Της Μαρίας Κουζούφη
Τρεις βασικές προτάσεις έκανε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης από το βήμα του αναπτυξιακού περιφερειακού συνεδρίου Κεντρικής Μακεδονίας, που πραγματοποιείται για δεύτερη ημέρα σήμερα στη Θεσσαλονίκη. Η πρώτη πρόταση αφορά την οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια, η δεύτερη τη διαχείριση των δημόσιων χώρων και η τρίτη την μητροπολιτική διακυβέρνηση.
«Την ομιλία μου θα μπορούσα να την έχω εκφωνήσει το 2011, στην αρχή της πρώτης μου θητείας ως δημάρχου. Και αυτό γιατί από αυτά που τόσα χρόνια ζητάμε ελάχιστα έχουν προχωρήσει», είπε ο δήμαρχος στην αρχή της ομιλίας του, χαρακτηρίζοντας πάντως εξαιρετική πρωτοβουλία τα περιφερειακά συνέδρια. «Εμείς οι ίδιοι πρέπει επιτέλους να αποφασίσουμε τι είδους αναπτυξιακό μοντέλο προκρίνουμε», είπε χαρακτηριστικά.
Για τους πόρους
Αναφερόμενος στον Καλλικράτη, ο δήμαρχος είπε ότι παρότι πρόσθεσε αρμοδιότητες στους δήμους της χώρας, το μόνο που πρόβλεψε ως προς τη χρηματοδότησή τους είναι μία γενικόλογη αναφορά σε πόρους από κρατικές επιχορηγήσεις και στους ΚΑΠ. «Ως γνωστόν αμφότεροι τα τελευταία χρόνια έβαιναν συνεχώς μειούμενοι. Πώς λοιπόν προβλέπει ο νόμος ότι οι δήμοι θα καταστούν μοχλοί ανάπτυξης όταν ουσιαστικά δεν έχουν ενδογενή έσοδα και δεν τους επιτρέπεται να τα αποκτήσουν;», διερωτήθηκε. Είπε πως ο νόμος απαγορεύει μία ανεξάρτητη δημοτική φορολόγηση, ωστόσο σύμφωνα με τον δήμαρχο «αυτή θα μπορούσε κάλλιστα να αντικαταστήσει -όπως γίνεται στην ΕΕ- με πιο ορθολογικό τρόπο ένα μέρος της φορολογίας». Μιλάμε, όπως διευκρίνισε για αντικατάσταση άλλων φόρων «γιατί η φορολόγηση είναι ήδη δυσβάσταχτη για τους συνεπείς πολίτες».
Σύμφωνα με τον δήμαρχο, η εξάρτηση των ΟΤΑ από το κεντρικό κράτος συνεχίζεται αμείωτη «και τα οικονομικά μας εξαρτώνται από τις διαθέσεις του εκάστοτε Υπουργού Εσωτερικών και τη στενότητα των κρατικών εσόδων». Κατά τον δήμαρχο, αν η είσπραξη και διαχείριση του φόρου ακίνητης περιουσίας περνούσε στους ΟΤΑ, αυτό θα ήταν μία θετική εξέλιξη «που σθεναρά υποστηρίζουμε».
Σημείωσε ακόμη ότι ο νόμος παρότι υπογραμμίζει, και πάλι θεωρητικά, τη σημασία της τοπικής ανάπτυξης, αποκλείει ουσιαστικά τους δήμους από αρμοδιότητες που έχουν σχέση με θέματα χωροταξίας, πολεοδόμησης και προστασίας του περιβάλλοντος.
«Οι δήμοι δεν έχουν λόγο για βασικές υποδομές»
«Σε όλα αυτά, πρέπει να προσθέσουμε την πανευρωπαϊκή πρωτοτυπία οι δήμοι να μην έχουν ουσιαστικό λόγο για τις βασικές υποδομές που βρίσκονται εντός των ορίων τους», όπως είπε ο δήμαρχος διερωτώμενος: Πώς θα συμβάλλει στην ανάπτυξη ο Δήμος Θεσσαλονίκης αν δεν μπορεί να συμμετάσχει στη διαχείριση του λιμανιού της πόλης; Είπε ακόμη ότι οι δήμοι δεν έχουν τη δυνατότητα ούτε τις πιο σημαντικές εκτάσεις και χώρους εντός της επικράτειάς τους να αξιοποιήσουν. «Τοπικό παράδειγμα αποτελεί η αδυναμία του Δήμου Θεσσαλονίκης να παίξει ρόλο στις αποφάσεις για τη ΔΕΘ και τη μετατροπή του υφιστάμενου χώρου σε μητροπολιτικό πάρκο πρασίνου και πολιτισμού», όπως είπε.
