Με σταθερό ρυθμό αυξάνονται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα τα κρούσματα ελονοσίας, τόσο τα εισαγόμενα, δηλαδή εκείνα τα κρούσματα που προσβλήθηκαν σε χώρα του εξωτερικού, άρα αφορούν σε επιστρέφοντες ταξιδιώτες ή μετανάστες, όσο και εκείνα που έχουν ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα τελευταία επιδημιολογικά δεδομένα ελονοσίας του ΚΕΕΛΠΝΟ, μέχρι τις 21 Ιουλίου έχουν εκδηλωθεί στην Ελλάδα 57 κρούσματα ελονοσίας από τα οποία τα 53 έχουν χαρακτηρισθεί εισαγόμενα, έχουν προσβληθεί δηλαδή σε χώρα του εξωτερικού.
Από τα 53 εισαγόμενα κρούσματα ελονοσίας, τα 47 αφορούσαν σε μετανάστες που ήρθαν από ενδημικές χώρες (36 απο χώρες της Ινδικής χερσονήσου και 11 από χώρες της Αφρικής), και τα 6 αφορούσαν σε ταξιδιώτες που επέστρεψαν από ενδημικές χώρες της Αφρικής.
Αντίθετα, οι τέσσερις περιπτώσεις με ελονοσία P. Vixax είχαν ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης. Σύμφωνα με την έκθεση του ΚΕΕΛΠΝΟ τα κρούσματα αυτά σημειώθηκαν σε έναν ασθενή με πιθανό τόπο έκθεσης οικισμό στη Δημοτική Ενότητα Λαρισσού του Δήμου Δυτικής Αχαΐας, όπου είχε καταγραφεί ένα εγχώριο κρούσμα ελονοσίας και το 2016, δύο ασθενείς με πιθανό τόπο έκθεσης οικισμό στη Δημοτική Ενότητα Βουπρασίας του Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης στην Ηλεία και άλλον ένα ασθενή με πιθανό τόπο έκθεσης οικισμό στη Δημοτική Ενότητα Πλαταιών του Δήμου Θηβαίων στη Βοιωτία.
Οι επικίνδυνες περιοχές
Την ίδια στιγμή δεκάδες περιοχές έξι νομών της χώρας έχουν χαρακτηριστεί ως περιοχές που επηρεάζονται από την ελονοσία με βάση τα κρούσματα με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης που διαγνώστηκαν το 2017 και όσα καταγράφηκαν το 2016. Σε αυτές μάλιστα το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας (ΕΚΕΑ) λαμβάνει ειδικά μέτρα για την ασφάλεια του αίματος.
Ειδικότερα και ανά νομό, πρόκειται για τις εξής περιοχές:
Νομός Βοιωτίας
Από τη Δημοτική Ενότητα Πλαταιών, Δήμου Θηβαίων: Καπαρέλι, Λεύκτρα, Μελισσοχώρι.
Από τη Δημοτική Ενότητα Θίσβης, Δήμου Θηβαίων: Ελλοπία.
Από τη Δημοτική Ενότητα Θεσπιαίων, Δήμου Αλιάρτου: Λεοντάρι, Θεσπιές.
Νομός Ηλείας
Από τη Δημοτική Ενότητα Βουπρασίας, Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης: Θανασουλαίικα, Μανωλάδα, Μεγάλο Πεύκο, Μπρίνια
Από τη Δημοτική Ενότητα Βουπρασίας, Δήμου Ανδραβίδας-Κυλλήνης: Λουτρά Υρμίνης, Σαμαραίικα, Βάρδα, Κουγαίικα, Κώμη, Συμπάνιο, Καρβουναίικα, Νέα Μανωλάδα, Ψάρι, Νεάπολη, Καπελέτο, Νησί, Καραβουλαίικα, συμπεριλαμβανομένου του οικισμού Άγιος Αθανάσιος
Νομός Αχαΐας
Από τη Δημοτική Ενότητα Λαρισσού (ή Λαρίσου), Δήμου Δυτικής Αχαΐας: Άραξος, συμπεριλαμβανομένου του οικισμού Ταξιάρχες, Καλόγρια, Βουπράσιο, Λάπας, Μετόχι, Νέο Βουπράσιο, Απιδεώνας, Καγκάδι, Ριόλος, Μαζαίικα, Πέττας, Ματαράγκα, Τσαμαίικα, Κεφαλαίικα, Άγιος Κωνσταντίνος
Από τη Δημοτική Ενότητα Μόβρης, Δήμου Δυτικής Αχαΐας: Γερουσαίικα, Μπουταίικα, Σαγαίικα, Σταθμός
Νομός Θεσσαλονίκης
Από τη Δημοτική Ενότητα Κορώνειας, Δήμου Λαγκαδά: Άγιος Βασίλειος
Από τη Δημοτική Ενότητα Χορτιάτη, Δήμου Πυλαίας- Χορτιάτη: Χορτιάτης
Νομός Μαγνησίας
Όλοι οι οικισμοί και κοινότητες του Δήμου Σκιάθου
Νομός Λάρισας
Από τη Δημοτική Ενότητα Μακρυχωρίου, Δήμου Τεμπών: Ευαγγελισμός, Μακρυχώρι, Παραπόταμος, Ελάτεια
Από τη Δημοτική Ενότητα Αμπελακίων, Δήμου Τεμπών: Αμπελάκια, Τέμπη
Από τη Δημοτική Ενότητα Γόννων, Δήμου Τεμπών: Γόννοι, Ιτέα.
