Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Την κακοποίηση και τη βία που δέχεται ένα κορίτσι από το περιβάλλον του φέρνει στο προσκήνιο το «Dark Vanilla Jungle» του Philip Ridley που θα δούμε απόψε και αύριο στο Δημοτικό Θέατρο Άνετον, στο πλαίσιο της Ανοιχτής Θεατρικής Σκηνής της πόλης 2023 που διοργανώνει η Διεύθυνση Πολιτισμού του Δήμου Θεσσαλονίκης.
«Προσεγγίσαμε τη συγκεκριμένη ιστορία μιλώντας για τη συγκεκριμένη ηρωίδα, χωρίς εξυπνακισμούς, χωρίς να παριστάνουμε ότι ξέρουμε πράγματα που δεν ξέρουμε, χωρίς εικόνες που θα μπορούσαν να είναι ανυπόφορες για τον θεατή. Το ταξίδι που κάνει ο θεατής μαζί με την Άντρεα όσο παρακολουθεί αυτή την παράσταση είναι το ταξίδι των συναισθημάτων της, πώς ξεκίνησε να περπατάει τον δρόμο της ζωής της και τι αλλάζει σε αυτό τον βηματισμό μετά από κάθε «χτύπημα»», δήλωσε στο TyposThes η ηθοποιός Παναγιώτα Μπιμπλή.
Σχολιάζοντας το γεγονός ότι όλο και περισσότερα περιστατικά κακοποίησης έρχονται στο «φως» ανέφερε ότι «όσο περισσότερο το συζητάμε τόσο περισσότερο η κοινωνία γίνεται πιο ενεργή στο να καταγγείλει κάτι και να ζητήσει βοήθεια, είτε ένα άτομο για τον ίδιο του τον εαυτό είτε γιατί κάτι που έχει αντιληφθεί στο κοντινό του περιβάλλον». Περισσότερα στην συνέντευξη που ακολουθεί.
-Η ηρωίδα του έργου το οποίο ανεβάζετε, έχει σημαδευτεί από την κακοποίηση που έζησε στην παιδική της ηλικία. Πόσο αυτό επηρεάζει τη μετέπειτα πορεία της;
-Το τραύμα που δημιουργούν στην Άντρεα οι κακοποιητές της είναι βαθύ και επηρεάζει καθοριστικά την πορεία της όπως τη βλέπουμε έως το φινάλε. Ο άνδρας, που η ίδια θεωρεί πως είναι ο αγαπημένος της, την έχει χειραγωγήσει εξ αρχής τόσο μελετημένα και δόλια που η Άντρεα, ακόμα και τη στιγμή που βιώνει το πικ της κακοποίησής της, έχει οδηγηθεί να πιστεύει πως είναι κάτι που αποδεικνύει την αγάπη της για τον Τάιρον. «Ανησυχώ μήπως με θεωρήσει αχάριστη», λέει κάποια στιγμή η Άντρεα και για μένα αυτό είναι μία καθαρή ματιά στην πατριαρχία μέσα στην οποία έχουμε μεγαλώσει. Δεν φταίει η Άντρεα, δεν φταίει καμιά μας όταν ανησυχούμε μη φανούμε «αχάριστες, υστερικές, υπερβολικές». Όσο η Άντρεα λοιπόν είναι ακόμα με τον Τάιρον, δεν έχει τον χώρο καν να αποδεχτεί το τραύμα της, να το ονοματίσει και να ζητήσει την απαραίτητη βοήθεια. Όταν της αποκαλύπτεται πια μπροστά της πως ο άνδρας αυτός την έχει εξαπατήσει και της έχει πει ψέματα για τα πάντα, ακόμα και για την ηλικία του, το σοκ είναι τόσο βίαιο που η Άντρεα πια, ταλαιπωρημένη ήδη ψυχικά από την εγκατάλειψη την γονιών της λίγα χρόνια πριν και τη σεξουαλική κακοποίηση που υπέστη στα χέρια του Τάιρον, αποκόβεται μεμιάς από την πραγματικότητα. Το ότι αυτή είναι η κατάληξή της δεν είναι καθόλου τυχαίο, αφού από μικρή ο τρόπος που της δίδαξαν να αντιμετωπίζει τον πόνο είναι να παριστάνει πως δεν υπάρχει, να τον κλείνει σε ένα κουτάκι και να μην ασχολείται μαζί του, ώστε να είναι η ζωή λιγότερο «ανυπόφορη».
