*Της Λεμονιάς Βασβάνη | Από την έντυπη έκδοση "Τύπος Θεσσαλονίκης"
Τρία μονόπρακτα θεατρικά και ένα κινηματογραφικό έργο του Σάμιουελ Μπέκετ απαρτίζουν το «Πείραμα Μπέκετ» που παρουσιάζεται έως τις 25/5 στο ΓΚΡΑΝ ΓΚΙΝΙΟΛ λαμπ (Πεστών 66).
«Τα έργα του Μπέκετ έχουν άξονες και νήματα που τα συνδέουν μεταξύ τους, αποτελούν μέρη ενός συνόλου, ενός κόσμου, γι’ αυτό και δίνουν τη δυνατότητα δημιουργίας σπονδυλωτών παραστάσεων», σημείωσε στο «ΤyposThes» η Μαρία Καβαλιώτη που είχε την ιδέα του πρότζεκτ. Η ίδια σημείωσε πως στο θέατρο την γοητεύει «η αλληλεπίδραση των ομάδων».
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για την παράσταση;
-Η ιδέα για την παράσταση γεννήθηκε μέσα από την έρευνά μου για τη διδακτορική μου διατριβή, η οποία έχει ως θέμα τις σκηνικές οδηγίες και τον χώρο στο έργο του Σάμιουελ Μπέκετ. Σκεπτόμενη πως το έργο του Μπέκετ έχει εγγενώς μια πειραματική διάσταση, καθώς ο ίδιος ο συγγραφέας πειραματίστηκε με τα είδη, τη φόρμα, τη γλώσσα, τον ρυθμό, άναψε μια λαμπίτσα πάνω από το κεφάλι μου, σαν τα κόμικς, και άρχισα να σχεδιάζω το πείραμα αυτό. Ένα πείραμα για το έργο του συγγραφέα που πειραματίστηκε σε όλη του την καριέρα, και άλλαξε αυτό που θεωρούμε θέατρο.
-Γιατί επιλέξατε αυτά τα έργα;
-Η επιλογή των έργων ήταν πολυπαραγοντική. Μάλλον ξεκίνησε από το προσωπικό ενδιαφέρον, το προσωπικό γούστο. Τα κείμενα αυτά είναι έργα που αγαπώ. Έλαβα, όμως, υπόψιν τους ανθρώπους που ήλπιζα πως θα συμμετέχουν, τον θίασο της ομάδας Γκραν Γκινιόλ, άκουσα τις συμβουλές φίλων, συζήτησα με την επιβλέπουσα του διδακτορικού μου, την καθηγήτρια στο Τμήμα Θεάτρου Λίλα Καρακώστα. Ήθελα να συμπεριλάβω το (Σχεδιάκι για το) Θέατρο ΙΙ, γιατί είναι ένα έργο το οποίο, τον καιρό που σχεδίαζα το πείραμα, ήταν αμετάφραστο στα ελληνικά και δεν είχε παιχτεί, απ’ όσο μπορώ να ξέρω, και έψαξα αρκετά, στην Ελλάδα. Τα έργα του Μπέκετ έχουν άξονες και νήματα που τα συνδέουν μεταξύ τους, αποτελούν μέρη ενός συνόλου, ενός κόσμου, γι’ αυτό και δίνουν τη δυνατότητα δημιουργίας σπονδυλωτών παραστάσεων, που έχουν άλλωστε γίνει πολλές φορές. Ο άξονας για εμάς, η δραματουργική γραμμή που ακολουθήσαμε, ήταν αυτή της ελευθερίας, του καλλιτέχνη και του ανθρώπου. Σε θεωρητικό επίπεδο, αυτή είναι μια γραμμή που απορρέει από τα έργα. Αλλά λειτουργεί και στην πράξη. Πώς στεκόμαστε απέναντι στην ανελεύθερη συνθήκη των όρων ενός πειράματος; Σε τελική ανάλυση, σε μια κοινωνική συνθήκη και μια στιγμή όπου αισθανόμαστε ότι βρισκόμαστε απέναντι σε βίαιες αλλαγές σε κάθε έκφανση της ζωής, τι είναι αυτό που μας λυτρώνει σε καλλιτεχνικό και προσωπικό επίπεδο.
