Μπορεί ο διεθνής «σταρ» της διοργάνωσης της 13ης Διεθνούς Έκθεσης βιβλίου της Θεσσαλονίκης να ήταν ο Σκωτσέζος πολυδιαβασμένος «νουάρ» μυθιστοριογράφος Φίλιπ Κερ («Η τριλογία του Βερολίνου» , «Μοιραία Πράγα», «Η γυναίκα απ το Ζάγκρεμπ» κ.α) οι εκδηλώσεις όμως που συγκέντρωσαν εντυπωσιακά μεγάλο αριθμό ακροατών ήταν οι παρουσιάσεις των νέων βιβλίων τριών Θεσσαλονικέων συγγραφέων.
Οι παρουσιάσεις των νέων εκδόσεων του Θωμά Κοροβίνη «Ο Κατάδεσμος» (πεζογράφημα - εκδ. Άγρα) το βράδυ της Παρασκευής, του Γιώργου Σκαμπαρδώνη «Υπουργός Νύχτας» (μυθιστόρημα– εκδόσεις Πατάκη), το βράδυ του Σαββάτου, και του Χρίστου Ζαφείρη «Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων» (ιστορικός και περιηγητικός οδηγός– Εκδόσεις «Επίκεντρο») το βράδυ της Κυριακής, συνέστησαν την... πάνδημη «Τριλογία της Θεσσαλονίκης» στο πλαίσιο της 13ης Διεθνούς Έκθεσης βιβλίου.
«Ως πότε θα μας δουλεύεις; Κάνεις και τον άνεργο, το διαλαλείς, "είμαι θύμα της κρίσης". Ποιάς κρίσης θύμα, βρε θύτη άκριτε; Που δεν είσαι και άνεργος. Άεργος είσαι και ήσουν μια ζωή, χαραμοφαγά... σαπρόφυτο...» (απόσπασμα απ τον σπαρταριστό μονόλογο μιας γυναίκας απ' τη Θεσσαλονίκη, που ύστερα από δεκαετίες τυραννικής έγγαμης ζωής εκρήγνυται με την «πένα» του Θωμά Κοροβίνη σκιαγραφώντας ...στην ακραία της εκδοχή τη χειρότερη εικόνα του σύγχρονου Έλληνα μέσα από συμβιβασμούς, ιδιοτέλεια, φαλλοκρατικές εμμονές, ακραίες ερωτικές παρεκκλίσεις, αμοραλιστική συμπεριφορά).
«Το διαβάσαμε απνευστί... Με άλλοθι τη γλώσσα- αυτή την ευφορική, διαπεραστική, περιπαιχτική γλώσσα ο Κοροβίνης πλάθει για μια ακόμη φορά ένα "παιδί" της γλωσσικής του πληθωρικότητας» έλεγε η συγγραφέας Ιωάννα Καρυστιάνη (παρουσίασε κι αυτή το βράδυ της επομένης το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο «Το φαράγγι» στο πλαίσιο της 13ης ΔΕΒ-Θ).
Κορυφαία μορφή στη λογοτεχνική σκηνή της βόρειας Ελλάδας (το σύνολο των λογοτεχνικών του «ιστοριών» διαδραματίζονται στη βόρειο Ελλάδα), ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης συλλέγει και πάλι στον «Υπουργό Νύχτας» τους κομπάρσους της σύγχρονης ιστορίας, τους μετατρέπει σε πρωταγωνιστές, καγχάζει με το ...οργανωμένο παρακράτος και το ...ανοργάνωτο κράτος και αναδεικνύει τις σύγχρονες παραμέτρους της ιστορίας μας...
Για την εμμονή τού συγγραφέα στη γεωγραφία του τόπου (σε όλα του τα έργα οι παράδοξες ιστορίες τους διαδραματίζονται στη Θεσσαλονίκη, το Κιλκίς, την Κομοτηνή), για τον «εραστή τού οικείως παράδοξου», για τον συγγραφέα που «αρμολογεί τον λόγο όπως ο Κούντερα» μίλησαν οι παρουσιαστές του νέου του βιβλίου για τον Γιώργο Σκαμπαρδώνη.
Με τη «Θεσσαλονίκη των Εβραίων»- τον νέο ιστορικό και περιηγητικό οδηγό που συνέγραψε ο δημοσιογράφος– συγγραφέας δώδεκα μέχρι σήμερα βιβλίων ιστορικής έρευνας για τη Θεσσαλονίκη και τον περιφερειακό ελληνισμό- Χρίστος Ζαφείρης, ολοκληρώθηκε σε πάνδημη και ιδιαίτερα συγκινητική παρουσίαση η «Τριλογία της Θεσσαλονίκης» στη 13η ΔΕΒ-Θ.
Συνοπτική εικονογραφημένη παρουσίαση της ιστορικής πορείας και παρουσίας του εβραϊσμού της Θεσσαλονίκης χωρισμένη σε επτά κεφάλαια (με αναφορές στην εβραϊκή κοινωνία και κουλτούρα, την αρχιτεκτονική κληρονομιά και τα μνημεία, τους τόπους του Ολοκαυτώματος, τους επιφανείς και μη Εβραίους της πόλης, τους εξισλαμισμένους Εβραίους Ντονμέδες, το σύγχρονο Εβραικό Μουσείο– ακόμα και την «ιδιαίτερη» εβραϊκή κουζίνα και τα ...αυγά hamin-άδος), ο 200 σελίδων οδηγός, εμπλουτισμένος με καλοτυπωμένες φωτογραφίες και χάρτες, καταγράφει την ιστορία της παρουσίας των Εβραίων «σύνοικων» και όχι «ξένων», όπως χαρακτηριστικά διευκρινίζει κι ο ίδιος ο συγγραφέας της πολυπολιτισμικής Θεσσαλονίκης, της πόλης «μητέρας του Ισραήλ» και «Ιερουσαλήμ των Βαλκανίων».
«Ηθικό χρέος» χαρακτηρίζει ο Χρίστος Ζαφείρης τη συγγραφική του συμβολή ως ένα «λιθαράκι για τη γνώση και την αναθέρμανση της συλλογικής μνήμης για τους Εβραίους της πόλης «από τους οποίους 45.000 εξοντώθηκαν στα ναζιστικά κρεματόρια» ενώ στην «ιδιαίτερη σημασία που έχει η συμβολή μνήμης– προερχόμενη μάλιστα από έναν μη Εβραίο συμπολίτη» αναφέρθηκαν οι παρουσιαστές τού βιβλίου το βράδυ της Κυριακής στην αίθουσα «Πρόσφυγες» της 13ης ΔΕΒ της Θεσσαλονίκης.