Μετά από τόσα λοιπόν που αυτό το κορίτσι έχει βάλει σε αυτό το κουτάκι, είναι σαν πια το μυαλό της να αποκτά μία παντελώς καινούρια λειτουργία, η Άντρεα πια δεν θυμάται ούτε τα ονόματα των ανθρώπων που υπήρξαν μέχρι τότε στη ζωή της και πάει να ξεκινήσει μια καινούρια ζωή, μάταια όμως, αφού τους καινούριους ανθρώπους που συναντά τους αντιμετωπίζει ως χαρακτήρες σε ένα videogame που το μυαλό της έχει προαποφασίσει πώς ακριβώς θα είναι. Ό,τι πάει να αναδυθεί από τις προηγούμενες τραυματικές εμπειρίες, η Άντρεα το καταπνίγει αμέσως λέγοντας «όχι, όχι, όχι, όχι». Όπως τότε, στο κεντρικό συμβάν του έργου, στον βιασμό της, ο θεατής μεταφέρεται μαζί της μέσα σε ένα «περιβόλι» όπου φαντάζεται ότι είναι και όχι στο δωμάτιο μέσα στο οποίο βρίσκεται στ’ αλήθεια, έτσι προς το τέλος του έργου ο θεατής μεταφέρεται και πάλι μαζί της αυτή τη φορά βαθιά μέσα στο περιβόλι του μυαλού της από το οποίο δυστυχώς πια η ίδια δυσκολεύεται τρομερά να βγει.
-Πώς μπορεί κανείς να προσεγγίσει ένα τόσο ευαίσθητο θέμα; Τι θέλετε να μεταφέρετε στον θεατή;
-Αυτή είναι η πρώτη ερώτηση που κάναμε κι εμείς στους εαυτούς μας όταν αποφασίσαμε πως θέλαμε πράγματι να ανεβάσουμε αυτό το έργο. Νομίζω ο δρόμος που είναι κατ'εμέ ο πιο κατάλληλος και αυτόν ακολουθήσαμε είναι να πεις τη συγκεκριμένη ιστορία, να μιλήσεις για τη συγκεκριμένη ηρωίδα, χωρίς εξυπνακισμούς, χωρίς να παριστάνουμε ότι ξέρουμε πράγματα που δεν ξέρουμε, χωρίς εικόνες που θα μπορούσαν να είναι ανυπόφορες για τον θεατή. Το ταξίδι που κάνει ο θεατής μαζί με την Άντρεα όσο παρακολουθεί αυτή την παράσταση είναι το ταξίδι των συναισθημάτων της, πώς ξεκίνησε να περπατάει τον δρόμο της ζωής της και τι αλλάζει σε αυτό τον βηματισμό μετά από κάθε «χτύπημα».
Το μεγάλο «τόξο», ας το πω έτσι, είναι ένα μικρό κορίτσι που ήθελε να ζήσει σε ένα συγκεκριμένο νησί και η μαμά του του είπε – έτσι θα της είχαν πει κι εκείνης- πως δεν θα τα καταφέρει ποτέ να επιβιώσει μόνη της εκεί αν δε βρει έναν άνδρα και στο τέλος ένα μεγάλο πια κορίτσι που οι άνδρες της ζωής της – ξεκινώντας μάλιστα από τον πατέρα της- ήταν η αιτία η ίδια η επιβίωση της να βρίσκεται σε κίνδυνο.
