Του Γιώργου Καλλίνη
Η νέα ψηφισμένη τροπολογία που εισάγει κάμερες μέσα στις σχολικές τάξεις για βιντεοσκόπηση του μαθήματος, έχει φέρει ένταση στην εκπαιδευτική κοινότητα, με την πλειοψηφία των καθηγητών, αλλά και μερίδα πολιτών και γονέων να αντιδρούν. Μάλιστα, η Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης (ΟΛΜΕ) καλεί ανοιχτά τους εκπαιδευτικούς να μην εφαρμόσουν το νέο μέτρο, αποκαλώντας το αντισυνταγματικό, καλώντας σε πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο σήμερα στην Αθήνα.
«Κάθε καινούργιο εγχείρημα εγείρει και πολλές αντιδράσεις στο αρχικό του στάδιο. Η βιντεοσκόπηση του μαθήματος θα ωφελήσει τους μαθητές που δεν θα έρθουν στα σχολεία», σημειώνει ο Περιφερειακός Διευθυντής Εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας Αλέξανδρος Κόπτσης στο TyposThes και συμπληρώνει ότι «δεν πρέπει να είμαστε μονίμως αρνητική και πρέπει να δούμε την θετική πλευρά των πραγμάτων, καθώς ό,τι γίνει, θα γίνει με τρόπο που θα βοηθήσει τα παιδιά».
Το μεγάλο «αγκάθι» για την εφαρμογή της νέας τροπολογίας είναι η παραβίαση των προσωπικών δεδομένων των παιδιών και των εκπαιδευτικών. Η κυβέρνηση τοποθετήθηκε επίσημα, ανακοινώνοντας ότι έχουν λάβει τη σύμφωνη γνώμη της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων για τη διαδικασία που ψηφίστηκε.
Θυμίζουμε ότι στην τροπολογία που ψηφίστηκε επί του ζητήματος αναφέρεται πως «είναι δυνατή η, κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, παροχή σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης με χρήση μέσων τεχνολογίας σε μαθητές πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης που δεν δύνανται να παρακολουθήσουν δια ζώσης την εκπαιδευτική διαδικασία είτε λόγω καθολικής ή μερικής αναστολής ή απαγόρευσης λειτουργίας εκπαιδευτικής δομής είτε για άλλο λόγο που ανάγεται σε έκτακτο ή απρόβλεπτο γεγονός. Η ταυτόχρονη διδασκαλία σε μαθητές οι οποίοι συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε άλλους μαθητές οι οποίοι συμμετέχουν εξ αποστάσεως επιτρέπεται μόνο σε περίπτωση επιδημικών νόσων».
Ο αντίλογος είναι πλούσιος και θίγει ηθικά, νομικά αλλά και εκπαιδευτικά ζητήματα με την εισαγωγή καμερών στα σχολεία. «Υπάρχουν ζητήματα συνταγματικότητας και παραβίασης προσωπικών δεδομένων στη νέα τροπολογία, την ώρα που η κυβέρνηση δεν αποκαλύπτει την σύμφωνη γνώμη της Αρχής Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Που είναι η άδεια; Κανείς δεν την έχει δει ως σήμερα», σημειώνει ο Ευάγγελος Λουκάς στο TyposThes, μαθηματικός στο ΕΠΑΛ Σίνδου, αιρετός στο Ανώτατο Περιφερειακό Υπηρεσιακό Συμβούλιο Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης Κεντρικής Μακεδονίας (ΑΠΥΣΔΕ) και αναπληρωματικό μέλος του Κεντρικού Υπηρεσιακού Συμβουλίου Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΚΥΣΔΕ).