Άλλο τοπικό παράδειγμα που έδωσε ο δήμαρχος είναι το παραλιακό μέτωπο της πόλης στη διαχείριση μεγάλων τμημάτων του οποίου, όπως είπε, ο Δήμος Θεσσαλονίκης δεν έχει λόγο γιατί ανήκουν στην ΕΤΑΔ. «Εδώ θα μου πείτε ότι στις πόλεις μας ούτε τα φανάρια και οι λεωφορειωλωρίδες δεν έχουν ένα διαδημοτικό φορέα ενιαίας διαχείρισης και ακόμη μιλάμε για τη δυνατότητα συμβολής μας στην τοπική ανάπτυξη;», σημείωσε χαρακτηριστικά ο δήμαρχος.
Για τη μητροπολιτική διακυβέρνηση
Τέλος, επανέλαβε το αίτημα που «εδώ και επτά χρόνια ζητούμε επικαλούμενοι το προηγούμενο των περισσοτέρων ευρωπαϊκών χωρών», τη θεσμοθέτηση ουσιαστικής μητροπολιτικής διακυβέρνησης στις μεγάλες πόλεις της χώρας.
Όπως εξήγησε, το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο απαγορεύει την κατοχύρωση του μητροπολιτικού αυτοδιοικητικού επιπέδου. Ο νόμος που διέπει τη λειτουργία της αυτοδιοίκησης αναγνωρίζει δύο επίπεδα ισότιμης αιρετής αυτοδιοίκησης. Στην πράξη, όμως, η Περιφέρεια διαθέτει το χρήμα των πόρων του ΕΣΠΑ, μιας από τις λίγες πηγές χρηματοδότησης για την Αυτοδιοίκηση. «Είναι σαφές ότι αυτός που έχει και μοιράζει το χρήμα δεν μπορεί να είναι ισότιμος με αυτόν που το ζητάει. Αυτό εξηγεί και τις συχνές τριβές μεταξύ Περιφερειών και Δήμων», είπε ο δήμαρχος τονίζοντας ότι απαιτείται μια μείζων θεσμική μεταρρύθμιση.
Πάντως ο δήμαρχος ανέφερε πως «δυστυχώς, ακούγεται πως ούτε τώρα θα προχωρήσει η μητροπολιτική διακυβέρνηση». Στο μεταξύ, συνέχισε «εμείς δεν καθόμαστε με σταυρωμένα τα χέρια. Προχωρήσαμε στην προώθηση της ιδέας των διαδημοτικών συνεργασιών στην πόλη. Επικεντρωθήκαμε στους τομείς του στρατηγικού σχεδιασμού, του προσφυγικού, της αστικής και παράκτιας συγκοινωνίας, της διαδημοτικής τηλεόρασης και ραδιοφώνου, στον τουρισμό, στα διαδημοτικά κοιμητήρια, κ.ά. Επιπλέον, για τον σκοπό αυτό, συστήσαμε και λειτουργούμε με τη συμμετοχή γειτονικών δήμων, τη Μητροπολιτική Αναπτυξιακή Εταιρεία Θεσσαλονίκης».
Αυτές οι πρωτοβουλίες, κατά τον δήμαρχο, σαφώς είχαν κοινωνικό, οικονομικό και αναπτυξιακό όφελος. «Αν όμως το Υπουργείο Εσωτερικών προχωρούσε στις αναγκαίες θεσμικές αλλαγές που απαιτούνται για να καταστεί αποτελεσματική η μητροπολιτική διακυβέρνηση της πόλης, το όφελος θα πολλαπλασιάζονταν. Θα προωθούνταν αποφασιστικά το όραμα μας να ξαναγίνει η πόλη πραγματικό επίνειο των Βαλκανίων. Κέντρο καινοτομίας και εκπαίδευσης. Πολιτιστικό και πολιτισμικό επίκεντρο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης».
«Κάτι κινείται» στη Θεσσαλονίκη
Κλείνοντας την ομιλία του, ο κ. Μπουτάρης είπε ότι «στη Θεσσαλονίκη κάτι γίνεται, κάτι κινείται τα τελευταία χρόνια». «Προχωράς στους κεντρικούς δρόμους και βλέπεις ανθρώπους από πολλές χώρες που έρχονται για να διασκεδάσουν, να καταναλώσουν, να σπουδάσουν. Αυτό είναι μια κατάκτηση της διπλωματίας των πόλεων που ακολουθούμε και της πολιτικής που εφαρμόζουμε», όπως τόνισε, προσθέτοντας πως δε φτάνει όμως αυτό. «Δεν έχουμε τα κατάλληλα θεσμικά εργαλεία για να ολοκληρώσουμε το όραμα μας. Παραδείγματος χάριν, το τέλος διανυκτέρευσης που επιβλήθηκε στα ξενοδοχεία και καταλύματα της χώρας καλό θα ήταν να επιστρέφει στους δήμους και στους τοπικούς φορείς τουριστικής προβολής και προώθησης», είπε χαρακτηριστικά.