Τι είναι η ελονοσία
Η ελονοσία (malaria) είναι σοβαρή νόσος που προκαλείται από το παράσιτο «πλασμώδιο», ένα μικροοργανισμό που προσβάλλει τα ερυθρά αιμοσφαίρια στο αίμα και μεταδίδεται μέσω τσιμπήματος από μολυσμένο κουνούπι, και ειδικότερα από θηλυκό μολυσμένο κουνούπι που ανήκει στο γένος Ανωφελές.
Επίσης, μεταδίδεται με μετάγγιση αίματος, μεταμόσχευση οργάνων και από τη χρήση μολυσμένων βελονών ή συρριγών. Πιο σπάνια μεταδίδεται από την μητέρα στο έμβρυο.
Το παράσιτο δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο μέσω της κοινωνικής συναναστροφής π.χ. άγγιγμα, φιλί ή μέσω της σεξουαλικής επαφής.
Η ασθένεια ενδημεί, βρίσκεται σε συνεχή έξαρση, σε 91 χώρες του πλανήτη, κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική. Όσον αφορά στην Ελλάδα, εκριζώθηκε το 1974, έπειτα από εντατικό πρόγραμμα καταπολέμησης (1946-1960).
Παρόλα αυτά, από το 2009 και μετά, καταγράφονται σε διάφορες περιοχές της χώρας κρούσματα ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης, δηλαδή σε ασθενείς που δεν είχαν ιστορικό ταξιδιού σε ενδημικές χώρες.
Παρά την εξάλειψη της ελονοσίας στην Ελλάδα, οι ειδικοί του ΚΕΕΛΠΝΟ, επισημαίνουν το ενδεχόμενο επανεγκατάστασης της νόσου σε ορισμένες περιοχές στις οποίες συνδυάζεται η παρουσία των κουνουπιών- διαβιβαστών με την παρουσία ασθενών που έρχονται από ενδημικές χώρες.
Πώς μεταδίδεται και πού ενδημεί η ελονοσία
Η ελονοσία (malaria) είναι λοιμώδης νόσος που προκαλείται από το παράσιτο «πλασμώδιο» και μεταδίδεται μέσω τσιμπήματος από μολυσμένο κουνούπι, και ειδικότερα από το Anopheles sacharovi, που θεωρείται ο κύριος διαβιβαστής της ελονοσίας στη χώρα μας.
Επίσης, μεταδίδεται με μετάγγιση αίματος, μεταμόσχευση οργάνων και από μολυσμένες σύριγγες. Πιο σπάνια μεταδίδεται από την μητέρα στο έμβρυο.
Σημειώνεται πως το παράσιτο δεν μεταδίδεται άμεσα από άτομο σε άτομο μέσω της κοινωνικής συναναστροφής π.χ. άγγιγμα, φιλί ή μέσω της σεξουαλικής επαφής.
Η ασθένεια ενδημεί, βρίσκεται σε συνεχή έξαρση, σε 91 χώρες του πλανήτη, κυρίως στην υποσαχάρια Αφρική, την Ασία και τη Λατινική Αμερική.
Στην Ελλάδα η ελονοσία εκριζώθηκε όπως είναι ο όρος των λοιμοξιολόγων του ΚΕΕΛΠΝΟ, το 1974, έπειτα από εντατικό πρόγραμμα καταπολέμησης (1946-1960).
