Της Λεμονιάς Βασβάνη
Φωτογραφίες Θανάσης Ελμάζης
Ένα ιδιαίτερο σεμινάριο προκάλεσε το ενδιαφέρον πολιτών της Θεσσαλονίκης το Σαββατοκύριακο 18 και 19 Ιανουαρίου. Η θεματική του; Το shibari. Μάλιστα ήταν το πρώτο σεμινάριο αρχαρίων για την αρχαία καλλιτεχνική μορφή του ιαπωνικού ερωτικού δεσίματος που έγινε ποτέ στην Θεσσαλονίκη και ήταν sold out, ξεπερνώντας τις προσδοκίες των διοργανωτών.
Ο Αλέξης από το Athenshibari δήλωσε στο TyposThes σε μια δια ζώσης συνάντηση που είχαμε μαζί του κατά τη διάρκεια των σεμιναρίων τα οποία έγιναν σε στούντιο χορού στο κέντρο της πόλης: «Σε ένα χώρο που είχαμε ως μέγιστο τα 10 ζευγάρια, ήρθαν τελικά 13. Οπότε είναι sold out. Δεν έχει ξαναγίνει κάτι παρόμοιο στην πόλη παρά μόνο κάποιες performances παλαιότερα στο Eightball, όμως εκεί ήρθαν αρκετοί να δουν μόνο το σόου, δεν τους ενδιέφερε η θεωρία. Είδαν μια κοπέλα ημίγυμνη στον αέρα, σχοινιά και φώτα... Εμάς δεν μας ενδιαφέρει τόσο αυτό στο σεμινάριο που κάνουμε στη Θεσσαλονίκη. Περισσότερο εστιάζουμε στις τεχνικές. Και είναι η γνώση που θέλουμε να μοιραζόμαστε. Για εμάς το shibari είναι τέχνη και ο καθένας έχει το δικό του τρόπο να κάνει δεσίματα, κάποιος πχ μπορεί να τα κάνει πιο καλλιτεχνικά».
Από τους σαμουράι για ακινητοποίηση εγκληματιών μέχρι πηγή ερωτικών εικόνων σε ζωγραφιές
Τί είναι όμως το shibari; Στα ιαπωνικά “shibari” σημαίνει “δένω”. Η σύγχρονη σημασία του shibari περιγράφει μία αρχαία καλλιτεχνική μορφή του ιαπωνικού ερωτικού δεσίματος. Οι καταγωγές του shibari βρίσκονται στην περίοδο Edo της ιστορίας της Ιαπωνίας, σε μία πολεμική τέχνη που ονομάζεται Hojo-jutsu. Τότε, οι σαμουράι χρησιμοποιούσαν σχοινί για να συλλάβουν και να ακινητοποιήσουν αντιπάλους στη μάχη καθώς και εγκληματίες. Από το 1400 μέχρι το 1700, ενώ η τοπική αστυνομία και οι σαμουράι χρησιμοποιούσαν αυτή την πολεμική τέχνη σαν μία μορφή φυλάκισης και βασανισμού, ο κώδικας τιμής τους, απαιτούσε να φέρονται καλά στους αιχμαλώτους τους. Έτσι, χρησιμοποιούσαν διαφορετικές τεχνικές ανάλογα με το κοινωνικό στάτους του κρατούμενου, για να τιμήσουν και να ξεχωρίσουν την κοινωνική τους θέση.
Θα περάσουν αρκετά χρόνια όμως, μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα, μετά το τέλος της περιόδου Edo, που το δέσιμο με σχοινιά γίνεται πηγή ερωτικών εικόνων σε ζωγραφιές και σκίτσα. Ο Ito Seiu συγκεκριμένα αναγνωρίζεται ως ο πατέρας τους σύγχρονου kinbaku/shibari. Η εξάπλωση του shibari τα τελευταία χρόνια, δείχνει ότι το shibari απομακρύνεται από τις "απαγορευμένες" του καταγωγές και εξελίσσεται σε μία αυτόνομη μορφή τέχνης.
Όπως αναφέρουν τα μέλη της ομάδας Athenshibari: «Η αισθητική του δεμένου ατόμου είναι σημαντική: Συγκεκριμένα το ιαπωνικό δέσιμο χαρακτηρίζεται από τη χρήση συγκεκριμένων κάτα (σχημάτων) και αισθητικών κανόνων. Μερικές φορές, η ασυμμετρία και οι επί τούτου άβολες στάσεις χρησιμοποιούνται γι' αυτόν τον σκοπό. Ειδικά το ιαπωνικό δέσιμο ασχολείται πολύ με το πώς τα σχοινιά περιελίσσονται και η ευχαρίστηση προέρχεται κυρίως από το ταξίδι παρά από το τελικό αποτέλεσμα. Έτσι, τα σχοινιά γίνονται επέκταση των χεριών του δέτη και χρησιμοποιούνται για να επικοινωνήσει. Στο shibari το μοντέλο είναι ο καμβάς, το σχοινί είναι το πινέλο και η μπογιά και ο rigger (δέτης) είναι ο καλλιτέχνης.
