*Της Λεμονιάς Βασβάνη | Από την έντυπη έκδοση "Τύπος Θεσσαλονίκης"
Στην Αμμόχωστο, λίγο πριν από τα τραγικά γεγονότα του 1974, ξεναγεί τον αναγνώστη η συγγραφέας Μαρία Προδρόμου μέσα από το βιβλίο της με τίτλο «Στην πόλη με τις πορτοκαλιές» (εκδ. Ελληνοεκδοτική).
Με μια τρυφερή ιστορία που απευθύνεται κυρίως σε παιδιά, προσεγγίζει με ευαισθησία το θέμα της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.
«Η φετινή επέτειος των 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή είναι έναυσμα για περισυλλογή, μνήμη και δέσμευση για συνέχιση του αγώνα για εξεύρεση μιας δίκαιης λύσης», ανέφερε μεταξύ άλλων στο «ΤyposThes».
Μιλώντας για την σημασία της γνώσης της ιστορίας σχολίασε πως «συμβάλλει στη διαμόρφωση της εθνικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας», ενώ πρόσθεσε πως μέσα από τις σελίδες του βιβλίου της θέλει «να γνωρίσουν όλοι πόσο όμορφη και λαμπερή ήταν η πόλη της Αμμοχώστου, πώς το φως έγινε σκοτάδι».
-Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την Τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Τι φέρνει αυτή η θλιβερή επέτειος;
-Η φετινή επέτειος των 50 χρόνων από την τουρκική εισβολή, φέρνει θλιβερές αναμνήσεις και έντονα συναισθήματα για εμάς τους Ελληνοκύπριους. Είναι μια ευκαιρία να τιμήσουμε τους ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους αλλά και τους αγνοούμενούς μας. Θυμόμαστε ότι η Κύπρος εξακολουθεί να παραμένει διαιρεμένη δημιουργώντας βαθιές πληγές στην κοινωνία. Φέρνει στο προσκήνιο τις συνεχείς προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας, των Ηνωμένων Εθνών και άλλων οργανισμών που ακόμα δεν έχουν οδηγήσει σε λύση του κυπριακού προβλήματος. Επομένως, αυτή η θλιβερή επέτειος είναι έναυσμα για περισυλλογή, μνήμη και δέσμευση για συνέχιση του αγώνα για εξεύρεση μιας δίκαιης λύσης. Επιπλέον, αναγκαία είναι η αναγνώριση και η καταδίκη των εγκλημάτων που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της εισβολής.
-Πόσο σημαντική είναι η γνώση της ιστορίας; Και πόσο βοηθούν τα βιβλία σε αυτό;
-Η γνώση της ιστορίας είναι σημαντική για πολλούς λόγους. Αρχικά, η ιστορία μας βοηθά να κατανοήσουμε το παρόν και τούτο γιατί πολλά από τα ζητήματα που αντιμετωπίζουμε σήμερα αναδύονται από το παρελθόν. Ταυτόχρονα, οφείλουμε να γνωρίσουμε την ιστορία ώστε λάθη που έγιναν να μην επαναληφθούν. Επίσης, η ιστορία συμβάλλει στη διαμόρφωση της εθνικής και πολιτιστικής μας ταυτότητας. Τα βιβλία είναι ένα βασικό μέσο για να αποκτήσουμε γνώση της ιστορίας ενός τόπου.
-Έχετε καταγωγή από κατεχόμενα χωριά. Τι θυμάστε από τις αφηγήσεις των γονιών και των παππούδων σας;
-Ζούσαν μια ήσυχη ζωή . Τα καλοκαίρια έπαιζαν ξυπόλυτοι στις γειτονιές μέχρι αργά και τα βράδια μαζεύονταν όλοι στις πλατείες και κουβέντιαζαν μια και δεν είχαν όλα τα σπίτια τηλεοράσεις. Διοργάνωναν διήμερες εκδρομές στο μοναστήρι του Αποστόλου Ανδρέα στην Καρπασία, στην Παναγία του Κύκκου με το λεωφορείο του παππού μου του Κώστα, ο οποίος ήταν οδηγός λεωφορείου. Η μητέρα μου Ανδριανή μου έλεγε ότι στην οροφή του λεωφορείου φόρτωναν τα παπλώματα και τις κουβέρτες και τα έπαιρναν μαζί τους καθώς διανυκτέρευαν στον τόπο που επισκέπτονταν. Τα βράδια τα άπλωναν χάμω και ξάπλωναν για να κοιμηθούν. Κουβαλούσαν κατσαρόλες και έψηναν τραχανά για να φάνε. Στο σχολείο του, μου έλεγε ο πατέρας μου ο Νίκος, ότι κάθε τάξη είχε τα δικά της παρτέρια και τα φρόντιζαν. Στο χωριό του δεν υπήρχε Γυμνάσιο έτσι έπαιρνε το λεωφορείο και πήγαινε στο Γυμνάσιο Αμμοχώστου όπου ο συναγωνιστής του Γρηγόρη Αυξεντίου, Αντώνης Παπαδόπουλος, του δίδασκε Φυσική Αγωγή και οι μαθητές του ζητούσαν να τους διηγηθεί περιστατικά από τον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του 1955 εναντίον των Άγγλων.
