Ο Σωκράτης Χαρίτος, ένας άνεργος πρώην ασφαλιστής, θα ξεκινήσει την τηλεοπτική του καριέρα από μια trash εκπομπή ως ιδεαλιστής άθεος που μάχεται για την απελευθέρωση των μαζών από τη θρησκευτική πλάνη. Όταν τα νούμερα της τηλεθέασης πέσουν δεν θα διστάσει να μετατρέψει τη νεκρή ερωμένη του σε αγία. Και μαζί με έναν παπά, που έχει ύποπτο παρελθόν, στήνουν μια επιχείρηση που θα τους αποφέρει κέρδη: φτιάχνουν μια θρησκευτική κοινοβιακή οργάνωση σε ένα χωριό μερικά χιλιόμετρα έξω από τη Θεσσαλονίκη όπου αγοράζουν τα δάνεια υπερχρεωμένων πολιτών και τους προσφέρουν ελπίδα. Μόνο που αυτή είναι ψεύτικη. Και σιγά σιγά η κοινοβιακή οργάνωση θα καταντήσει μια φυλακή για τα μέλη της. Τι θα γίνει όταν όλα θα κινδυνέψουν να τιναχτούν στον αέρα;
Αυτά είναι μερικά από τα όσα συμβαίνουν στο πρώτο μυθιστόρημα Μπάμπη Χαραλαμπούλια «Οι θεομπαίχτες» το οποίο ο ίδιος έγραψε θέλοντας να διερευνήσει τα ψυχολογικά ελατήρια που ωθούν ένα χαρακτήρα στο να επιδιώκει την εξουσία, τους τρόπους που μπορεί να την αποκτήσει στην σύγχρονη κοινωνία, καθώς και η δυνατότητα μέσα από την δική του πορεία να αναλύσει τις συνιστώσες της σύγχρονης νεοελληνικής πραγματικότητας. Στο στόχαστρο του συγγραφέα μπαίνουν αυτοί που εκμεταλλεύονται τη θρησκεία «προς όφελός τους πουλώντας το θαύμα μιας θεραπείας ή την ψευδαίσθηση της ελπίδας, για να καταστήσουν υποχείρια τους ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη», ενώ παρούσα είναι και η κρίση που σημαδεύει τις ζωές των ηρώων του.
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα;
-Ανέκαθεν με ενδιέφερε να διεισδύω στα κίνητρα των ανθρώπων που καθοδηγούν μεγάλα τμήματα της κοινωνίας. Αυτοί που έχουν (είτε θέλουν να αποκτήσουν) εξουσία, σχεδόν πάντα παρουσιάζονται με την μορφή του σωτήρα που υπόσχεται ένα καλύτερο μέλλον. Το κοινό τους σημείο είναι ότι πασχίζουν με κάθε μέσο να προσελκύσουν περισσότερους οπαδούς διότι το πλήθος των οπαδών τους καθορίζει την επιρροή τους και κατ΄ επέκταση την δύναμη τους να στρέφουν την κοινωνία προς την κατεύθυνση που τους συμφέρει. Ήθελα να περιγράψω την τρομερή απόσταση που χωρίζει τα εγωιστικά κίνητρα τους από την «σωτήρια» ιδεολογία που σερβίρουν στην μάζα, δηλαδή σε όλους εμάς. Επίσης ήθελα να επεξεργαστώ το πόσο δραματικά μεταλλάσσεται ο χαρακτήρας ενός ατόμου (ψυχολογικά και ιδεολογικά), κατά την μεταμόρφωση του από ένα άσημο, άγνωστο ανθρωπάκι σε ισχυρό ηγέτη που κρατάει στα χέρια του τις τύχες άλλων ανθρώπων. Η τάση μου να διερευνήσω τα ψυχολογικά ελατήρια που ωθούν ένα χαρακτήρα στο να επιδιώκει την εξουσία, τους τρόπους που μπορεί να την αποκτήσει στην σύγχρονη κοινωνία, καθώς και η δυνατότητα μέσα από την δική του πορεία να αναλύσω τις συνιστώσες της σύγχρονης νεοελληνικής πραγματικότητας (πολιτική διαφθορά, ΜΜΕ, θρησκεία, -υπερδανεισμός-Μνημόνια), με οδήγησαν βαθμιαία στην σύλληψη και συγγραφή των «θεομπαιχτών».