«Όσον αφορά την καθολική πλειοψηφία των εκπαιδευτικών και τις τοποθετήσεις της ΟΛΜΕ, δεν θα μπει καμία κάμερα στις αίθουσες για να διαταράξει την παιδαγωγική σχέση καθηγητή και μαθητή και να βάλει σε κίνδυνο τα προσωπικά δεδομένα τους», σχολιάζει ο κ. Λουκάς. «Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, κάναμε εκατοντάδες ώρες τηλεεκπαίδευσης και βοηθήσαμε τα παιδιά να συνεχίζουν την εκπαίδευση τους. Θα μπορούσαμε να συνεχίσουμε με τον ίδιο τρόπο για τους μαθητές που δεν μπορούν να έρθουν στο σχολείο, τώρα και στο μέλλον, χωρίς να βάλουμε τον Μεγάλο Αδερφό μέσα στις τάξεις», συνέχισε.
Μάλιστα, ήδη έχουν μαζευτεί χιλιάδες υπογραφές πολιτών ενάντια στη νέα τροπολογία, οι οποίες καλούν το Υπουργείο να αποσύρει την επίμαχη τροπολογία. Στο ψήφισμα τονίζεται πως με τη συγκεκριμένη τροπολογία «καταργείται η προστασία και η ιδιωτικότητα της ζωής κυρίως των παιδιών αλλά και των εκπαιδευτικών. Θα εκτίθενται παιδιά από την ευαίσθητη νηπιακή ηλικία μέχρι και την ενηλικίωση τους σε πλατφόρμες που ουκ ολίγες φορές έχουν διαρρεύσει τα προσωπικά δεδομένα των χρηστών. Θα στιγματίζονται από τις τυχόν λάθος απαντήσεις που θα δίνουν και πλέον θα φοβούνται να μιλήσουν. Οι δε δάσκαλοι και καθηγητές θα μεταδίδουν μια στείρα γνώση υπό τον φόβο μιας καλής αξιολόγησης και των ιδίων των γονέων που "καταλαθος" θα επεμβαίνουν».
Τέλος, η ΟΛΜΕ Η Ομοσπονδία Λειτουργών Μέσης Εκπαίδευσης Ελλάδας κατέρχεται σήμερα, Τετάρτη, σε πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο, αναφέροντας, μεταξύ άλλων, πως η τροπολογία για τις κάμερες παραβιάζει τα προσωπικά δεδομένα των μαθητών.
Η απάντηση του υπουργείου Παιδείας
Μετά το σάλο που προέκυψε το υπουργείο Παιδείας εξέδωσε την ακόλουθη απόφαση.
Σχετικά με το ζήτημα της ρύθμισης για τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση που νομοθετήθηκε πρόσφατα, και με αφορμή τη σημερινή ανακοίνωση της Αρχής Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Όταν η Πολιτεία προβλέπει τη δυνατότητα για ορισμένους μαθητές να μείνουν εκτός σχολείου για προληπτικούς λόγους προστασίας της ατομικής και δημόσιας υγείας, είναι και αυτονόητη υποχρέωση της Πολιτείας να μεριμνήσει για την πρόσβαση των μαθητών αυτών στην εκπαιδευτική διαδικασία εξ αποστάσεως.»
Παρά την εκστρατεία παραπληροφόρησης και τη δίκη προθέσεων, με τη σημερινή της ανακοίνωση η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα αποσαφήνισε ότι είναι καταρχήν νόμιμος ο σκοπός της ταυτόχρονης διδασκαλίας σε μαθητές με φυσική παρουσία και σε άλλους μαθητές με τη μέθοδο της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, όπως προβλέπεται στην πρόσφατη ρύθμιση, ότι το Υπουργείο Παιδείας είχε συμβουλευθεί την Αρχή πριν τη διαμόρφωση της ρύθμισης και ενσωμάτωσε συγκεκριμένες προτάσεις της.
Με Υπουργική Απόφαση θα οριστούν, μεταξύ άλλων, οι λεπτομέρειες της εφαρμογής της διάταξης, καθώς και μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας των προσωπικών δεδομένων των συμμετεχόντων, λαμβανομένων υπόψη των δικαιωμάτων πρωτίστως μαθητών και εκπαιδευτικών καθώς και τυχόν άλλων ενδιαφερομένων.