Τα τελευταία έτη, από το 2009 και μετά, καταγράφονται σε διάφορες περιοχές της χώρας κρούσματα ελονοσίας με ενδείξεις εγχώριας μετάδοσης, δηλαδή σε ασθενείς που δεν είχαν ιστορικό ταξιδιού σε ενδημικές χώρες.
Παρά την εξάλειψη της ελονοσίας στην Ελλάδα, οι ειδικοί του ΚΕΕΛΠΝΟ, επισημαίνουν το ενδεχόμενο επανεγκατάστασης της νόσου σε ορισμένες περιοχές όπου συνδυάζεται η παρουσία των κουνουπιών- διαβιβαστών με την παρουσία ασθενών που έρχονται από ενδημικές χώρες.
Ποια είναι τα συμπτώματα
Συνήθως τα πρώτα συμπτώματα της νόσου εμφανίζονται 1 έως 4 εβδομάδες μετά το τσίμπημα του μολυσμένου κουνουπιού, κάποιες φορές όμως εκδηλώνονται και 1 χρόνο μετά τη μόλυνση. Αν ο ασθενής δεν θεραπευτεί πλήρως μπορεί υποτροπιάσει μερικούς μήνες μετά ή ακόμη και σε βάθος 5 ετών.
Ένας ασθενής μπορεί να έχει προσβληθεί και να είναι ασυμπτωματικός, ή να νοσήσει βαριά ή να πεθάνει.
Τα πιο συνήθη συμπτώματα ελονοσίας είναι: υψηλός πυρετός με ρίγος, εφίδρωση, κεφαλαλγία, μυαλγία και γενική αδιαθεσία, συμπτώματα γριπώδους συνδρομής.
Άλλα συμπτώματα που μπορούν να εκδηλωθούν είναι: ναυτία, εμετός, διάρροια, κοιλιακός πόνος. Επιπλέον σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθεί αναιμία και ίκτερος επειδή καταστρέφονται τα ερυθρά αιμοσφαίρια του αίματος.
Αν δεν δοθεί η κατάλληλη θεραπεία ή σε σοβαρές μορφές εκδήλωσης της νόσου ο ασθενής μπορεί να παρουσιάσει νευρολογικά συμπτώματα, νεφρική ή αναπνευστική ανεπάρκεια.
Ποια είναι τα μέτρα πρόληψης
Η έγκαιρη ανίχνευση και η θεραπεία των κρουσμάτων ελονοσίας σε συνδυασμό με την έγκαιρη εφαρμογή προγραμμάτων καταπολέμησης κουνουπιών είναι τα μέτρα πρόληψης που λαμβάνουν οι περιφέρειες σε συνεργασία και με το ΚΕΕΛΠΝΟ και άλλους φορείς.
Η λήψη μέτρων ατομικής προστασίας από τα κουνούπια είναι ιδιαίτερα σημαντική, υπογραμμίζουν οι ειδικοί του ΚΕΕΛΠΝΟ. Στο πλαίσιο αυτό, υπογραμμίζουν ότι υπάρχουν 11 κανόνες, τους οποίους πρέπει να ακολουθούν όλοι το επόμενο διάστημα:
• Ένδυση με κατάλληλα ρούχα που καλύπτουν όσο γίνεται περισσότερο το σώμα
• Συχνά λουτρά καθαριότητας για την απομάκρυνση του ιδρώτα
• Χρήση εντομοαπωθητικών σε ακάλυπτο δέρμα και επάνω από τα ρούχα (σύμφωνα με τις οδηγίες χρήσης)
• Αντικουνουπικά πλέγματα (σήτες) σε πόρτες, παράθυρα, φεγγίτες, αεραγωγούς τζακιού
• Χρήση κουνουπιέρας, ειδικά για βρέφη και έγκυες γυναίκες
• Χρήση εντομοκτόνων αέρος, σύμφωνα με τις οδηγίες των συσκευασιών τους
• Χρήση ανεμιστήρων ή κλιματιστικών που απομακρύνουν τα κουνούπια
• Τοποθέτηση λαμπτήρων κίτρινου χρώματος στους εξωτερικούς χώρους καθώς προσελκύουν λιγότερο τα κουνούπια
• Κούρεμα γρασιδιού, θάμνων και φυλλωσιών όπου βρίσκουν καταφύγιο τα ενήλικα κουνούπια
• Πότισμα κήπου κατά τις πρωινές ώρες
• Απομάκρυνση του στάσιμου νερού από όλες τις πιθανές εστίες, πχ γλάστρες, βάζα, υδρορροές κλπ καθώς σε αυτά τα σημεία συνήθως αφήνουν τα αυγά τους τα κουνούπια