-Πώς ενώνονται τα επιμέρους έργα για να αποτελέσουν μια παράσταση;
-Θεωρητικά ενώνονται από τον άξονα της ελευθερίας που περιέγραψα παραπάνω. Πρακτικά, στην παραστασιακή πραγματικότητα, το συνδετικό νήμα υφαίνεται από την Ταινία, σε σενάριο και σκηνοθεσία του Γιώργου Κόγια. Το μοναδικό κινηματογραφικό έργο που έγραψε ο Μπέκετ, και στο οποίο πρωταγωνίστησε ο Μπάστερ Κήτον, στην τελευταία του εμφάνιση στην οθόνη, παρουσιάζεται σε νέα εκδοχή, η οποία φέρνει τον ίδιο τον Μπέκετ αντιμέτωπο με τους ήρωές του, τον καλλιτέχνη αντιμέτωπο με το έργο του, να αναζητά την ελευθερία του.
-Ένα πείραμα έχει το στοιχείο του αγνώστου και ένα ρίσκο. Πώς αυτό λειτούργησε στην παράσταση;
-Στην παράσταση αυτή δηλώνουμε πως έχουμε φτιάξει και παίζουμε ένα πείραμα. Αλλά δε νομίζω πως υπάρχει θεατρική παράσταση, κινηματογραφική ταινία, ή οποιοδήποτε καλλιτεχνικό έργο που δεν έχει πάντα εγγεγραμένο το άγνωστο και το ρίσκο. Οτιδήποτε κι αν κάνουμε, το ξεκινάμε ψάχνοντας, χωρίς δικλείδες ασφαλείας, χωρίς βεβαιότητα για το αποτέλεσμα. Κάθε έργο είναι άγνωστο και ρίσκο, σε πολλά επίπεδα.
-Πώς αντιμετώπισαν τα έργα οι σκηνοθέτες; Πόσο διαφορετικές είναι οι δύο εκδοχές;
-Κάθε σκηνοθετική ή δραματουργική ή ερμηνευτική προσέγγιση σε ένα κείμενο έχει άπειρες πιθανές λύσεις. Ο κάθε καλλιτέχνης χρησιμοποιεί τα μέσα του και τα εργαλεία του για να πει την ιστορία. Γι’ αυτό και στο θέατρο μπορούμε να βλέπουμε και να ξαναβλέπουμε τα ίδια έργα. Στην δική μας παράσταση, οι σκηνοθέτες αντιμετώπισαν τα κείμενα ο καθένας με διαφορετικό τρόπο. Ο Διονύσης Καραθανάσης, ο οποίος σκηνοθέτησε τον Αυτοσχεδιασμό στο Οχάιο, έβαλε στη δική του εκδοχή ένα πολύ προσωπικό, βιωματικό φίλτρο. Ο Στάθης Μαυρόπουλος, ο οποίος έστησε το (Σχεδιάκι για το) θέατρο ΙΙ, έκανε μια πιο ρεαλιστική, αλλά συνάμα συναισθηματική προσέγγιση. Η Ιωάννα Λαμνή, που σκηνοθέτησε την Καταστροφή, έφερε το έργο στην δική μας πραγματικότητα, ακολουθώντας μια θεωρητική ερευνητική διαδικασία. Τα γράφω αυτά για να δείξω πως κάθε φορά που κάποιος θα μπλεχτεί να ερμηνεύσει ένα κείμενο, θα έχουμε μια πολύ διαφορετική εκδοχή του. Κατά συνέπεια, οι δυο εκδοχές των θεατρικών έργων και της Ταινίας, που αναφέρθηκε παραπάνω, είναι πολύ διαφορετικές, γιατί καταπιάστηκαν με την ερμηνεία τους διαφορετικοί άνθρωποι. Και αυτό που έχει ουσιαστικό ενδιαφέρον είναι να δει κανείς τι συμβαίνει τελικά με τη σύνθεση των κειμένων και των εκδοχών.