Μας αφορά πολύ να πούμε την ιστορία της Άντρεα και ένα βασικό πράγμα που θέλουμε να αναρωτηθούμε μαζί με το κοινό είναι αυτό το «καμουφλάρισμα» που κάνει η Άντρεα για να κάνει τη ζωή λιγότερο ανυπόφορη, μήπως είναι ακόμα πιο επώδυνο κι από την αλήθεια;
Και για μένα προσωπικά ως ερμηνεύτρια του ρόλου αυτό είναι το πιο δύσκολο κομμάτι που έχω να διαχειριστώ, το ότι ο εαυτός μου σε στιγμές μπορεί να θέλει να κλάψει ή να φωνάξει μα για μια άλλη γυναίκα, για την Άντρεα, αυτό δεν είναι επιτρεπτό, όχι από πεποίθηση, αλλά επειδή όπως προείπα έτσι την έχουν μάθει.
-Το τελευταίο διάστημα έρχονται στο «φως» ολοένα και περισσότερα περιστατικά κακοποίησης. Πώς αντιδρά η κοινωνία; Και τι πρέπει να γίνει για την πρόληψη αλλά και για τη στήριξη των θυμάτων;
-Το ότι έρχονται στο «φως» - και όχι φυσικά το ότι συμβαίνουν- το βλέπω ως θετικό γιατί πολλά φριχτά εγκλήματα έχουν συμβεί σε «σκοτάδι» και σιωπή, πολλά έχει ονομάσει αυτή η κοινωνία ως «εγκλήματα πάθους», ενώ τώρα αυτό τείνει να αλλάξει. Σε μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα που οργανώσαμε με αφορμή την παράσταση με την καθοδήγηση της Αντωνίας Τσιριγώτη από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο κατά της βίας, με καλεσμένους εκπροσώπους κι από άλλους φορείς που εργάζονται σε φορείς κατά της βίας σε γυναίκες και παιδιά, όπως το «Χαμόγελο του παιδιού» και το “strongme”, μάθαμε πως πράγματι όσο περισσότερο το συζητάμε τόσο περισσότερο η κοινωνία γίνεται πιο ενεργή στο να καταγγείλει κάτι και να ζητήσει βοήθεια, είτε ένα άτομο για τον ίδιο του τον εαυτό είτε γιατί κάτι που έχει αντιληφθεί στο κοντινό του περιβάλλον. Πέρα από τους ιδιωτικούς φορείς, ο κρατικός μηχανισμός και η δικαιοσύνη οφείλουν να είναι σε εγρήγορση να προστατεύσουν και να εμπνέουν εμπιστοσύνη σε έναν άνθρωπο που μόλις έχει υποστεί κακοποίηση ή βρίσκεται σε κίνδυνο. Δυστυχώς αυτό βλέπουμε πως δε συμβαίνει ακόμα στον τόπο μας.
Και φυσικά, αν θέλουμε να πάμε στη ρίζα του προβλήματος, η διαπαιδαγώγηση. Πώς μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, τι τους διδάσκουμε με τη συμπεριφορά μας, τι διδάσκονται στο σχολείο. Οι ενήλικες παλεύουμε να σβήσουμε όλες τις λάθος «οδηγίες» που μας είχαν δοθεί, με τις νέες γενιές μας δίνεται η ευκαιρία να μην ακούσουν πότε τα επικίνδυνα στερεοτυπικά πράγματα που ακούγαμε εμείς μεγαλώνοντας επί του έμφυλου ζητήματος.
-Πώς βοηθούν παραστάσεις όπως το Dark Vanilla Jungle;
-Κάτι που σκέφτηκα όσο κάναμε πρόβες και μου έδωσε δύναμη για να φτιάξουμε με τον Γιάννη Βαρβαρέσο αυτή την παράσταση είναι το εξής. Στο κινητό μας πια σκρολάρουμε αρειμανίως και δεν είναι διόλου απίθανο κάνεις να προσπεράσει ακόμα και μια σοκαριστική είδηση ενός βιασμού ή μιας γυναικοκτονίας.
Ερχόμενος να δει μια τέτοια παράσταση ο θεατής κοιτάζει το θέμα κατάματα, μπορεί να του γεννηθούν πολλά συναισθήματα, κάποια από αυτά μπορεί να είναι άσχημα ή αμήχανα, αλλά μένει εκεί. Μένει μαζί με την Άντρεα, ως το τέλος. Αυτό είναι για όλους μας κέρδος.
