Της ΜΑΡΙΑΣ ΚΟΥΖΟΥΦΗ
Με μια ανοιχτή γιορτή δρόμου αυτό το Σάββατο, 8 Ιουνίου στις 12.00, εγκαινιάζεται η αναπλασμένη οδός Αγίου Μηνά, που θα αποδοθεί ως πεζόδρομος μετά και την αποκάλυψη των γραμμών του τραμ οι οποίες διατηρήθηκαν προκειμένου να διασωθεί ένα πολύτιμο κομμάτι της νεότερης ιστορικής μνήμης της Θεσσαλονίκης.
Την ανοιχτή γιορτή δρόμου με τίτλο «Περπατώντας την Αγίου Μηνά» συνδιοργανώνουν ο Δήμος Θεσσαλονίκης, το ΜΙΕΤ και η Ισραηλιτική Κοινότητα Θεσσαλονίκης και στο πλαίσιό της θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις ανά μισή ώρα στη σχετική έκθεση του ΜΙΕΤ και στο Εβραϊκό Μουσείο, ενώ θα συμμετάσχει η Φιλαρμονική Ορχήστρα Δήμου Θεσσαλονίκης.
Για τις αναπλάσεις τόσο στην Αγ. Μηνά όσο και στην οδό Βασ. Ηρακλείου, οι οποίες είναι έργα που υλοποιήθηκαν μέσω της δωρεάς στον Δήμο Θεσσαλονίκης, ύψους 10εκ. ευρώ, του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος, με φορέα υλοποίησης το ΚΕΠΑ, μίλησαν σήμερα ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης και ο Αντιδήμαρχος Τεχνικών Έργων, Περιβάλλοντος και Καθαριότητας, Θανάσης Παππάς.
Συνοδευόμενοι από τον αντιδήμαρχο Εκπαίδευσης και Αθλητισμού Αλέξανδρο Μπαρμπουνάκη, τον Γενικό Διευθυντής Τεχνικών Υπηρεσιών, Κώστα Μπελιμπασάκη, το Γενικό Διευθυντής του ΚΕΠΑ, Σπύρο Σκοτίδα και στελέχη του δήμου, περιηγήθηκαν στις δυο οδούς ενώ αμέσως μετά ξεναγήθηκαν στην έκθεση «Μεταμορφώσεις ενός δρόμου: από την Καπάνατζα στην οδό Αγίου Μηνά» στο βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ.
Για αναπλάσεις και πεζοδρομήσεις που δημιουργούν ένα νέο συντακτικό για το ιστορικό εμπορικό κέντρο της πόλης και για αστική αναγέννηση μίλησε ο κ. Παππάς.
Στο πλαίσιο του προγράμματος έχουν υλοποιηθεί ή βρίσκονται στην τελική φάση ολοκλήρωσης μια σειρά από αναπλάσεις σε περιοχές όπως η Συγγρού, η οδός Κάστρων, η Αποστόλου Παύλου, η Αρχαιολογικού Μουσείου κ.ά.
Συγκεκριμένα για την οδό Αγίου Μηνά, ο κ. Παπάς είπε ότι το αρχικό σχέδιο τροποποιήθηκε μετά την αποκάλυψη των γραμμών του τραμ στη διάρκεια των εργασιών και έτσι τόσο οι ράγες όσο και το παλιό κυβολιθικό έχουν ενταχθεί αρμονικά στην ευρύτερη διαμόρφωση της περιοχής, ενώ αποφασίστηκε παράλληλα από ήπιας κυκλοφορίας η οδός να γίνει τελικά πεζόδρομος. Προσδοκούμε να έχουμε μια πόλη, καλύτερη, ομορφότερη δήλωσε ο κ. Παππάς. Σε συνδυασμό και με τα ιστορικά κτίρια (Εβραϊκό Μουσείο, στοά Αγίου Μηνά) νομίζω θα δημιουργήσουν στην γύρω περιοχή μια νέα κατάσταση, πρόσθεσε.
