Ανάμεσα στο πάρκο των καταρρακτών και στην παραδοσιακή συνοικία Βαρόσι, βρίσκουμε το Υπαίθριο Μουσείο Νερού της Έδεσσας. Πρόκειται για την παλιά βιομηχανική υδροκίνητη ζώνη της πόλης, στην οποία νερόμυλοι λειτουργούσαν αποκλειστικά με τη δύναμη του νερού ως σησαμοτριβεία, αλευροτριβεία και μπατάνια.
Οι παλιοί νερόμυλοι ανήκουν πλέον στον Δήμο και γίνεται προσπάθεια εμπλουτισμού των εκθεμάτων του Υπαίθριου Μουσείου Νερού για την περαιτέρω τουριστική ανάπτυξη της περιοχής.
Στο Υπαίθριο Μουσείο Νερού λειτουργεί το δημοτικό ερπετάριο, ο Μύλος των Γεύσεων, τα ΚΠΕ όπου πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα, ενώ το Μπατάνι (νεροτριβείο που πήγαιναν ρούχα, υφάσματα και φλοκάτες για να πλυθούν), λειτουργεί ως κέντρο απασχόλησης παιδιών. Σύντομα πρόκειται να ανοίξει και ένα ακόμη σησαμοτριβείο μέσω του διακρατικού προγράμματος waternet.
Επίσης, μοναδικό όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για την Ευρώπη είναι το Κανναβουργείο, το παλιό σχοινοποιείο, που έφτιαχνε σχοινιά από το φυτό κάνναβη, στο οποίο υπάρχει μηχανικός εξοπλισμός από το 1909, ενώ μοναδική είναι και η θέση στην οποία βρίσκεται, σε ένα πλατό με εκπληκτική θέα. Προς το παρόν το Κανναβουργείο είναι κλειστό, ωστόσο στόχος είναι να γίνουν έργα και να αξιοποιηθεί.
«Η Έδεσσα ήταν βιομηχανική πόλη. Είχε πολλά εργοστάσια που λειτουργούσαν αποκλειστικά με μια νεροτουρμπίνα και αυτή είναι μια πολύ ιδιαίτερη κληρονομιά», είπε στο typosthes.gr η κ. Κατερίνα από το Κέντρο Τουριστικής Πληροφόρησης που λειτουργεί στο πάρκο των καταρρακτών. Ειδικά στην περιοχή των Μύλων, η κλίση του εδάφους συνετέλεσε στην εκμετάλλευση της υδροκίνησης από τα αρχαία χρόνια, η οποία έγινε συστηματικότερη από τα τέλη του 19ου αιώνα. Την περίοδο εκείνη εγκαταστάθηκαν στην Έδεσσα υδροκίνητα εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας από Nαουσαίους επιχειρηματίες.
Συνολικά ιδρύθηκαν έξι υδροκίνητες μονάδες, με το εριουργείο των αδελφών Σεφερτζή - Kοκκίνου το οποίο ιδρύθηκε τελευταίο, να θεωρείται μάλιστα ένα από τα σπουδαιότερα εργοστάσια των Bαλκανίων. Τα υδροκίνητα εργοστάσια έκλεισαν οριστικά το 1962 και αυτό φάνηκε έντονα στην πόλη, καθώς πολύς κόσμος δούλευε εκεί.
Η Έδεσσα είναι μια πόλη άμεσα συνυφασμένη με το στοιχείο του νερού. Το όνομά της Έδεσσας αποδίδεται εξάλλου ως «Πύργος μέσα στο νερό» ή διαφορετικά «Πόλη πάνω στο νερό» και «πολιτεία των νερών».
Σε ότι αφορά τον τουρισμό στην Έδεσσα, η κ. Κατερίνα μας λέει ότι δεν είναι κάτι καινούριο για την πόλη, καθώς αποτελεί τουριστικό προορισμό για δεκαετίες. «Το 1930 που ο κόσμος δεν συνήθιζε να πηγαίνει στις θάλασσες έρχονταν εδώ για τα νερά, τα πλατάνια, το πράσινο. Είχαμε μαζικό τουρισμό και συνεχίζει η πόλη να είναι προορισμός, από τους πολύ ιδιαίτερους στη βόρεια Ελλάδα», αναφέρει χαρακτηριστικά.
Το «παλάτι των ερπετών»
Στον παλιό νερόμυλο των αδερφών Γιαννάκη που κάποτε έβγαζε σησαμέλαιο, καλαμποκάλευρο και σιτάλευρο, λειτουργεί σήμερα το δημοτικό ερπετάριο Έδεσσας, το οποίο εδώ και χρόνια διατηρεί την πρωτιά στην Ελλάδα σε παρουσίαση ερπετών, καθώς φιλοξενεί 57 είδη/υποείδη και διάφορες μορφές αυτών.
Το δημοτικό ερπετάριο, όπως μας ενημερώνει ο κ. Δημήτρης Δουρβάνης που βρίσκεται στο «τιμόνι» του τα τελευταία 14 χρόνια, ξεκίνησε σαν δημοτικό ενυδρείο τον Μάιο του 2001 υπό την επίβλεψη του αείμνηστου βιολόγου-ιχθυολόγου Αναστασίου Μπόσκου. Σκοπός της ύπαρξής του ήταν η παρουσίαση της τοπικής ιχθυοπανίδας η οποία περιελάμβανε ψάρια του γλυκού νερού και καρκινοειδή όπως τα καβούρια και οι καραβίδες.