-Οι ήρωες των κειμένων δίνουν την δική τους μάχη. Πώς αντιμετωπίζουν τις δυσκολίες που συναντούν;
-Οι ήρωες του Μπέκετ αντιμετωπίζουν τη ζωή με τον δικό τους ξεχωριστό τρόπο: σαν ήρωες του Μπέκετ. Μένουν, υποφέρουν και επιβιώνουν μέσα στο παράλογο, με μικρές ανεπαίσθητες πράξεις αντίστασης στην κατασκευασμένη τους πραγματικότητα. Υπάρχουν μόνο μέσα στον κόσμο που ο Μπέκετ έγραψε γι’ αυτούς, που λειτουργεί παραβολικά σε σχέση με την πραγματική ζωή. Στην συγκεκριμένη παράσταση, το ενδιαφέρον είναι πώς αυτοί οι ήρωες που ζουν και δρουν στον παράλογο κατασκευασμένο τους κόσμο ερμηνεύονται στην ελεύθερη πειραματική εκδοχή του κάθε έργου από τον κάθε σκηνοθέτη.
-Τι σας γοητεύει περισσότερο στο θέατρο και τι σας προβληματίζει σε αυτό;
-Το θέατρο ήταν πάντα μια τέχνη κοινωνική και ουσιαστικά πολιτική. Δημιουργείται από ομάδες ανθρώπων και απευθύνεται στην κοινωνία, στο σύνολο των πιθανών θεατών. Αυτό είναι νομίζω που εμένα με γοητεύει, η αλληλεπίδραση των ομάδων. Το θέατρο φτιάχνεται μέσα από τη σύνθεση των προσωπικοτήτων, μυαλών, τεχνών και ταλέντων μιας ομάδας ανθρώπων, και απευθύνεται σε όλους. Συγκινεί με τρόπο κυριολεκτικό όταν υπάρχει η ευτυχισμένη συγκυρία σύνθεσης όλων των παραπάνω. Ζούμε, όμως, σε μια κρίσιμη ιστορική στιγμή. Οι κοινωνικές και πολιτικές μεταβολές γύρω μας είναι πολύ γρήγορες. Άνθρωποι και κοινωνικές ομάδες βάλλονται, κατακτημένα δικαιώματα αμφισβητούνται και καταπατώνται, η ασφάλεια και η ελευθερία βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση, η καθημερινή επιβίωση απασχολεί την πλειοψηφία των ανθρώπων γύρω μας. Οι προβληματισμοί σε σχέση με την τέχνη του θεάτρου στρέφονται γύρω από το πώς και πόσο (πρέπει να) μας αφορά σήμερα. Πώς θα κάνουμε την τέχνη να μιλήσει για αυτά που βιώνουμε καθημερινά.
-Ποιο το μεγαλύτερο καλλιτεχνικό όνειρό σας;
-Τα όνειρα είναι πολλά, μικρά και μεγάλα, στον ύπνο και στον ξύπνιο. Προσπαθώ να προσπαθώ για να πραγματοποιώ μερικά από αυτά…
Παραστάσεις: 2, 3, 4, 9, 10, 11, 18, 23, 24 & 25 Μαΐου, κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 21:00. Διάρκεια: 95 λεπτά.
Είσοδος: 14€,10€ μειωμένο (φοιτητών, ανέργων, ΑμεΑ, πολυτέκνων, άνω των 65, ατέλειες). Προπώληση: more.com.
* Οι θέσεις είναι περιορισμένες και η προαγορά εισιτηρίου είναι απαραίτητη. Πληροφορίες: 6986818052, [email protected]
