Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
«Σε μια κοινωνία που υπάρχει καταιγισμός αγαθών και πληροφοριών, η έννοια της έλλειψης -σε συγκεκριμένες της μορφές- μπορεί να αποτελέσει κάτι το απελευθερωτικό» σημειώνει η Γεωργία Τσουκαλοχωρίτη στο TyposThes, μιλώντας για «Το Κενό» (εκδ. Αλεξάνδρεια), το βιβλίο της που παρουσιάστηκε πριν λίγες μέρες στη Θεσσαλονίκη στο βιβλιοπωλείο Ακυβέρνητες Πολιτείες.
Η συλλογή διηγημάτων της αγγίζει θέματα που απασχόλησαν την ίδια. Λίγο πριν μπει στο κατώφλι των 30 η συγγραφέας αναφέρει πως η δεκαετία που προηγήθηκε δεν ήταν ανέμελη και είχε εργασιακό άγχος και ανασφάλεια. «Σίγουρα η κάθε γενιά αντιμετώπισε δυσκολίες στην αντίστοιχη δεκαετία και η κάθε εποχή έχει τις δικές της ιδιαίτερες συνθήκες, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να μιλάμε ανοιχτά για το πώς το παρόν κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο, οι παρούσες συνθήκες διαμορφώνουν και επηρεάζουν τους νέους», σχολιάζει. Μιλάει για την σχέση της με την γλώσσα για να τονίσει πως ο τρόπος που την χρησιμοποιούμε «σχηματίζεται από τις ανάγκες μας και σίγουρα όσο εξελισσόμαστε πνευματικά εμπλουτίζεται το γλωσσολογικό μας υπόβαθρο». Τέλος αναφέρθηκε στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας νέος ή μια νέα που αποφασίζει να γίνει συγγραφέας.
- Πώς γεννήθηκε η ιδέα για αυτό το βιβλίο;
-Η αλήθεια είναι πως δεν υπήρχε κάποια συγκεκριμένη ιδέα εξ’ αρχής, το αντίστροφο θα έλεγα. Αφού είχα γράψει κάποια διηγήματα, άρχισα να καταλαβαίνω ότι υπάρχουν κάποια κοινά στοιχεία ανάμεσά τους, ένας άξονας, και έτσι δημιουργήθηκε το βιβλίο.
- Τι συμβολίζει το "κενό" ;
-Το κενό για ‘μένα έχει διττή σημασία. Αρχικά, φέρει σίγουρα αρνητική έννοια, αυτήν της έλλειψης, του αδειάσματος, της μη ύπαρξης. Όμως, όσο ολοκλήρωνα την συλλογή συνειδητοποίησα, μέσα από τα λίγα κείμενα που διάβασα για τον όρο και πώς τον αντιλαμβάνονται διάφοροι φιλόσοφοι ή και θρησκείες, ότι έχει και μια ιδιαίτερα θετική, λυτρωτική θα έλεγα, σημασία. Ιδιαίτερα σε διάφορες ανατολικές θρησκείες το κενό έχει καθαρτική σημασία. Προσωπικά πιστεύω πως όντως σε μια κοινωνία που υπάρχει καταιγισμός αγαθών και πληροφοριών, η έννοια της έλλειψης -σε συγκεκριμένες της μορφές- μπορεί να αποτελέσει κάτι το απελευθερωτικό.
- Πώς επιλέξατε τα θέματα που θίγονται στις σελίδες του βιβλίου σας;
-Η θεματολογία προέκυψε μέσα από την καθημερινότητα της δεκαετίας που αφήνω. Πλησιάζοντας τα τριάντα, συνειδητοποίησα ξεκάθαρα πως η δεκαετία των είκοσι, που γενικά χαρακτηρίζεται ως η ιδιαίτερα ανέμελη, δεν ήταν καθόλου έτσι. Ένα φαντασιακό πλαίσιο που χτίζουν οι περισσότεροι έφηβοι, πιστεύω, στο μυαλό τους, διαφέρει πολύ από την πραγματικότητα που θα συναντήσουν μεγαλώνοντας. Το εργασιακό άγχος και η ανασφάλεια, οι ψυχολογικές δυσκολίες ή φοβίες που μπορεί να εμφανιστούν επηρεάζουν έντονα πολλά άτομα της ηλικίας μου. Σίγουρα η κάθε γενιά αντιμετώπισε δυσκολίες στην αντίστοιχη δεκαετία και η κάθε εποχή έχει τις δικές της ιδιαίτερες συνθήκες, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι δεν χρειάζεται να μιλάμε ανοιχτά για το πώς το παρόν κοινωνικο-οικονομικό πλαίσιο, οι παρούσες συνθήκες διαμορφώνουν και επηρεάζουν τους νέους.
