Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Οι περισσότεροι την γνωρίζουμε από την θητεία της στον χώρο της ενημέρωσης. Έχοντας συμπληρώσει 33 χρόνια εργασίας στα ΜΜΕ, η Μάρω Λεονάρδου έχει αλλάξει πεδίο δράσης. Είναι πλέον συγγραφέας. Και με αφορμή το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο «Ο ερωτευμένος Φρόιντ» (εκδόσεις Αρμός) μίλησε στο TyposThes για την σχέση ψυχολογίας και αστρολογίας. Ανέφερε πως ο σύγχρονος άνθρωπος «έχει ανάγκη να “ακουμπήσει” κάπου», ενώ για τις σχέσεις σημείωσε πως οι περισσότεροι αποφεύγουν και φοβούνται τους δεσμούς, και άλλοι κυνηγούν το «σωστό», αλλά τελικά μένουν μόνοι. «Αν θες να ζήσεις βουτάς στα βαθιά και μετά κολυμπάς», σχολίασε. Σχετικά με το τι της άφησε η εποχή που ήταν στα ΜΜΕ η ίδια ανέφερε μεταξύ άλλων: «Αισθάνομαι ότι στην τηλεόραση ποτέ δεν μου αναγνώρισαν αυτό που ήξερα και που μπορούσα να δώσω, με προσπέρασαν άχρηστοι άνθρωποι που δεν ήξεραν τίποτα και που το μόνο που τους ένοιαζε ήταν η προβολή και η δημοσιότητα».
-Στο νέο σας μυθιστόρημα μέσα από την σχέση δύο ηρώων η ψυχανάλυση άλλοτε έρχεται σε αντιπαράθεση με την αστρολογία και άλλοτε δρα συμπληρωματικά. Πώς εσείς τις συνδυάσατε;
-Eγώ τις συνδύασα επειδή ασχολήθηκα και με τα δύο διερευνητικά, ως δημοσιογράφος ….Να δώ, να μάθω τι ακριβώς λένε. Προσφέρουν τελικά κάτι στον άνθρωπο που ψάχνεται και αναζητά τα μελλούμενα, ή τον βαθύτερο εαυτό του; Βγάζουν νόημα; Προσφέρουν βοήθεια, ανακούφιση;….. Τελικά κατέληξα πως ό,τι ταιριάζει στον καθένα. Εμένα με κερδίζει η ψυχανάλυση μάλλον, επειδή είμαι ο άνθρωπος που προτιμά να κρατά τη ζωή του στα χέρια του, να την αναλύει, να την κατευθύνει, όσο είναι αυτό δυνατό. Δεν μ’ αρέσει το πεπρωμένο, το βρίσκω μοιρολατρικό. Από την άλλη όμως και η αστρολογία, δεν είναι ακριβώς πεπρωμένο, τι είναι γραμμένο στα άστρα και δεν αλλάζει δηλαδή, αλλά μια βαθύτερη εσωτερική γνώση. Ίσως να μην μπορείς να αλλάξεις τα μελλούμενα, μπορείς όμως να τα γνωρίζεις και να τα διαχειρίζεσαι, αν γνωρίσεις καλύτερα και αποδεχθείς τον εαυτό σου και τα σκοτεινά του σημεία. Κάπως έτσι λοιπόν, με αυτούς τους προβληματισμούς, και έχοντας σπουδάσει και τα δύο με αρκετά καλούς δασκάλους, αποφάσισα να προχωρήσω στο βιβλίο. Γενικά, μου αρέσει να βρίσκω πού επικοινωνούν οι άνθρωποι και οι θεωρίες και πού συναντώνται. Και πιστεύω ότι και η ψυχανάλυση με την αστρολογία συναντώνται, λίγο μεταφυσικά, λίγο εξωπραγματικά, ίσως, αλλά συναντώνται…. Ο Παράκελσος, που είναι ένα ιστορικό πρόσωπο το οποίο θα βρείτε μέσα στο βιβλίο, όχι ως ήρωα της πλοκής, αλλά ως ιστορική αναφορά, πιστεύω ότι είχε βρει το σημείο τομής των δύο θεωριών, κι ας ήταν πολύ πρόωρο χρονικά.