-Ένας πρώην ασφαλιστής, νυν πωλητής σε διαμεταφορική εταιρία, γράφει ένα μυθιστόρημα 900 σελίδων η υπόθεση του οποίου εκτυλίσσεται στη Θεσσαλονίκη με θέματα όχι και τόσο εύπεπτα. Υπήρξαν δυσκολίες για να φτάσετε στην έκδοση του βιβλίου;
-Η μεγαλύτερη δυσκολία ήταν να το ολοκληρώσω επειδή ήθελα να είμαι σίγουρος για το αποτέλεσμα. Το σκεφτόμουν διαρκώς, οποιαδήποτε στιγμή, ακόμα κι όταν δεν έγραφα, ψάχνοντας τρόπους να το βελτιώνω ολοένα και τελικά μου πήρε δέκα χρόνια για να το φτάσω στο σημείο που έκρινα ικανοποιητικό. Ωστόσο η έκδοση του βιβλίου έγινε πολύ ευκολότερα από όσο υπολόγιζα. Είχα την τύχη το κείμενο μου να φτάσει στην κ. Λουίζα Ζαούση της Ωκεανίδας, η οποία μαζί με τον Νίκο Μεγαπάνο το υποδέχτηκαν εξαιρετικά θερμά και το υποστήριξαν εξαρχής. Οι «Θεομπαίχτες» εστιάζουν στις σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης και στην υπόγεια βία της σύγχρονης κοινωνίας (η απειλή κατάσχεσης του σπιτιού ενός ανέργου είναι ένα είδος υπόγειας βίας), αναζητώντας παράλληλα τις ρίζες της παρακμής στην οποία έχουμε βυθιστεί ως χώρα τα τελευταία χρόνια. Είναι ένα βιβλίο που προσφέρει στον αναγνώστη πολλά σημεία να σταθεί να σκεφτεί κι ίσως να ξανακοιτάξει διερευνητικά τις σταθερές του κόσμου γύρω του. Κοντολογίς, σκοπός μου ήταν να προσφέρω ένα βιβλίο που εμβαθύνει στην σύγχρονη πραγματικότητα κι όχι ένα βιβλίο εύπεπτο. Και να που βρέθηκαν άνθρωποι να το στηρίξουν.
-Το βιβλίο βάζει στο στόχαστρο τη θρησκεία και τα ΜΜΕ. Γιατί ασχοληθήκατε με τους δύο αυτούς τομείς;
-Οι ‘’Θεομπαίχτες’’ δεν ασχολούνται τόσο με την θρησκεία όσο με τα ψυχολογικά ελατήρια που στρέφουν τους ανθρώπους στην θρησκεία για να αντλήσουν ελπίδα ή βεβαιότητα. Υπάρχουν επιτήδειοι που ξέρουν να διακρίνουν αυτά τα ελατήρια και να τα εκμεταλλεύονται προς όφελός τους πουλώντας το θαύμα μιας θεραπείας ή την ψευδαίσθηση της ελπίδας, για να καταστήσουν υποχείρια τους ανθρώπους που βρίσκονται σε ανάγκη. Αυτούς τους ανθρώπους, τους λεγόμενους θεομπαίχτες , ήθελα να τους βάλω κάτω απ΄το μικροσκόπιο για να μελετήσω το μέγεθος της υποκρισίας και του κυνισμού τους.
Όσον αφορά στα ΜΜΕ είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες της νεοελληνικής πραγματικότητας και έχουν αποκτήσει τρομερή επιρροή σε όλα τα κοινωνικά στρώματα. Το βιβλίο παρακολουθεί το πώς ένας τυχοδιώκτης μπορεί να εκμεταλλευτεί τη δύναμη των Μέσων για να προωθήσει ιδιοτελείς σκοπούς, όπως οι δυό βασικοί χαρακτήρες του βιβλίου που χρησιμοποιούν μια εκπομπή τοπικού καναλιού για να προωθήσουν στην κοινή γνώμη τη θαυματουργή (υποτίθεται) αγία τους. Απευθύνονται σε ασθενείς και άτομα μοναχικά, που είναι πιο ευάλωτα σε μηνύματα ελπίδας και συντροφικότητας. Η σιγουριά που προσφέρει η θρησκεία και η επιβλητική δύναμη των Μέσων είναι τα δύο βασικά εργαλεία που χρησιμοποιούν συνδυαστικά για να εξαπατήσουν ανθρώπους απομονωμένους και απογοητευμένους. Εκεί που άλλοι βλέπουν υπάρξεις δυστυχισμένες αυτοί βλέπουν οπαδούς για την αγία τους, οπαδούς για τους εαυτούς τους.
