Επιμέλεια: ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Βγήκαν στο «φως» της Θεσσαλονίκης οι “Μαγεμένες”, δύο χρόνια μετά την παραμονή τους σε αποθήκες της ΔΕΘ-Helexpo. Συγκεκριμένα, από το μεσημέρι της Τετάρτης τα τέσσερα αγάλματα, που αποτελούν πιστές απομιμήσεις των λεγόμενων «Καρυάτιδων της Θεσσαλονίκης», που βρίσκονται στο Λούβρο, τοποθετήθηκαν σε ανοιχτό χώρο στο προαύλιο του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης. Τώρα είναι τυλιγμένα με προστατευτικό πλαστικό και η επίσημη αποκάλυψή τους θα γίνει στα εγκαίνια της 82ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, στις 9 Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με τα όσα δήλωσε κατά την εγκατάσταση των αντίγραφων των «Μαγεμένων» στο προαύλιο του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης η διευθύντριά του κυρία Πολυξένη Αδάμ Βελένη πρόκειται για προσωρινή τοποθέτηση, που γίνεται και με αφορμή την 82η ΔΕΘ-HELEXPO. Η τελική έδρα τους θα αποφασιστεί προσεχώς. Πάντως στόχος είναι οι “Μαγεμένες” να μεταφερθούν κοντά στη Ρωμαϊκή αγορά, όπου ήταν και η αρχική τους θέση.
Να υπενθυμίσουμε ότι τα πιστά αντίγραφα των σημαντικών αυτών γλυπτών που κατασκευάστηκαν το 2015 στο πλαίσιο έκθεσης με αφορμή την 80η ΔΕΘ-ΗELEXPO ,που είχε συγκεντρώσει περισσότερους από 200.000 επισκέπτες. Μάλιστα τα αντίγραφα των Μαγεμένων είχαν κατασκευαστεί στο Μουσείο του Λούβρου και είχαν κοστίσει 117.000 ευρώ, με ιδιώτες και φορείς της πόλης να επωμίζονται το κόστος.
Να αναφέρουμε σύμφωνα με το κείμενο της έκθεσης που υπέγραφαν η Ζωή Μπίλη και η Βασιλική Σταματοπούλου, η οποία είχε γίνει στο πλαίσιο της 8οης ΔΕΘ : «Το μνημείο με την ονομασία Μαγεμένες ή Είδωλα, Las Incantadas στα ισπανοεβραϊκά, ανήκε πιθανότατα σε ένα σημαντικό δημόσιο κτίριο στο κέντρο της ρωμαϊκής Θεσσαλονίκης.
Χρονολογείται στο τέλος του 2ου ή στις αρχές του 3ου αι. μ.Χ. και τοποθετείται κάπου ανάμεσα στην Παναγία Χαλκέων, τα Λουτρά Παράδεισος και στον Άγ. Νικόλαο, στον άξονα της σημερινής οδού Αριστοτέλους.
Τον 17ο και 18ο αι. το μνημείο ήταν αξιοθέατο για τους κατοίκους και τους επισκέπτες της πόλης. Την πρόσοψή του, ύψους περί τα 13 μ., αποτελούσε διώροφη κιονοστοιχία, με κορινθιακούς κίονες στο κατώτερο επίπεδο και πεσσούς στο ανώτερο.
Οι τέσσερις πεσσοί, κοσμούνταν στις δύο κύριες όψεις τους με οκτώ ανάγλυφες μυθολογικές μορφές. Στην εσωτερική πλευρά εικονίζονταν μια Μαινάδα, ο Διόνυσος, η Αριάδνη και η Λήδα με τον κύκνο-Δία, ενώ στην εξωτερική, η Νίκη, η Αύρα, ένας Διόσκουρος και η αρπαγή του Γανυμήδη.
Ως τον 19ο αι. το μνημείο σωζόταν στην καρδιά της εβραϊκής συνοικίας Rogos, ενσωματωμένο στην αυλή ενός εμπόρου. Το 1864 ο Γάλλος παλαιογράφος Emmanuel Miller, με άδεια της οθωμανικής κυβέρνησης και παρά τη γενική αντίδραση του πληθυσμού της πόλης, αποξήλωσε το μνημείο, τεμαχίζοντάς το βίαια και μετέφερε στη Γαλλία τα γλυπτά, που εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο του Λούβρου.
Το 1997 βρέθηκε στην οδό Ρογκότη θραύσμα ενός ακόμα πεσσού, που διασώζει τμήμα της κεφαλής και του φτερού μιας Νίκης και το οποίο εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης».