Το σχέδιο Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας που ολοκληρώνεται δημιουργεί ένα νέο συντακτικό για το ιστορικό εμπορικό κέντρο για αναπλάσεις και πεζοδρομήσεις που δεν είναι τυχαίες αλλά εντάσσονται σε ένα σχέδιο και αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής, σημείωσε ο ίδιος. Πρέπει να αναδείξουμε πολυπολιτισμικό παρελθόν και ιστορικότητα του δήμου Θεσσαλονίκης. Η ίδια λογική μας διακατέχει και για την ανάπλαση πλατείας Ελευθερίας, πρόσθεσε.
Από την πλευρά του, ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης ευχαρίστησε το ίδρυμα Νιάρχος χάρη στη δωρεά του οποίου έγιναν οι παρεμβάσεις και αναπλάσεις καθώς και το ΚΕΠΑ.
Προς ανάπλαση και η στοά Αγίου Μηνά
Ο κ. Παππάς αναφέρθηκε ακόμη και στις εξελίξεις σχετικά με την ανάπλαση της οδού Αγίου Μηνά. "Ο δήμαρχος και η διοίκηση έχουν κάνει πολύ συγκεκριμένες ενέργειες για να γίνει μια προγραμματική συμφωνία μεταξύ του Υπουργείου Μεταφορών και Υποδομών και του δήμου Θεσσαλονίκης για την ανάπλαση της στοάς του Αγίου Μηνά. Το πρώτο βήμα έχει γίνει και μετά τις παρεμβάσεις του δημάρχου οι "Κτιριακές Υποδομές" έχουν παραχωρήσει το ακίνητο στο ίδιο το υπουργείο Υποδομών, αποδεσμεύτηκε δηλαδή από τις δραστηριότητες των σχολικών κτιρίων γιατί δεν πρόκειται για σχολικό κτίριο και τώρα πάμε για τη δεύτερη φάση, που αφορά τη συνολικότερη αξιοποίηση", όπως είπε ο κ. Παππάς.
Η ιστορία της Αγίου Μηνά και του τραμ
Για την έκθεση "Μεταμορφώσεις ενός δρόμου, από την Καπάνατζα στην οδό Αγίου Μηνά" η οποία φιλοξενείται στο βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ μέχρι τις 28 Σεπτεμβρίου, μίλησε ο Γιάννης Επαμεινώνδας διευθυντής του Πολιτιστικού Κέντρου Θεσσαλονίκης του ΜΙΕΤ.
Όπως είπε αφορμή για την έκθεση η οποία ξεδιπλώνει την ιστορία της περιοχής και του δρόμου, αποτέλεσε η αποκάλυψη των γραμμών του τραμ.
Η σημερινή οδός Αγίου Μηνά είναι κατάλοιπο της παλιάς οθωμανικής οδού Καπάνατζα (ο δρόμος της πύλης, τουρκ. Kapanaca), βασικής αρτηρίας της Θεσσαλονίκης, η οποία ένωνε την πλατεία εμπορίου όπου βρισκόταν η μόνη πύλη από την οποία μπορεί κανείς να μπει κανείς στο λιμάνι και έφτανε μέχρι τη σημερινή πλατεία Φαναριωτών, λοξά σε σχέση με την παραλία . Μετά το 1912 μετονομάστησε σε Ιωάννου Τσιμισκή για πέντε χρόνια. Με την πυρκαγιά του 1917 και τη χάραξη της νέας Τσιμισκή του σχεδίου Εμπράρ, παράλληλα προς την παραλιακή, το δυτικότερο τμήμα της παλιάς Καπάνατζα -μεταξύ Βενιζέλου και πλατείας Εμπορίου- επιβίωσε ως αυτόνομος δρόμος και μετονομάστηκε Αγίου Μηνά. Όταν το 1927 η παραλία υψώθηκε κατά ένα μέτρο περίπου, η γραμμή του τραμ ξηλώθηκε από εκεί και μεταφέρθηκε στην Τσιμισκή. Η πρώτη γραμμή του τραμ έμπαινε από τη Βενιζέλου στην Αγίου Μηνά, έκανε τη "θηλιά", έβγαινε από στην Ιωνος Δραγούμη και επέστρεφε ξανά στην Τσιμισκή με κατεύθυνση προς Ντεπώ. Σημειώνεται ότι η Νέα Τσιμισκή είχε τότε φτάσει μόνο μέχρι την οδό Κατούνη οπότε το τραμ έπρεπε να κάνει αναστροφή για να επιστρέψει στο Ντεπώ.
