Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Σημαντικές φωνές που πήραν ενεργά μέρος για την Επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενών, αλλά άτομα που οδήγησαν στην αφαίρεσή τους από την χώρα μας όπως πχ ο Λόρδος Έλιν «πρωταγωνιστούν» στο νέο βιβλίο του Γιώργου Βογιατζή. Στις «Φωνές των Μαρμάρων» (εκδ. Varfis printing &publishing) ο συγγραφέας «ζωντανεύει» πτυχές μιας ιστορίας που ακόμη αποτελεί μια πληγή ανοιχτή.
Ο ίδιος αναφέρει στο «ΤyposThes» πως «ο καθένας μας θα πρέπει να συμβάλλει στην επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα», ενώ εκφράζει τον φόβο πως «ως λαός σιγά-σιγά χάνουμε την ιστορική μας μνήμη». Παράλληλα δεν παρέλειψε να αναφερθεί στην Αμφίπολη και την σημασία αξιοποίησης των αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής. Περισσότερα στην συνέντευξη που ακολουθεί.
-Γιατί θελήσατε να γράψετε ένα βιβλίο για τα Μάρμαρα του Παρθενώνα;
-Γιατί τα Μάρμαρα του Παρθενώνα, για όλους εμάς τους Έλληνες σ’ όποιο μέρος της Γης κι αν βρισκόμαστε, είναι όπως είπε και η αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη σε μια ιστορική ομιλία της στην Οξφόρδη το 1986, ως Υπουργός Πολιτισμού: «η υπερηφάνεια μας, οι θυσίες μας, το ευγενέστερο σύμβολο τελειότητας, φόρος τιμής στη δημοκρατική φιλοσοφία, οι φιλοδοξίες μας και το ίδιο το όνομά μας. Είναι η ουσία της ελληνικότητας». Άρα αυτό το θέμα πρέπει να μας αγγίζει και να μας «καίει» όλους μας! Κι ο καθένας μας, από τον τόπο του και με τον τρόπο του θα πρέπει να συμβάλλει στην επιστροφή των Μαρμάρων του Παρθενώνα.
Προσωπικά πάντα με γοήτευε η Ακρόπολη των Αθηνών με τον Παρθενώνα και τα άλλα ιερά της μνημεία. Ο Παρθενώνας δεν είναι απλώς ένα μνημείο του Ελληνισμού, είναι ένα παγκόσμιο μνημείο πολιτισμού, ελεύθερης σκέψης και δημοκρατίας, γι’ αυτό και η UNESCO το επέλεξε ως το επίσημο σύμβολό της. Όμως για εμάς τους έλληνες είναι η ψυχή μας, η διεθνή μας Ταυτότητά, το Διαβατήριο μας σ’ όλον τον κόσμο, κι απ’ αυτό σήμερα λείπει ένα κομμάτι του κλεμμένο και πλαστογραφημένο από τον Έλγιν και τους Βρετανούς. Πρέπει να θυμόμαστε πάντα τα λόγια του μεγάλου αγωνιστή του 1821 Γιάννη Μακρυγιάννη «Για αυτά πολεμήσαμε», εννοώντας τα αρχαία μνημεία της Ακρόπολης. Γι’ αυτό πρέπει κάθε μέρα και κάθε στιγμή να διεκδικούμε δυναμικά την Επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα.
-Επιλέξατε τη θεατρική μορφή. Πώς καταλήξατε στους πρωταγωνιστές σας; Υπήρξε κάποιος που να σας δυσκόλεψε περισσότερο, και αν ναι, γιατί;
-Επέλεξα τη θεατρική μορφή γιατί μ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένας διάλογος ανάμεσα στα δύο αντιμαχόμενα στρατόπεδα της επιστροφής των Μαρμάρων του Παρθενώνα. Να ακουστούν τα επιχειρήματα και των δύο πλευρών. Οι βασικοί πρωταγωνιστές του έργου είναι ο ποιητής μας Γιώργος Σεφέρης, ο Βρετανός ποιητής Τόμας Έλιοτ και φυσικά ο Λόρδος Έλγιν.