Μάλλον δεν θα αλλάξουμε την κοινωνία με την παράστασή μας, αλλά για τις 2 σχεδόν ώρες που κρατάει η παράσταση βρισκόμαστε όλοι μέσα στο σύμπαν ενός κοριτσιού που βιώνει κάτι που πολλά, παρά πολλά κορίτσια και αγόρια βιώνουν στον τόπο μας, γύρω μας, στην κοινωνίας μας. Τώρα αν συμβεί και το ακόμα καλύτερο, ο άνθρωπος που θα δει την παράσταση να βγει από το θέατρο με μια ακόμη μεγαλύτερη ευαισθησία πάνω στο ζήτημα και γρηγορότερα αντανακλαστικά στο πως θα αναγνωρίσει μια περίπτωση κακοποίησης ή trafficking… αυτό θα ήταν πραγματικά πολύτιμο .
-Πρόκειται για έναν μονόλογο. Πόσο δύσκολο είναι να βρίσκεστε μόνη στη σκηνή;
-Ο συμπαίκτης επί σκηνής είναι σπουδαία υπόθεση, είναι ένα τεράστιο κομμάτι της μαγείας του θεάτρου. Εγώ εδώ έχω τα βλέμματα του κοινού από τα οποία μπορώ να κρατηθώ, την ανάσα τους, την προσοχή τους, τα γέλια του (έχει χιούμορ η Άντρεα !), αλλά εκτός από το κοινό έχω και αυτά που μου έχουν προσφέρει τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας του darkvanillajungle.
Παίζω με τα φώτα της Τζο Τσελεπή, τη μουσική των YellowGarden, τα σκηνικά της Μαρίνας Κωνσταντινίδου, τη φωνή της Μαριάννας Παπαθανασίου ως μητέρα μου, τις χρήσιμες κουβέντες που κάναμε με την Ιωάννα Λιούτσια.. κι όσο για τον Γιάννη, τον σκηνοθέτη της παράστασης και πρωτίστως αγαπημένο μου φίλο…εδώ είναι μια τύχη που δε ξέρω πόσο συχνά συμβαίνει στο επάγγελμα μας. Νιώθω την εμπιστοσύνη του, και σε μένα και στη δουλειά που έχουμε κάνει και γνωριζόμαστε τόσο καλά που ακόμα και με ένα νεύμα του μπορεί να μου δώσει κουράγιο όταν καταλαβαίνει πως μια παράσταση μου είναι παραπάνω δύσκολη από άλλες φορές. Έχοντας πει όλα αυτά, ναι, ακόμα κι έτσι, είναι δύσκολο και μπορεί να είναι και τρομακτικό αλλά αυτό που απαιτεί να «βρεις» μέσα σου για να τα καταφέρεις νομίζω πως μπορεί να σε κάνει καλύτερο ηθοποιό.
Πληροφορίες
Χώρος: Θέατρο Άνετον, Παρασκευοπούλου 42, Θεσσαλονίκη
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τρίτη 25 Απριλίου στις 21:00 και Τετάρτη 26 Απριλίου στις 20:00
Σημαντικό: Μετά από την παράσταση της Τετάρτης 26/4, θα ακολουθήσει συζήτηση σχετικά με ζητήματα βίας και κακοποίησης ανηλίκων, την οποία θα συντονίσει η κ. Αντωνία Τσιριγώτη, εκ μέρους του Ευρωπαϊκού Δικτύου κατά της Βίας.
Τιμές εισιτηρίων: 12€κανονικό, 10€ μειωμένο (ανέργων, φοιτητών,ΑμεΑ, ατέλειες)
Προπώληση εισιτηρίων:Ticketservices.gr
Αγορά εισιτηρίων από το ταμείο: Μόνο με μετρητά, καθώς το θέατρο δεν διαθέτει POS
Διάρκεια παράστασης: 110’.
Το πορτρέτο είναι του Γιάννη Βαρβαρέσου και οι φωτογραφίες από την παράστασης της Ελίνας Γιουνανλή.