Οι αισθητικοί σχεδιασμοί των σχοινιών και των κόμπων στο σώμα του μοντέλου στο ιαπωνικό δέσιμο τονίζουν χαρακτηριστικά όπως η ηδονή, καθώς και η δύναμη, καθώς και το να είναι κανείς ευάλωτος. Το shibari μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως ένα σεξουαλικό παιχνίδι. Τονίζουμε όμως πάντα πως πρέπει να υπάρχει συναίνεση των δύο ατόμων. Όταν δεν υπάρχει θεωρείται κακοποίηση».
Συνηθισμένο για κάποιους, όμως επικίνδυνο αν δεν τηρηθούν κανόνες
Απαντώντας στην ερώτησή μας για το πόσο συνηθισμένο είναι κάτι τέτοιο και αν είναι επικίνδυνο ο Αλέξης μάς είπε πως «πρόκειται για μια πρακτική που υπάρχει εδώ και χρόνια και πλέον ίσως με ταινίες όπως τις “50 αποχρώσεις του γκρι” έχει πάρει περισσότερη δημοσιότητα. Είναι κάτι που εφαρμόζουν αρκετά ζευγάρια, απλά ίσως φοβούνται να το πουν. Φοβούνται τις λέξεις και την κοινωνική κριτική. Θα έλεγα πως είναι περισσότερο θέμα εξοικείωσης. Για παράδειγμα στα μαθήματά μας έρχονται και γιατροί και δικηγόροι, όμως δεν θέλουν να μιλήσουν για αυτό». Πρόσθεσε πως «το shibari αποτελεί και ταμπού για πολλούς. Σε αυτό φταίει και το ότι συνδέεται και με σαδομαζοχιστικές πρακτικές».
Εστιάζοντας στον παράγοντα κίνδυνο είπε: «Είναι επικίνδυνο γιατί σκεφτείτε πως με τα δεσίματα που κάνουμε ουσιαστικά κρεμάμε ανθρώπους στον αέρα, ενώ υπάρχει και το self-suspension, η αιώρηση ενός ατόμου μόνου του. Αλλά είναι τεχνικές με συγκεκριμένα δεσίματα. Στο σεμινάριο που κάνουμε εδώ δείχνουμε τρόπους γιατί τα περισσότερα παιδιά είναι αρχάριοι, ώστε να υπάρχει πάντα ασφάλεια. Ατυχήματα έχουν υπάρξει όμως συνήθως συνδέονται με άτομα που πριν είχαν καταναλώσει ναρκωτικά και είχαν πιεί αλκοόλ, όποτε δεν μπορούσαν να έχουν έλεγχο».
Γιατί χρειάζονται τα μαθήματα; «Το shibari είναι όπως η οδήγηση. Δεν πας κατευθείαν στην εθνική οδό… Πρέπει να ξεκινήσεις από τα βασικά. Το shibari φέρνει κούραση στα χέρια και στον rigger και στο μοντέλο, γι’ αυτό στα μαθήματα δώσαμε πληροφορίες για το πώς θα χειριστούν αυτό το κομμάτι ενώ τους δείξαμε κάποια πράγματα σε ένα δέσιμο ώστε να μπορούν πχ να κάνουν ένα semi suspension, αιώρηση δηλαδή του δεύτερου ατόμου με το 70% του βάρους του στον αέρα».
Τι χρειάζεται κανείς για να κάνει shibari; «Θέλει διαύγεια, αφοσίωση και το βασικό είναι η επικοινωνία. Από τη στιγμή που ένα μοντέλο πει δεν αισθάνομαι καλά, τότε σταματώ», ανέφερε ο Αλέξης.
Επί επτά χρόνια ασχολείται με το shibari η Σοφία και τα τελευταία δύο διδάσκει και κάνει performances σε Ελλάδα και στο εξωτερικό.
«Σκοπός μέσα από αυτή την πρακτική είναι να κάνω σχήματα, να δημιουργήσω συναισθήματα, να παίξω. Ο μαθητής μπορεί να πάρει ιδέες, και μετά βάζει την φαντασία του. Και δεν χρειάζεται αρκετή ποσότητα σχοινιού, απλά δίνουμε έμφαση στην επικοινωνία», σημείωσε.
Αναφέρθηκε και στις πέντε βασικές αρχές της ομάδας τους που απαρτίζεται από πέντε βασικά μέλη: συναίνεση (που διαχωρίζει από την κακοποίηση), Body-positivity (ενθαρρύνουν την αποδοχή όλων των τύπων σωμάτων, ανεξαρτήτως μεγέθους, σχήματος, χρώματος, κ.ά.), Αποδοχή και εναγκαλισμός της διαφορετικότητας (all included ανεξαρτήτως φύλου, χρώματος, προέλευσης) και kink positivity (το κινκ σας είναι ΟΚ, όσο είναι ασφαλές, λογικό και συναινετικό, τονίζουν).
Για την ίδια το shibari δεν αποτελεί ένα ταμπού. «Όσοι ακούν πως ασχολούμαι με αυτό δεν σοκάρονται. Ίσως επειδή αυτό που κάνω θυμίζει αρκετά τέχνη και παιχνίδι», σχολίασε.