Επέλεξα τον Γιώργο Σεφέρη γιατί υπήρξε πολλά χρόνια πρέσβης στην Αγγλία και μέσα από την ποίησή του, που τιμήθηκε με βραβείο Νόμπελ, διαφαίνεται η αγάπη του για τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και κάνει αρκετές νύξεις κι αναφορές για τα «Μάρμαρα». Φίλος του Σεφέρη και βραβευμένος με βραβείο Νόμπελ, ο Τόμας Έλιοτ που μέσα από την ποίησή του καυτηριάζει και επισημαίνει τον ηθικό ξεπεσμό και την παρακμή των διανοουμένων της εποχής του.
Αυτός όμως που με δυσκόλεψε περισσότερο ήταν ο Λόρδος Έλγιν γιατί προσπάθησα να δω όσο μπορούσα αντικειμενικά τα πράγματα από την δική του οπτική γωνία και στην δική του εποχή∙ να δικαιολογήσω την πράξη του και να του δώσω επιχειρήματα.
-Στο βιβλίο σας αναφέρετε την σημασία της μνήμης για έναν λαό. Σήμερα έχουμε μνήμη; Ξέρουμε την Ιστορία μας;
-Φοβάμαι ότι ως λαός σιγά-σιγά χάνουμε την ιστορική μας μνήμη. Η σύγχρονη πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης με την δύναμη της υποβαθμίζει σημαντικά στοιχεία της ιστορίας των λαών και περνάει με τον τρόπο της καινούργια πρότυπα και καινούριες αναγκαιότητες που τις περισσότερες φορές είναι κατασκευασμένες και αναλώσιμες.
Μνήμη και ιστορία δεν είναι μόνον τα μαθήματα και τα βιβλία της ιστορίας, που πολλές φορές γίνονται με λάθος ύφος και τρόπο και δεν αγγίζουν την νέα γενιά. Ιστορία δεν είναι μόνον ημερομηνίες, ηρωικές μάχες και μεγάλες εθνικές καταστροφές αλλά είναι κι αυτά τα γεγονότα και οι πράξεις που δεν καταγράφονται πουθενά αλλά σηματοδοτούν την στόφα ενός λαού. Σαν παράδειγμα θα αναφέρω το 1940 που με το που ξέσπασε ο ελληνοϊταλικός πόλεμος, πολιτικοί κρατούμενοι και φυλακισμένοι ζητούσαν την απελευθέρωσή τους για να πάνε να πολεμήσουν στο μέτωπο.
Μνήμη ενός λαού είναι το πώς ζούμε την καθημερινότητά μας, με ποια πρότυπα και με ποιες αξίες. Μνήμη ενός λαού είναι λαϊκή του παράδοση κι πολιτισμός που σήμερα χάνονται με ραγδαίους ρυθμούς.
-Όλα αυτά τα χρόνια αν και έχουν γίνει προσπάθειες τελικώς δεν έχουν καρποφορήσει. Τελικά υπάρχει ελπίδα επιστροφής των Μαρμάρων;
-Νομίζω ότι από το 1982 και μετά, με την δυναμική διεκδίκηση των «Μαρμάρων» από την αείμνηστη Μελίνα Μερκούρη, το θέμα έχει πάρει μια θετική εξέλιξη. Σίγουρα οι Βρετανοί δεν θα υποχωρήσουν εύκολα. Όμως το κλίμα σιγά-σιγά αλλάζει κι αυτό φαίνεται από την διεθνή ειδησεογραφία. Όλο και περισσότερες προσωπικότητες του πνεύματος, της τέχνης της πολιτικής και της δημοσιογραφίας επιχειρηματολογούν υπέρ της επιστροφής των «Μαρμάρων». Η Ελπίδα επιστροφής των Μαρμάρων είναι ένα δεντράκι που πρέπει κάθε μέρα να το ποτίζουμε με τους αγώνες μας.
