Της Λεμονιάς Βασβάνη
Τη μαγεία της στερεοσκοπίας θα ανακαλύψουν οι επισκέπτες της νέας έκθεσης «Στερεοσκοπία. Από τη φωτογραφική συλλογή του Μουσείου Φωτογραφίας Δήμου Καλαμαριάς «Χρήστος Καλεμκερής» που φιλοξενείται στο MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης (Αποθήκη Α’ Προβλήτα Α’, Λιμάνι Θεσσαλονίκης).
Πρόκειται για μια συνδιοργάνωση των δύο μουσείων.
«Η στερεοσκοπική συλλογή που εκτίθεται μάς ταξιδεύει. Ήταν μια δημοφιλής τεχνική κατά τον 19ο αιώνα και μέχρι την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, καθώς εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν εικονογραφημένα περιοδικά ούτε και τηλεόραση», ανέφερε το μεσημέρι της Παρασκευής σε εκπροσώπους των ΜΜΕ ο Προϊστάμενος του Τμήματος Συλλογών του MOMus-Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης κ. Ηρακλής Παπαϊωάννου.
Από την πλευρά της η Ιστορικός - Μουσειολόγος κυρία Καλλιόπη Βαλτοπούλου εξήγησε πως «η ιδέα για την έκθεση ανήκει στον κ. Καλεμκερή. Είχαμε περί τι 490 στερεοσκοπικές φωτογραφίες και η επιλογή έγινε από αυτές. Η έκθεση έχει δύο κατευθύνσεις: η μία είναι το επιστημονικό επίτευγμα, η πρακτική. Ο επισκέπτης θα καταλάβει μέσα από βίντεο και φορώντας 3d γυαλιά, πώς λειτουργεί η στερεοσκοπία. Η δεύτερη είναι αντλώντας υλικό από το αρχείο μας δείχνουμε τις χρήσεις της τέχνης και την θεματολογία της. Έγιναν 4 ενότητες: Η πρώτη εστιάζει σε μνημεία, η δεύτερη σε ταξίδια, η τρίτη αναφέρεται στην φωτογραφία ως ντοκουμέντο και η τέταρτη στην φωτογραφία ως σκηνοθετημένο πλάνο».
Ενώ περιμετρικά εκτίθενται τα έργα, στο κέντρο του εκθεσιακού χώρου υπάρχουν στάσεις για τον επισκέπτη που έχουν εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Συγκεκριμένα υπάρχει αυθεντικό στερεοσκόπιο και φωτογραφίες που έχουν ληφθεί με αυτή την τεχνική ώστε να μπορεί ο καθένας να δει τις λεπτομέρειές τους.
Ανάμεσα στους «πρωταγωνιστές» των έργων είναι παιδιά και κομψές κυρίες, φουστανελοφόροι και ένστολοι αξιωματικοί, μνημεία της υπαίθρου και των πόλεων από τα μέσα του 19ου αιώνα.
Η στερεοσκοπική μέθοδος εντοπίζεται χρονικά ως νέα εφεύρεση το 1841 στην Αγγλία και από το 1850 και έπειτα εξαπλώνεται πολύ γρήγορα, αρχικά στη Γαλλία και στη συνέχεια σε ολόκληρη την Ευρώπη και την Αμερική.
Μάλιστα το σύνθημα «Κανένα σπίτι χωρίς στερεοσκόπιο» της Στερεοσκοπικής Εταιρείας Λονδίνου στα 1852 αποτυπώνει το μέγεθος της μαζικής παραγωγής της συγκεκριμένης τεχνικής λήψης και εμφάνισης φωτογραφιών.
Το χαμηλό κόστος των στερεοσκοπικών φωτογραφιών και η δυνατότητα αναπαραγωγής πολλών αντιτύπων τις κατέστησε ένα από τα πρώτα μαζικά μέσα που μπορεί να συγκριθεί με τις καρτ-ποστάλ που ακολούθησαν χρονικά αλλά και με την κινούμενη εικόνα στη συνέχεια.
Η θεματολογία της στερεοσκοπικής φωτογραφίας περιελάβανε σκηνές από την καθημερινότητα, ηθογραφικές σκηνές, γυμνό, αστροφωτογραφία, αποτυπώσεις σημαντικών τοπόσημων και φυτών, τουριστικά για την εποχή θέματα, ακόμη και αεροφωτογραφίες για αναγνωριστικούς στρατιωτικούς λόγους. Στην Ελλάδα, η συγκεκριμένη μέθοδος είχε επίσης μεγάλη εξάπλωση και αναγνώριση, συνεχίζοντας την εικονογραφική παράδοση των σχεδίων και των υδατογραφιών της περιηγητικής λογοτεχνίας του 18ου και 19ου αιώνα, συνδράμοντας σε μια πιο ρεαλιστική γνωριμία του τόπου, των ανθρώπων και του πολιτισμού τους.
Πώς λειτουργεί
Οι στερεογραφικές εκτυπώσεις, τα λεγόμενα στερεογραφήματα, αποτελούνται από δύο εικόνες τοποθετημένες η μία δίπλα στην άλλη σε απόσταση 6-7 εκατοστών μεταξύ τους, όση περίπου και η απόσταση των ματιών ενός φυσιολογικού ανθρώπου, με κάθε μία εικόνα να αναπαριστά στην πραγματικότητα αυτό που θα έβλεπε το αντίστοιχο μάτι. Η ορθή θέαση απαιτεί τη χρήση ειδικής συσκευής γνωστής ως στερεοσκόπιο, μέσω του οποίου το ζεύγος των φωτογραφιών συγκλίνει σε μια ενιαία τρισδιάστατη εικόνα.
Οι επισκέπτες θα έχουν την ευκαιρία να κατανοήσουν σε βάθος την τεχνική της Στερεοσκοπίας μέσω ενός 3D εκπαιδευτικού βίντεο, το οποίο αποτελεί βασικό στοιχείο της έκθεσης. Το βίντεο, ειδικά δημιουργημένο για την έκθεση, φωτίζει την ιστορική και τεχνική αξία της στερεοσκοπικής φωτογραφίας, προσφέροντας μια μοναδική οπτική εμπειρία που συνδέει το παρελθόν με το παρόν.
Η έκθεση πραγματοποιείται με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού.
Διάρκεια έκθεσης: 4 Οκτωβρίου 2024 – 12 Ιανουαρίου 2025.
Εγκαίνια: Παρασκευή 4 Οκτωβρίου 2024, 20:00.
Τ.: 2310 566716
Μέρες & ώρες λειτουργίας: Τρίτη, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή: 11:00-19:00, Πέμπτη: 11:00-20:00