Εξάλλου, η γειτονιά της Αγίου Μηνά από τις αρχές του 20ου αιώνα γίνεται το κέντρο των ελληνικών τραπεζών. Συγκεντρώνονται εκεί όλα τα υποκαταστήματα των ελληνικών τραπεζών. Μεταξύ αυτών και η Τράπεζα της Ανατολής, η δεύτερη ελληνική τράπεζα στην Οθωμανική Θεσσαλονίκη, η οποία αντιπαρατίθεται με το κέντρο των οικονομικών συναλλαγών που είναι οι εβραϊκές τράπεζες στο Φραγκομαχαλά.
Το Μέγαρο της παλιάς τράπεζα της Ανατολής που κατεδαφίστηκε το 1963 βρισκόταν στο σημείο που σήμερα στεγάζεται το βιβλιοπωλείο του ΜΙΕΤ, το οποίο έχει πρόσοψη τόσο στην παλιά όσο και στην καινούρια Τσιμισκή.
Μπουτάρης: Εδώ κάναμε "σκαλωμαρία" στο τραμ
Τις δικές του μνήμες από το τραμ που διέσχιζε το κέντρο της Θεσσαλονίκης μοιράστηκε ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Γιάννης Μπουτάρης. Όπως είπε, την δεκαετία του '50 το τραμ ερχόταν από την Τσιμισκή και έστριβε στην Αγίου Μηνά και επειδή έκοβε ταχύτητα ήταν η μοναδική ευκαιρία να κάνεις σκαλωμαρία. "Τότε ήμασταν 10-12 χρονών και κάναμε με τους φίλους σκαλωμαρία", είπε χαρακτηριστικά ενώ θυμήθηκε ακόμη ότι έβαζαν στις γραμμές τα καπάκια από τις γκαζόζες για να τα ισοπεδώσει το τραμ τα οποία έκαναν δυνατό θόρυβο όταν περνούσε το τραμ.
Ο κ. Ευάγγελος Χεκίμογλου, Έφορος του Εβραϊκού Μουσείου Θεσσαλονίκης, τόνισε ότι για το Μουσείο η οδός Αγίου Μηνά είχε πάντα ιδιαίτερη αξία ενώ σημείωσε ότι πρόκειται για έναν δρόμο που πέρασε από πολλές και διαφορετικές φάσεις. Η τελευταία ουσιαστικά ξεκίνησε πριν από 20 χρόνια όταν άρχισε να λειτουργεί το Εβραικό Μουσείο στην οδό, δεδομένου ότι όλες οι παλιότερες χρήσεις του δρόμου σταδιακά είχαν περιέλθει σε παρακμή, όπως σημείωσε, ενώ εκτίμησε ότι το γεγονός ότι το Εβραικό μουσείο ήδη έχει κάνει τη δεύτερη επέκτασή του και ο αριθμός των επισκεπτών μεγαλώνει ολοένα και περισσότερο θα αλληλεπιδράσει με το γεγονός ότι ο δρόμος έγινε πολύ ωραιότερος με την πεζοδρόμησή του και την ανάδειξη εν μέρει της ιστορίας του.
Να σημειώσουμε ότι στην οδό Αγίου Μηνά υπήρχαν σήμερα παρκαρισμένα αυτοκίνητα με τον κ. Παππά να σημειώνει ότι ο δρόμος είναι ακόμη σε κατάσταση εργοταξίου και δεν έχει παραδοθεί ακόμη ως πεζόδρομος και ότι γίνονται και εργασίες που αφορούν την επέκταση του Εβραϊκού Μουσείου.
Δείτε τις δηλώσεις του δημάρχου και του αντιδημάρχου
Δείτε περισσότερες φωτογραφίες από την περιήγηση στις οδούς Βασ. Ηρακλείου και Αγ. Μηνά και από την ξενάγηση στην έκθεση του ΜΙΕΤ παρακάτω