-Ο κύριος Νίκος έχει κρατήσει μια ρίζα από τις πορτοκαλιές του. Τι συμβολίζει αυτό;
-Όλα όσα άφησαν πίσω τους οι πρόσφυγες όταν εκδιώχθηκαν με τη βία από τα σπίτια τους. Τη γη τους, τον τόπο τους, κειμήλια συναισθηματικής αξίας, τις εκκλησίες, τα σχολεία και άλλα μνημεία που αποτελούσαν μέρος της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Στην ιστορία μου, η ρίζα της πορτοκαλιάς που πήρε μαζί του ο κύριος Νίκος, φέρνει στο νου θύμησες, τους απέραντους πορτοκαλεώνες, τους διάσπαρτους ανεμόμυλους στα περιβόλια, τη γιορτή του Πορτοκαλιού με τα άρματα και τις παρελάσεις, τους αγώνες στο ΓΣΕ, τις βραδιές κινηματογράφου και τόσα άλλα. Μια ρίζα πορτοκαλιάς αρκεί για να φέρει ξανά θύμησες από την πόλη της Αμμοχώστου πριν αλλά και μετά την τουρκική εισβολή.
-Εργάζεστε και ως δασκάλα. Ποια η σχέση των παιδιών με τα βιβλία;
-Η σχέση των παιδιών με τα βιβλία έχει αλλάξει εξαιτίας της τεχνολογίας και των ψηφιακών μέσων. Γι’ αυτό πρέπει να προωθούμε τη φιλαναγνωσία. Αρχικά, μεγάλο ρόλο διαδραματίζει η οικογένεια του παιδιού και έπειτα το σχολείο. Αν οι γονείς διαβάζουν στο παιδί από μωρό, αν αγαπάνε οι ίδιοι τα βιβλία, αν επισκέπτονται βιβλιοπωλεία και βιβλιοθήκες τότε υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το παιδί ν’ αγαπήσει το βιβλίο. Επιπρόσθετα, οι ίδιοι οι δάσκαλοι θα πρέπει να εντάξουν το λογοτεχνικό βιβλίο στην τάξη όχι αποσπασματικά , όχι μόνο σε γιορτές, αλλά να γίνει καθημερινό βίωμα. Τότε πιθανόν το παιδί να αναζητήσει από μόνο του τα βιβλία.
-Πόσο βοηθά η επαγγελματική σας ενασχόληση στην καλύτερη προσέγγιση και κατανόηση των παιδιών;
-Η καθημερινή επαφή με τα παιδιά, μου προσφέρει τη δυνατότητα «να τρυπώνω» στην παιδική ψυχή και να μη χάνω επαφή με το παιδί που ήμουν εγώ κάποτε. Παρατηρώντας τα παιδιά που συζητούν, διαφωνούν και συμφιλιώνονται εμπνέομαι για να γράψω ιστορίες που να μπορούν να αγγίξουν τις παιδικές καρδιές.
-Τι θέλετε να πάρουν οι μικροί αναγνώστες μέσα από αυτό το βιβλίο;
-Θα ήθελα με τρόπο δημιουργικό, να γνωρίσουν πόσο όμορφη και λαμπερή ήταν η πόλη της Αμμοχώστου, πώς το φως έγινε σκοτάδι. Να γνωρίσουν την ιστορία μας, την πόλη που αγαπήθηκε από Ελληνοκύπριους και ξένους, πώς την τραγική μέρα της 14ης Αυγούστου μετατράπηκε σε «πόλη φάντασμα» αλλά και πώς εδώ και 50 χρόνια περιμένει την επιστροφή των κατοίκων της.
