Skip to main content
Menu Αναζήτηση
espa-banner

Μετρό Θεσσαλονίκης: Νέα ανασκαφή στο Σταθμό Βενιζέλου - Πότε ξεκινά

Τι προέκυψε κατά τις ανασκαφές στους σταθμούς Αγίας Σοφίας και Βενιζέλου

Της Λεμονιάς Βασβάνη

 

Τα νέα δεδομένα για την ελληνιστική Θεσσαλονίκη από τις ανασκαφές του Μετρό γνωστοποίησε χθες το μεσημέρι η γενική διευθύντρια αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ Πολυξένη Αδάμ-Βελένη στην ανακοίνωσή της, στην επιστημονική συνάντηση για το αρχαιολογικό έργο στη Μακεδονία και τη Θράκη που διεξήχθη στην παλιά Φιλοσοφική Σχολή ΑΠΘ.

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά με τις ανασκαφές στους σταθμούς «Αγίας Σοφίας» και «Βενιζέλου», για την κατασκευή του Μετρό «δόθηκε μια εκ νέου αφορμή για να ξεκινήσει και πάλι η συζήτηση για τα όρια της πόλης, καθώς στον Σταθμό της Αγ. Σοφίας τουλάχιστον διαπιστώνεται ελληνιστική φάση του 3ου αι. π.Χ. με οργανωμένο πολεοδομικό ιστό κατά το ιπποδάμειο σύστημα, όπως είχε εφαρμοστεί και σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα της εποχής αυτής.

Με αφορμή, λοιπόν, την κατασκευή του σημαντικού αυτού έργου υποδομής της πόλης, δόθηκε η ευκαιρία να ερευνηθεί και να μελετηθεί η στρωματογραφία της Θεσσαλονίκης από την ίδρυσή της μέχρι την πρόσφατη ιστορία της, σε ικανό βαθμό, οδηγώντας με περισσότερη βεβαιότητα στην εξαγωγή ασφαλέστερων πορισμάτων και τη διατύπωση νέων θεωριών και ερμηνειών.

topika_agiassofiasdromos.jpg

Όπως είπε η κυρία Βελένη ειδικά στην ανασκαφή στην Αγία Σοφία: «αποκαλύφθηκε η χάραξη δύο, κάθετων μεταξύ τους, δρόμων, με τον κεντρικό, στον άξονα Α-Δ, κάτω από το οδόστρωμα της σημερινής οδού Εγνατίας (…). Ο οριζόντιος δρόμος τέμνεται, στο ύψος της σημερινής οδού Πλάτωνος, με οδική αρτηρία κατεύθυνσης Β-Ν, δημιουργώντας δύο οικοδομικές νησίδες».

Συμπλήρωσε πως «Ο κάθετος δρόμος πλαισιώνεται ανατολικά από 3 λιθόκτιστες βάσεις, οι οποίες οριοθετούν στεγασμένη στοά. Με βάση τα ανασκαφικά δεδομένα είμαστε σε θέση να υπολογίσουμε το συνολικό πλάτος του κάθετου αυτού δρόμου στα 11μ., συμπεριλαμβανομένων και της στοάς στα ανατολικά, εύρος που τεκμηριώνει ότι πρόκειται για κύρια-κεντρική οδική αρτηρία, με διαμόρφωση στοάς που εξασφάλιζε την άνετη κυκλοφορία των πολιτών και την πρόσβαση στους χώρους των οικοδομικών συγκροτημάτων».

Σύμφωνα με την ανακοίνωση φαίνεται πως σύντομα «εφαρμόστηκε στα πεδινά τμήματα κανονική ιπποδάμεια πολεοδομική χάραξη, καθώς τόσο ο κάθετος προς τη θάλασσα δρόμος, όσο και ο κατά μήκος της θάλασσας πλατύτερος χρονολογούνται από την κεραμική και από τα νομίσματα στους ελληνιστικούς χρόνους, και ειδικότερα στον 3ο αι. π.Χ.. Στο υπόστρωμά τους βρέθηκαν κοπές των βασιλέων Κασσάνδρου, Λυσιμάχου, Δημήτριου Πολιορκητή και Αντίγονου Γονατά. Στους δύο αυτούς κάθετους οδικούς άξονες αναγνωρίζεται, επίσης, με ασφάλεια και δεύτερη κατασκευαστική φάση, με άνοδο του επιπέδου καταστρώματος των δρόμων, η οποία τοποθετείται στα ύστερα ελληνιστικά χρόνια, μέσα στον 2ο-1ο αι. π.Χ.».