Να συμπληρώσω επίσης ότι υπάρχει και μια τρίτη δεξαμενή από την οποία αλιεύουν υποστηρικτές: οι καταχρεωμένοι δανειολήπτες που απειλούνται με κατάσχεση από τις τράπεζες. Η θρησκευτική οργάνωση που ιδρύουν αναλαμβάνει να πληρώνει τους τόκους των δανείων τους (μόνο τους τόκους και όχι το κεφάλαιο) για να τους διατηρεί σε μια κατάσταση μόνιμης εξάρτησης –ουσιαστικά ένα είδος μοντέρνας σκλαβιάς.
-Ποια η δική σας σχέση με τη θρησκεία και ποια με τα ΜΜΕ;
-Αν και προέρχομαι από θρησκευόμενο περιβάλλον, έπειτα από βασανιστική σκέψη κι ενδοσκόπηση πολλών χρόνων κατέληξα άθεος. Θυμάμαι ότι η πρώτη φορά που συγκρούστηκε μέσα μου η λογική μου με την θρησκεία ήταν όταν ήμουν στο Δημοτικό κι έμαθα για την δαρβινική θεωρία. Ρώτησα τον κατηχητή (πήγαινα στο κατηχητικό τότε) από πού τελικά είχε προέλθει ο άνθρωπος: από τους πρωτόπλαστους ή απ΄τον πίθηκο. Αντί για απάντηση έλαβα αυστηρή επίπληξη που με έκανε να νιώσω ένοχος για την ερώτηση που έκανα. Από τότε κάτι μέσα μου άρχισε να με τρώει και να με απομακρύνει από την θρησκεία ολοένα και περισσότερο. Πάντως, ακριβώς επειδή πολλά αγαπητά μου πρόσωπα είναι θρήσκοι, αντιμετωπίζω με σεβασμό την θρησκευτική τους στάση όπως και αυτοί αποδέχονται την δική μου. Σε ένα τόσο κρίσιμο υπαρξιακό ζήτημα, η αλήθεια που πιστεύει ο καθένας είναι πάντα προσωπική υπόθεση.
Σχετικά με τα ΜΜΕ, υπάρχουν φορές που όλοι αγανακτήσαμε από την εξόφθαλμη προπαγάνδα στην οποία υποβληθήκαμε από μεμονωμένους μεγαλοδημοσιογράφους είτε από ολόκληρα εκδοτικά-τηλεοπτικά συγκροτήματα. Ο απροκάλυπτος ο τρόπος τους φανέρωνε το μέγεθος της αλαζονείας τους. Η δική μου εκδίκηση ήταν από την αλαζονεία τους να αντλώ έμπνευση, που τελικά επένδυσα στο βιβλίο μου.
-Η κρίση πόσο καθορίζει τις ζωές των ηρώων του βιβλίου;
-Η κρίση (όπως και στην πραγματική ζωή) σφραγίζει τις ζωές και τις επιλογές των κεντρικών χαρακτήρων αφού οδηγεί σε κατάρρευση το κοινοβιακό μοντέλο διαβίωσης που έχουν επιλέξει. Το Κοινόβιο της Αγίας (που έχει πολλά κοινά χαρακτηριστικά με το ελληνικό Δημόσιο), αρχίζει να κλυδωνίζεται μόλις παύουν τα δάνεια από τις τράπεζες χάρη στα οποία χρηματοδοτούσε τις ανάγκες και τα καθυστερημένα δάνεια των μελών του, οδηγώντας τους ηγέτες σε αντιδράσεις παραφροσύνης μπροστά στο ενδεχόμενο απώλειας της εξουσίας τους. Ουσιαστικά η κρίση έρχεται σαν ένα είδος θείας δίκης για τις ανομίες που διέπραξαν , πλήττοντας όμως αδιάκριτα δίκαιους και άδικους. Η σφοδρότητα της ανθρωπιστικής κρίσης θα προσφέρει την καύσιμη ύλη που θα πυροδοτήσει την δραματουργική κορύφωση του έργου.
Λίγα λόγια για το συγγραφέα
Το βιβλίο «Θεομπαίχτες» (εκδο. Ωκεανίδα) θα παρουσιαστεί στις 22/5 ώρα 19.00 στο βιβλιοπωλείο Πρωτοπορία (Λ.Νίκης 3).