-Γιατί η ψυχανάλυση κερδίσει έδαφος; Είναι μια μόδα; Και τι πρέπει να προσέχει κάποιος που θα αποφασίσει να πάει σε ψυχαναλυτή;
-Όχι, δεν είναι μόδα αλλά ανάγκη. Ο σύγχρονος άνθρωπος, βαθιά υλιστής και ναρκισσιστής από τότε που «πέθαναν» οι θεοί και οι ιδεολογίες – πλέον τείνουν να πεθάνουν και τα συναισθήματα – έχει ανάγκη να «ακουμπήσει» κάπου. Και μπορεί η ψυχανάλυση να μην του προσφέρει μια εύκολη παρηγοριά, όπως το έκαναν παλιότερα οι θρησκείες, ωστόσο και μόνο που ακούει τον εαυτό του να μιλάει( κι εκεί βρίσκεται το μυστικό), αυτό από μόνο του είναι θεραπευτικό. Κατά το ήμισυ βέβαια, γιατί μετά, αν προχωρήσει, αρχίζει η δύσκολη δουλειά… Κι αν το αντέξει να πάει μέχρι τέλους. Να αποδεχθεί τα σκοτεινά μονοπάτια της ψυχής του, να τα συγχωρέσει και να τα αποδεχθεί. Φυσικά κάτι τέτοιο δεν είναι για όλους. Είναι δύσκολο και επίπονο πολλές φορές. Όμως στο τέλος , και όταν βγεις στο ξέφωτο είναι αληθινή θεραπεία. Είναι ανακούφιση. Τι να προσέχει…. Δεν ξέρω να σας πω. Οι ψυχαναλυτές με τους αναλυόμενούς τους κουμπώνουν, είναι αυτό που λέμε λαϊκά, να έχουν καλή χημεία. Να νιώσεις ότι ο άλλος σε νιώθει, σε «αγκαλιάζει» και σε καταλαβαίνει, ακόμη και αν σε θυμώνει καμιά φορά. Ο καλός ψυχαναλυτής είναι αυτός που έχει καλή ενσυναίσθηση. Δεν δίνει συμβουλές, ούτε σου λέει τι να κάνεις. Και γνώσεις φυσικά. Αλλά δεν ξέρω τελικά αν είναι τα πτυχία και οι πιστοποιήσεις, αυτές που δίνουν αυτή τη γνώση. Άρα λοιπόν, όποιος καταφεύγει στον ψυχαναλυτή, κατά τη γνώμη μου πρέπει να νιώθει μαζί του ασφάλεια καταρχήν και να ακολουθεί το ένστικτό του. Αν του κάνει, ή δεν του κάνει….
-Οι ανθρώπινες σχέσεις ανέκαθεν ήταν ένα πεδίο που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς. Τι έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια σε αυτό το κομμάτι;
-Σήμερα, δεν υπάρχουν εύκολα σχέσεις, δεν δημιουργούνται. Οι άνθρωποι αποφεύγουν τους δεσμούς, το σμίξιμο, το δέσιμο που λέμε, το συναίσθημα. Το φοβούνται. Το αποφεύγουν, πιστεύοντας ότι θα ζήσουν πιο εύκολα χωρίς αυτό. Επίσης, μας έχει φάει το…. «σωστό». Με ποιον ή με ποιαν είναι «σωστό» να κάνουμε σχέση. Ποιος είναι ο «κατάλληλος» και τις περισσότερες φορές εννοούμε αυτός για τον οποίο δεν θα μας ασκηθεί κριτική, δεν θα μας κοιτάξουν περίεργα. Οι άνθρωποι έπαψαν να είναι ελεύθεροι από τότε που τους είπαν ότι θα σωθούν, δεν θα πονέσουν, αν κάνουν τη σωστή επιλογή. Μια σχέση είναι πλέον όπως ένα καλό πτυχίο, μια καλή δουλειά, ένα καλό αυτοκίνητο. Μπούρδες. Όλα αυτά είναι τεχνάσματα του ανθρώπου. Η ζωή δεν έχει σωστό και λάθος. Η ζωή, αν θες να την ζήσεις βουτάς στα βαθιά και μετά κολυμπάς. Εγώ τουλάχιστον έτσι μεγάλωσα. Έτσι έζησα, όχι πάντα καλά, αλλά δεν το μετανιώνω. Αυτά τα αποστειρωμένα περί σωστού και λάθους είναι επινόηση του σύγχρονου πολιτισμού και δε βοηθούν τον άνθρωπο να δημιουργήσει δεσμούς. Γι αυτό και η ατελείωτη μοναξιά των ανθρώπων, που επιλέγουν να είναι μόνοι τους παρά με τον «λάθος» άνθρωπο.