- Έχετε πολλαπλή σχέση με την επαφή με την γλώσσα. Τι σας προσφέρει η κάθε ενασχόληση; Πόσο γνωρίζουμε την γλώσσα μας;
-Μεγάλωσα σε μια οικογένεια που είχε και έχει ιδιαίτερη αγάπη και ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα, σίγουρα αυτό με έχει επηρεάσει πολύ. Όμως, το ενδιαφέρον μου για την γλώσσα εν γένει, σχηματίστηκε από διάφορους παράγοντες και μ’ έναν πολύ πρακτικό και ζωντανό τρόπο. Η τοπική διάλεκτος της Μυτιλήνης με τις πολλές τούρκικες λέξεις, την οποία άκουγα από τη θεία μου, η αγγλική γλώσσα γεμάτη με συναισθηματικά φορτισμένες ελληνικές λέξεις, που μιλούσαν οι πολύ καλές μου παιδικές φίλες και έπειτα κι εγώ μαζί τους και φυσικά τα αστικά ελληνικά των γονιών μου, με έφεραν σε επαφή μ’ ένα πολύμορφο γλωσσικό πλαίσιο το οποίο αναζητάω ακόμα στις διάφορες ενασχολήσεις μου. Χρειάζομαι την ζωντάνια και την αμεσότητα της τοπικής μου διαλέκτου, όσο χρειάζομαι τον λυρισμό που μπορεί να προκύψει από τη λογοτεχνική χρήση των αστικών ελληνικών ή την συναισθηματική φόρτιση από την ομιλία της αγγλικής διανθισμένης με ελληνικές λέξεις. Πιστεύω πως πράγματι αρκετός κόσμος, συμπεριλαμβανομένου του εαυτού μου, δεν γνωρίζει εις βάθος την γλώσσα μας, όμως δεν έχω ούτε το δικαίωμα ούτε και τη διάθεση για διδακτισμούς. Ο τρόπος που χρησιμοποιούμε τη γλώσσα σχηματίζεται από τις ανάγκες μας και σίγουρα όσο εξελισσόμαστε πνευματικά εμπλουτίζεται το γλωσσολογικό μας υπόβαθρο.
Κυρίως όμως, πιστεύω, πως η γλώσσα υπάρχει για να μας εξυπηρετεί και όταν μου λέει η θεία μου, “έλα να φάμε, buyurun”, επιλέγει, ασυναίσθητα, εκείνη τη στιγμή να δημιουργήσει ένα συγκεκριμένο επικοινωνιακό πλαίσιο και για ‘μένα αυτό κρύβει μεγάλη ομορφιά.
- Ποιοι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς;
-Οι αγαπημένοι μου συγγραφείς αλλάζουν ανάλογα με τις αναγνωστικές μου ανάγκες. Μπορώ να πω βέβαια ότι έχω επηρεαστεί αρκετά από τον αιχμηρό λόγο της Emily Dickinson και από την ιδιαιτερότητα του Samuel Beckett. Αυτόν τον καιρό διαβάζω ποιήματα της Audre Lorde, της Gwendolyn Brooks και άλλων αφροαμερικάνων γυναικών του 20ου αιώνα.
- Πώς νιώθει μια νέα συγγραφέας στην Ελλάδα του 2023; Ποιες οι δυσκολίες και οι προκλήσεις;
-Σίγουρα, υπάρχουν δυσκολίες και είναι αρκετοί οι παράγοντες που τις δημιουργούν. Το κοινό που διαβάζει στα ελληνικά είναι πολύ περιορισμένο- σε σύγκριση με τα αγγλικά για παράδειγμα. Υπάρχει αναμφίβολα ηλικιακός ρατσισμός, όσο πιο νέος ή νέα τόσο περισσότερη καχυποψία υπάρχει και βέβαια η καχυποψία αυτή αυξάνεται όταν είσαι και γυναίκα. Όμως, δεν θέλω να μένω σ΄ αυτά, νομίζω δεν έχει νόημα. Θα πω μόνο ότι υπάρχουν νέα -κυρίως αλλά όχι μόνο- άτομα του χώρου που έχω γνωρίσει τον τελευταίο καιρό και που έχουν διάθεση για επικοινωνία και για αλληλοϋποστήριξη και αυτή η αίσθηση αλληλεγγύης για ‘μένα είναι που μετράει.
