουσία κάποιων ανθρώπων μπορεί να λειτουργεί τελικά ως παρουσία και να καθορίζει τα συναισθήματα και τις πράξεις τους. Όπως και η διαπίστωση πως η αντιπαράθεση του έρωτα που έρχεται μ’ εκείνον που έχει τελεσίδικα αποχωρήσει είναι η μ’ ένα άλλο τρόπο διαπίστωσης, η αδιέξοδη έκφραση της ερωτικής ζήλειας.
-Γιατί η απώλεια χαράζει συνήθως τις ζωές των ανθρώπων;
-Στο δικό μου μυθιστόρημα ο κεντρικός ήρωας σημαδεμένος από το τραγικό γεγονός της πυρκαγιάς βιώνει το γεγονός την επίδραση του όχι μόνο στη δική του ζωή αλλά και στις ζωές των απογόνων του. Η λέξη «Φωτιά» θα σιγοκαίει πάντα μέσα του καψαλίζοντας τις προσπάθειες του να αποδεσμευτεί από το βιωμένο χθες του και να περάσει στο άδηλο αύριο του. Και άθελα του σε μια τέτοια περιδίνηση θα παρασύρει και τους αγαπημένους δικούς του.
-Από τι αντλείτε έμπνευση;
-Η έμπνευση για μένα μπορεί να έλθει ακάλεστη από οποιοδήποτε μικρό ή μεγάλο γεγονός. Από μια τυχαία εικόνα στο δρόμο που κράτησε την προσοχή μου. Από ένα άκουσμα ή μουσική, ακόμα και από μια ταινία που κάποιο στοιχείο της θα λειτουργήσει ως προσάναμμα της δικής μου έμπνευσης. Φεύγοντας από το κινηματογράφο που παιζόταν η συγκλονιστική ταινία «amour» ήξερα ποιο θα ήταν το επόμενο μυθιστόρημα μου. Το «Μέσα από τις ζωές των άλλων». Έχω οξυμένη παρατηρητικότητα κι αυτή εμπλουτίζει την αναζήτηση μου κάθε φορά για μια καινούργια θεματολογία.
-Τι πρέπει να έχει ένα μυθιστόρημα για να σας κρατήσει συντροφιά; Να θέλετε να το διαβάσετε μέχρι το τέλος;
-Πρώτα από όλα να είναι καλογραμμένο, το ενδιαφέρον της ιστορίας που περιγράφει να αυξάνει καθώς η ανάγνωση θα προχωρά με βιωμένους πια τους ήρωες του και τις ζωές τους. Να με κάνει να αγωνιώ για την εξέλιξη και το τέλος του. Να μην αναλώνεται σε άχρηστες φλυαρίες και κυρίως να σέβεται τον αναγνώστη του.
-Τι διαβάζετε αυτό το διάστημα;
-Το «Η πιο πολύτιμη πραμάτεια- Ένα παραμύθι» του Jean-Claude Grumberg – Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ σε μετάφραση της Ρούλας Γεωργακοπούλου.
*Η Κώστια Κοντολέων έχει τιμηθεί µε το Κρατικό Βραβείο Μετάφρασης (1992), µε το Βραβείο Ελληνικής Εταιρείας Μεταφραστών Λογοτεχνίας (2003), µε βραβεία από τον Κύκλο Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και µε διπλή αναγραφή στον Τιμητικό Πίνακα της ∆ιεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ).
Έχει µεταφράσει περισσότερα από εκατό βιβλία, µεταξύ των οποίων έργα των Τζόις Κάρολ Όουτς, Φίλιπ Πούλµαν, ΤόµαςΣάβατζ, Ρόαλντ Νταλ, Μάρκους Ζούσακ, ΡόµπερτΚόρµιερ, Πενέλοπε Φιτζέραλντ, Ρ. Κ. Νάραγιαν, Μάγιας Αγγέλου, Μέλβιν Μπέρτζες κ.ά.
© φωτογράφου: Βάσω Μαραγκουδάκη