-Ήσασταν για χρόνια στον χώρο των ΜΜΕ. Τι θυμάστε από εκείνη την εποχή;
-Όλο και λιγότερα. Δεν θέλω να θυμάμαι. Εγώ έφυγα από την τηλεόραση και στη συνέχεια από τη δημοσιογραφία με ψυχικό τραύμα και κάπως έτσι κατέληξα και στους ψυχαναλυτές . Στα ΜΜΕ, που κατά τη γνώμη μου έχουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για τη σημερινή δυστυχία των ανθρώπων, για να επιβιώνεις πρέπει να είσαι καταρχήν ματαιόδοξος, ξερόλας, εγωπαθής, ο «θάνατός σου η ζωή μου»…. Δεν υπάρχει απολύτως καμία αξιοκρατία, από τη στιγμή που τα πολιτικά κόμματα εμπλέκονται και έχουν τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο, και αν δουλεύεις εκεί μέσα για πολλά χρόνια όπως εγώ (σύνολο 33, του χριστού), γίνεσαι κυνικός. Χάνεις την ανθρωπιά σου, όλα επιτρέπονται και εν τέλει τίποτα δεν σε εντυπωσιάζει, δεν σε σοκάρει,γιατί μετά από λίγο τα ‘χεις δει όλα! Αισθάνομαι ότι στην τηλεόραση ποτέ δεν μου αναγνώρισαν αυτό που ήξερα και που μπορούσα να δώσω, με προσπέρασαν άχρηστοι άνθρωποι που δεν ήξεραν τίποτα και που το μόνο που τους ένοιαζε ήταν η προβολή και η δημοσιότητα. Μου κουνούσαν το δάχτυλο άνθρωποι χαμηλής αισθητικής, που με το ζόρι είχαν τελειώσει δημοτικό και δεν ήξεραν να γράφουν το όνομά τους, δεν είχαν ανοίξει ένα βιβλίο στη ζωή τους και όμως «ήξεραν» πάντα «τι θέλει ο κόσμος», εννοώντας τα σκουπίδια, επειδή αυτά καταλάβαιναν οι ίδιοι. Και όσες φορές προσπάθησα να μην βλέπω και να μην ακούω και απλά να κάνω τη δουλειά μου όσο καλύτερα μπορούσα, χωρίς πολλά πολλά, απλά υπέφερα. Γι αυτό και δεν θέλω να θυμάμαι. Νόμιζα ρομαντικά ότι η δημοσιογραφία ήταν λειτούργημα. Όμως στα χρόνια της ιδιωτικής τηλεόρασης έγινε «προϊόν», που απέφερε κέρδη…. Οσο περνάει ο καιρός, σβήνω όλο και περισσότερα.
-Παρακολουθείτε σήμερα την επικαιρότητα και αν ναι, πώς επιλέγετε να ενημερώνεστε;
-Όχι, δεν παρακολουθώ τίποτα και δεν ενημερώνομαι. Έτσι κι αλλιώς σπεύδουν πάντα οι άλλοι – η μαμά μου, τα παιδιά μου, οι φίλοι – να μου πουν τι άκουσαν στις ειδήσεις ή τι διάβασαν στο διαδίκτυο. Προσωπικά, κι από τη στιγμή που είμαι συνταξιούχος πλέον και δεν έχω ανάγκη ενημέρωσης, επιλέγω να περνάω το χρόνο μου με ένα καλό βιβλίο, καλή μουσική, χωρίς το «θόρυβο» των ΜΜΕ. Ο σύγχρονος άνθρωπος έχει αναγάγει την ενημέρωση σε θρησκεία. Ακούει ειδήσεις, όπως πήγαινε παλιά τις Κυριακές στην εκκλησία. Ευτυχώς, δεν νιώθω αυτή την ανάγκη και είμαι καλά.
-Τι πρέπει να έχει ένα βιβλίο για να κερδίσει το ενδιαφέρον σας;
-Πλοκή, ενδιαφέροντες χαρακτήρες και κάτι καινούργιο για να μάθω.
-Τι διαβάζετε αυτό το διάστημα;
-Πόλεμος και πόλεμος, του Laszlo Krasznahorkai, εκδόσεις Πολις.