Οι χώροι στα ανατολικά φαίνεται πως είχαν οικιστικό χαρακτήρα, ενώ δεν έλειπαν και οι εγκαταστάσεις μικτού χαρακτήρα, και στα δυτικά βρέθηκαν κλίβανοι, κατασκευές και ευρήματα που μαρτυρούν εργαστηριακή χρήση, κάτι το οποίο δικαιολογεί ίσως την άποψη ότι αρχικά μπορεί να ήταν εκτός των τειχών.

Όπως ανέφερε η κυρία Βελένη: «Η χάραξη των δρόμων, πλαισιωμένων με στοές, διατηρείται και στους ρωμαϊκούς χρόνους. Κατά μήκος του οριζόντιου οδικού άξονα αποκαλύφθηκαν 23 λιθόκτιστες βάσεις σε σειρά, που χρονολογούνται στον 1ο με 2ο αι. μ.Χ. και αποτελούσαν κατά τα φαινόμενα τη θεμελίωση μιας στοάς που έδινε πρόσβαση στα κτήρια της νότιας οικοδομικής νησίδας».

topika_anaskafi_venizelou.jpg

Αναφορικά με την εικόνα στα δύο φρεάτια εξαερισμού στο σταθμό Βενιζέλου, «εντοπίσθηκαν η συνέχεια του ελληνιστικού χαλικόστρωτου δρόμου του 3ου αι. π.Χ. που βαίνει παράλληλα στη θάλασσα και οι μετασκευές του στον 2ο και 1ο αι. π.Χ.. Βρίσκεται στον ίδιο άξονα του δρόμου που εντοπίστηκε στον σταθμό “Αγία Σοφία”, κάτω από τον “decumanus maximus” των ρωμαϊκών χρόνων και της ύστερης αρχαιότητας. Διαπιστώθηκαν σε αυτόν αλλεπάλληλα οδοστρώματα κατασκευασμένα με αργούς λίθους, χαλίκια, όστρακα και αργιλοχώματα».

«Στο δυτικό φρεάτιο εντοπίστηκαν επάλληλα καταστρώματα τα οποία δείχνουν μία συνεχή χρήση του δρόμου, από τον 3ο έως και τον 1ο αι. π.Χ., οπότε κατασκευάζεται πιθανότατα ο καμαροσκεπής αγωγός ΑΓ13. Και στα δύο φρεάτια δεν στάθηκε δυνατόν να εντοπιστεί η βόρεια οικοδομική γραμμή της ελληνιστικής φάσης, ενώ νότια εντοπίζονται αποσπασματικά κατάλοιπα ελληνιστικών τοίχων, του 2ου αι. π.Χ., οι οποίοι διαμορφώνουν χώρους ορθογώνιους, χωρίς όμως να αναγνωρίζεται κάποιο πιο συγκεκριμένο οικοδόμημα».

Πάντως όπως εξήγησε η κα Βελένη «τα ελληνιστικά κατάλοιπα στα δύο φρεάτια στη Βενιζέλου είναι δύσκολα αναγνώσιμα προς το παρόν και ίσως σχετίζονται και πάλι με εργαστηριακές ή αγροτοβιοτεχνικές χρήσεις».

 

Νέα στοιχεία από την ανασκαφή στην πλατεία Καπνεργατών

 

Όπως είπε η κα Βελένη νέα στοιχεία για την ελληνιστική Θεσσαλονίκη θα προκύψουν και κατά την ανασκαφή που θα γίνει από το φθινόπωρο στη νότια είσοδο του σταθμού Βενιζέλου, στην πλατεία Καπνεργατών. Θα είναι σε έκταση ενός στρέμματος και οι εργασίες αναμένεται να διαρκέσουν ένα έτος.

Πάντως πρωτύτερα αναλυτικά τα κινητά ευρήματα της ανασκαφής των ελληνιστικών στρωμάτων θα παρουσιαστούν στις 11-12 Απρίλη σε διημερίδα για τα μέσα σταθερής τροχιάς στην Ελλάδα.

 

 

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