Ακολουθούν διευκρινιστικές Ερωτήσεις & Απαντήσεις για την ειδική ρύθμιση για τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση
Τι προβλέπει η νέα ρύθμιση;
Προβλέπει εκτενέστερο θεσμικό πλαίσιο για τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση, ιδιαίτερα, δε, τώρα που προχωρούμε σε σταδιακή επαναλειτουργία σχολείων, με δυνατότητα για κάποιους μαθητές να απουσιάζουν για συγκεκριμένους λόγους. Ειδικότερα:
• Προβλέπεται, όπως είχε αναγγελθεί, η δυνατότητα ταυτόχρονης διδασκαλίας σε μαθητές που συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε μαθητές που συμμετέχουν εξ αποστάσεως, σε περίπτωση επιδημικής νόσου (όπως αυτή που βιώνουμε τώρα λόγω του κορωνοϊού COVID-19)
• Επιπλέον, προβλέπεται, σε περίπτωση έκτακτου ή απρόβλεπτου γεγονότος, η δυνατότητα συνολικής σύγχρονης εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, για όσο διαρκεί η έκτακτη ή απρόβλεπτη συνθήκη (π.χ. σε περίπτωση φυσικών καταστροφών).
Ως εξαιρετική διάταξη, η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση θεσπίστηκε και στη χώρα μας, ώστε να μετριαστούν οι δυσμενείς επιπτώσεις σε περιπτώσεις υγειονομικής κρίσης ή άλλης έκτακτης ανάγκης.
Εκτός από τις γενικές ρυθμίσεις για τη σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση όταν προβλέπεται έκτακτο ή απρόβλεπτο γεγονός, η ρύθμιση προβλέπει και τη δυνατότητα ταυτόχρονης διδασκαλίας σε μαθητές με φυσική παρουσία και εξ αποστάσεως σε ειδικές περιστάσεις. Γιατί εισάγετε αυτή τη συγκεκριμένη ρύθμιση;
Η ταυτόχρονη διδασκαλία σε μαθητές, που συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε άλλους που απουσιάζουν και συμμετέχουν εξ αποστάσεως μέσω σύγχρονης τηλεκπαίδευσης προβλέπεται αποκλειστικά και μόνο σε περιπτώσεις επιδημικών νόσων. Ακριβώς την ανάγκη αυτή βιώνουμε τώρα κατά τη σταδιακή επαναλειτουργία των σχολείων.
Μέριμνα του Υπουργείου είναι να μην μείνει κανείς μαθητής πίσω, να μην αποκοπούν δηλαδή από την εκπαιδευτική διαδικασία οι μαθητές εκείνοι που πρέπει να παραμείνουν σπίτι. Να μην τιμωρηθούν, επειδή προστατεύουν την υγεία τη δική τους, των οικογενειών τους, του κοινωνικού συνόλου, παραμένοντας εκτός σχολικής αίθουσας, ακολουθώντας τις συστάσεις των ειδικών. Χωρίς την επιλογή της ζωντανής μετάδοσης, μαθητές, σπουδαστές και φοιτητές μπορεί να μείνουν μήνες αποκομμένοι από κάθε μαθησιακή διαδικασία.
Όταν η Πολιτεία προβλέπει τη δυνατότητα για ορισμένους μαθητές να μείνουν εκτός σχολείου για προληπτικούς λόγους προστασίας της ατομικής και δημόσιας υγείας, είναι και αυτονόητη υποχρέωση της Πολιτείας να μεριμνήσει για την πρόσβαση των μαθητών αυτών στην εκπαιδευτική διαδικασία εξ αποστάσεως.
Υποκαθίσταται η δια ζώσης διδασκαλία;
Ασφαλώς και όχι. Η σύγχρονη εξ αποστάσεως εκπαίδευση δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη δια ζώσης διδασκαλία. Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο ανάγκης σε έκτακτες περιπτώσεις, ώστε να μην αποξενωθούν οι μαθητές από τη μαθησιακή διαδικασία για το διάστημα κατά το οποίο επικρατούν οι ανωτέρω έκτακτες συνθήκες.
Προβλέπεται βιντεοσκόπηση του μαθήματος μέσα από την τάξη;
Όχι. Η διάταξη προβλέπει ότι στις περιπτώσεις αυτές επιδημικής νόσου, όπως αυτή που βιώνουμε – επιτρέπεται μόνο η ζωντανή μετάδοση ήχου και εικόνας σε πραγματικό χρόνο, για όσο διαρκεί η διδασκαλία, με αποκλειστικούς αποδέκτες τους μαθητές. Απαγορεύεται ρητά η καταγραφή και η αποθήκευση του παραδιδόμενου μαθήματος.
Θα εγκατασταθούν κάμερες στις τάξεις και θα γίνεται καταγραφή;
Όχι. Καμία εγκατάσταση κάμερας δεν θα γίνει στις τάξεις. Θα χρησιμοποιείται απλός φορητός ηλεκτρονικός εξοπλισμός, όπως αυτός που χρησιμοποιούνταν για την εξ αποστάσεως εκπαίδευση, δηλαδή υπολογιστής, τάμπλετ, κινητό, όποια συσκευή διατίθεται, που θα εξυπηρετεί τις ανάγκες της σύνδεσης του εκπαιδευτικού με τους μαθητές του για το συγκεκριμένο σκοπό. Οι μαθητές θα μπορούν να συνδέονται και μέσω σταθερού τηλεφώνου, με αστική χρέωση.
Μπορεί να συνδεθεί ψηφιακά οποιοσδήποτε με τη φυσική τάξη;
Όχι, ο σύνδεσμος μέσω του οποίου συνδέονται οι μαθητές που μένουν σπίτι για λόγους προστασίας της ατομικής και δημόσιας υγείας δίδεται αποκλειστικά σε αυτούς από τον εκπαιδευτικό. Προ της σύνδεσης των εν λόγω μαθητών με την τάξη, ο εκπαιδευτικός πρέπει πρώτα να τους επιτρέψει την είσοδο στην πλατφόρμα. Ο εκπαιδευτικός έχει τον πλήρη έλεγχο των εισερχόμενων συμμετεχόντων και όλης της διαδικασίας σύγχρονης τηλεκπαίδευσης.
Τίθεται ζήτημα προσωπικών δεδομένων των μαθητών;
Για τη διασφάλιση της προστασίας τυχόν προσωπικών δεδομένων, το Υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων έχει λάβει όλα τα ενδεδειγμένα μέτρα. Η διάταξη διαμορφώθηκε μετά από διαβούλευση με την Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και ενσωματώνει περισσότερες εγγυήσεις ακόμη και από αυτές που απαιτεί το ενωσιακό δίκαιο και η ελληνική νομοθεσία. Επιπλέον η λήψη θα εστιάζει μόνο στον πίνακα ή/και τον εκπαιδευτικό, και όχι στους μαθητές. Ο εκπαιδευτικός διατηρεί τη δυνατότητα σίγασης της φωνής μαθητή, ή ακόμα και διακοπής της μετάδοσης, εάν το κρίνει απαραίτητο.
Είναι υποχρεωτική η ταυτόχρονη μετάδοση του μαθήματος από την τάξη μέσω σύγχρονης τηλεκπαίδευσης στην περίπτωση της επιδημικής νόσου;
Η ρύθμιση προβλέπει τη δυνατότητα παροχής εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, με τη χρήση τεχνολογίας για ταυτόχρονη μετάδοση μαθήματος σε πραγματικό χρόνο από εκπαιδευτικό.
Όπως προαναφέρθηκε, η ταυτόχρονη διδασκαλία σε μαθητές, που συμμετέχουν στο μάθημα με φυσική παρουσία και σε άλλους που απουσιάζουν και συμμετέχουν εξ αποστάσεως, προβλέπεται μόνο ως δυνατότητα και μόνο σε περίπτωση επιδημικής νόσου.