-Από το 2022 συμμετέχετε στο Δ.Σ. της Ε.Ε.Ε.Γ.Α. (Ελληνική Επιτροπή Επιστροφής των Γλυπτών της Ακρόπολης) ως αντιπρόεδρος πως βοηθάει αυτό στην επιστροφή των Μαρμάρων;
-Η ΕΕΕΓΑ ιδρύθηκε το 2016 μετά τις άοκνες προσπάθειες του προέδρου της Γλύπτη Ευαγγέλου Φυλακτού, βασικού αναστηλωτή και συντηρητή των φθαρμένων μαρμάρων του Παρθενώνα, και προσωπικοτήτων από όλη την Ελλάδα, προκειμένου να ενημερώσει και να αφυπνίσει την παγκόσμια κοινότητα για την ανάδειξη του θέματος επαναπατρισμού των λεηλατημένων Γλυπτών και μνημείων της Ακρόπολης με κορυφαίο μνημείο τον Παρθενώνα.
Αναπτύσσει κοινές δράσεις με πανεπιστήμια, ομογενειακές οργανώσεις, παγκόσμιες εθελοντικές οργανώσεις φιλελλήνων και φορείς της Ελλάδας και του εξωτερικού, πραγματοποιεί καινοτόμα εκπαιδευτικά προγράμματα βιωματικής εκμάθησης για τα μνημεία και τον συμβολισμό του ιερού Βράχου της Ακρόπολης σε μαθητές και φοιτητές της Ελλάδας και του εξωτερικού, που υλοποιούνται σε σχολεία, πανεπιστήμια και στον μνημειακό χώρο της Ακρόπολης.
-Κατάγεστε από το Ροδολίβος που βρίσκεται κοντά στην Αμφίπολη. Η επιλογή της προστασίας και ανάδειξης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που γίνεται μέσα από τις σελίδες του βιβλίου σας, συμπλέει με την ανάγκη για ανάδειξη των ευρημάτων στην Αμφίπολη; Πώς θα μπορούσε να επωφεληθεί ο τόπος από αυτήν;
-Για την Ελλάδα η προστασία και η ανάδειξη της πολιτιστικής της κληρονομιάς πρέπει να αποτελεί πρώτη προτεραιότητα. Γιατί η ιστορία και ο πολιτισμός της αποτελούν, εάν αξιοποιηθούν σωστά, τον μεγαλύτερο πλουτοπαραγωγικό της κεφάλαιο. Σήμερα το όνομα της Αμφίπολης μετά και την τελευταία ανακάλυψη - αποκάλυψη του μνημείου του Καστά, έγινε γνωστό στα πέρατα της Γης. Είναι αυτό που αν το εκμεταλλευτούμε σωστά και εποικοδομητικά μπορεί να αποβεί ένας πανίσχυρός μαγνήτης προσέλευσης τουριστών αλλά και επιστημόνων απ’ όλον τον κόσμο, και μ’ αυτόν τον τρόπο να ανοίξουν χιλιάδες θέσεις εργασίας όχι μόνον στην Αμφίπολη και στην περιοχή της αλλά σ’ όλη την κεντρική και ανατολική Μακεδονία.
Η Αμφίπολη και η ιστορία της, το ιερό, ιστορικό και πανέμορφο όρος Παγγαίο, με τις προϊστορικές βραχογραφίες του, τον βοτανικό του πλούτο και τα παραδοσιακά χωριά του, ο κάμπος του Στρυμόνα, η γειτνίαση με την θάλασσα, το φαράγγι του Αγγίτη, το σπήλαιο της Αλιστράτης και πολλά αλλά ιδιαίτερα στοιχεία που διαθέτει η περιοχή μπορούν να αξιοποιηθούν σωστά και να αποτελέσουν την Λυδία Λίθο που θα αποκαλύψει τον πραγματικό «χρυσό» που κρύβει η Αμφίπολη και η περιοχή της.
Αφού ευχαριστήσω θερμά εσάς και την εφημερίδα «Τύπος Θεσσαλονίκης» για αυτή μου τη συνέντευξη θα κλείσω με μια φράση του μεγάλου ειρηνιστή κι αγωνιστή «της μη βίας» του Μαχάτμα Γκάντι, «Μια σταγόνα πράξης είναι ίση με χίλια λόγια».
Αγώνας λοιπόν για
την Επανένωση των Μαρμάρων του Παρθενώνα και την
αξιοποίηση και ανάδειξη του μνημείου του Καστά στην Αμφίπολη.