Ωστόσο η αύξηση της επισκεψιμότητας οδήγησε και στην αλλαγή χρήσης του και πλέον σήμερα φιλοξενεί τροπικά είδη ερπετών όπως βόες, καλαμποκόφιδα, βασιλόφιδα, γαλακτόφιδα, ποντικόφιδα, 7 είδη σαύρας, και 7 είδη χελώνας. Δυο διχτυωτοί πύθωνες, ο αρσενικός αλφικός λεβάντα και η θηλύκια του, συγκαταλέγονται μεταξύ των πιο ιδιαίτερων.
Όσον αφορά την επισκεψιμότητα στο ερπετάριο, ο κ. Δουρβάνης αναφέρει ότι τα Σαββατοκύριακα το επισκέπτονται 100-150 άτομα ή και περισσότερα, ενώ γίνονται και ομαδικές επισκέψεις από σχολεία. Ωστόσο, ο ίδιος επισημαίνει ότι η δημοτική αρχή πρέπει να φροντίσει για το κομμάτι της καλύτερης ενημέρωσης του κόσμου και της διαφήμισης προκειμένου να αυξηθεί η επισκεψιμότητα.
Αναφέρει ακόμη ότι δέχεται δωρεές ερπετών από ιδιώτες. «Εκτός από ιγκουάνα και αμερικανικές χελώνες μπορούν να φέρουν όποια είδη ερπετών έχουν στο σπίτι τους και δεν μπορούν να τα συντηρήσουν για διάφορους λόγους», δηλώνει, σημειώνοντας ότι στα τόσα χρόνια υπήρξαν πάμπολες δωρεές ερπετών από ιδιώτες από όλο τον κόσμο. Τονίζει παράλληλα ότι και ο δήμος πρέπει να δώσει σημασία στην αναπλήρωση των ειδών στο ερπετάριο.
Ωράριο λειτουργίας: Από 1η Απριλίου έως 31 Οκτωβρίου το ερπετάριο θα λειτουργεί από 10 το πρωί μέχρι τις 5 παρά 20 το απόγευμα.
Εισιτήριο: 2 ευρώ
Βρείτε το στο facebook: Δημοτικό Ερπετάριο Έδεσσας "Το Παλάτι των Ερπετών – Reptiles Palace"
Ο Μύλος της Γεύσης
Ο παλιός μύλος Περτσεμλή, που λειτουργούσε ως σησαμοτριβείο, έχει συντηρηθεί και λειτουργεί πλέον -εδώ και ένα χρόνο περίπου- ως «Μύλος της Γεύσης», προσφέροντας στους επισκέπτες τη δυνατότητα να γνωρίσουν τα τοπικά προϊόντα και τη γαστρονομική κουλτούρα της περιοχής, αλλά και τις αξίες της μεσογειακής διατροφής.
Παράλληλα, μπορούν να ενημερωθούν για τον τρόπο που λειτουργούσε το παλιό σησαμοτριβείο -το οποίο παρήγαγε σησαμέλαιο και ταχίνι- για τις υποδομές, αλλά και για την ιστορία και τη διατροφική αξία του σησαμιού. Ήταν το μοναδικό σησαμοτριβείο που δούλευε με τη δύναμη του νερού εκείνη την εποχή σε όλη την Ελλάδα, όπως μας ενημέρωσε η κ. Μαρία Ιωάννου, υπεύθυνη του χώρου, που μας ξενάγησε. Στα σχέδια είναι να μπορέσει να μπει σε κίνηση το ποτάμι, ώστε οι επισκέπτες να έχουν τη δυνατότητα να δουν την εντυπωσιακή εικόνα της φτερωτής -που είναι μέσα στο ποτάμι- να γυρίζει με τη δύναμη του νερού.
Ο Μύλος της Γεύσης άνοιξε τις πύλες του στις 16 Απριλίου 2016 και σύμφωνα με την κ. Ιωάννου το περσινόκαλοκαίρι πέρασαν τις «πύλες» του πάνω από 4.500 άτομα, ενώ γίνονται και ομαδικές επισκέψεις από γκρουπ αλλά και σχολεία. Από τις 27 Αυγούστου έχει μπει εισιτήριο 2 ευρώ. Φεύγοντας οι επισκέπτες παίρνουν και ένα γλυκό κέρασμα…
Οι παρεμβάσεις στον παλιό Μύλο Περτσεμλή πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος «ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΓΑΣΤΡΟΝΟΜΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΙΜΑΚΤΣΑΛΑΝ» με το ακρωνύμιο ¨ΚΑΙΜΑΚ», που είναι ενταγμένο στο πρόγραμμα IPA Cross Border program Greece – FYROM το οποίο είναι πρόγραμμα διασυνοριακής συνεργασίας με δράσεις εκατέρωθεν των συνόρων.
ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΖΟΥΦΗ
