Της Λεμονιάς Βασβάνη
Να σβήνουν μια πυρκαγιά, να ξέρουν πώς να αντιμετωπίσουν καταστάσεις εγκαυμάτων, τραυματισμών, έκθεσης σε βιολογικούς και ραδιολογικούς παράγοντες στην έρευνα και σε επαγγελματικό χώρο είναι μερικά από τα όσα γνωρίζουν φοιτητές του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης.
Και το οφείλουν σε πρωτοβουλία του καθηγητή κ. Αθανάσιου Σαλίφογλου.
Το Εργαστήριο Ανόργανης Χημείας και Χημείας Προηγμένων Υλικών στο οποίο διδάσκει, πραγματοποιεί υποχρεωτική εκπαίδευση σε πρωτοετείς φοιτητές με γνώση και πρακτική εμπειρία στην Υγιεινή και Ασφάλεια των χημικών και βιολογικών Εργαστηρίων, με επέκταση στον εργασιακό χώρο.
Αξίζει δε να σημειωθεί πως είναι το μοναδικό Τμήμα στην Ελλάδα, που εφαρμόζει τέτοια υποχρεωτική εκπαίδευση.
Με αφορμή στις 9/10 την ολοκλήρωση της υποχρεωτικής αυτής εκπαίδευσης για το τρέχον εξάμηνο (σημ. πραγματοποιείται δύο φορές τον χρόνο σε πρωτοετείς στην αρχή κάθε εξαμήνου) μιλήσαμε με τον κ. Σαλίφολου για αυτή την καινοτομία που εφαρμόζει.
«Η ιδέα ξεκίνησε από την εποχή που ήμουν στις ΗΠΑ και είχα δουλειά στο ΜΙΤ. Εκεί μάς ζητήθηκε να περάσουμε από εκπαίδευση στην ασφάλεια του εργασιακού μας χώρου, στην ασφάλεια του εργαστηρίου στο οποίο θα συμμετείχαμε, και του οποίου ήμασταν υπεύθυνοι. Ερχόμενος στην Ελλάδα, θεώρησα πως θα υπήρχε η δυνατότητα να εκπαιδεύσουμε τους φοιτητές μας σε παρόμοιες δραστηριότητες προσδίδοντας σε αυτούς ένα πλεονέκτημα όταν τελειώσουν τις σπουδές τους και βγουν προς αναζήτηση εργασίας. Έτσι από την αρχή που ήρθα στη Θεσσαλονίκη, στο τμήμα Χημικών Μηχανικών, εδραίωσα την αξιολόγηση, και εφήρμοσα δραστηριότητες, όπως γίνονταν στις ΗΠΑ, για την ασφάλεια και την υγιεινή των εργαστηρίων. Αυτό μετεξελίχτηκε στη σημερινή του μορφή που είναι καινοτόμος» ανέφερε και συμπλήρωσε: «Πλέον δεν προσφέρω μόνο εγώ την γνώση και την δυνατότητα για την πρακτική εξάσκηση, αλλά είναι πολλοί φορείς που συμβάλουν σε αυτές τις εκπαιδευτικές δραστηριότητες: το τμήμα Χημικών Μηχανικών με αιχμή το δικό μας εργαστήριο, η ομάδα Πολιτικής Προστασίας του ΑΠΘ, η Πυροσβεστική Υπηρεσία, ο ιδιωτικός τομέας (χημικοί μηχανικοί σύμβουλοι που ειδικεύτηκαν στην υγεία και ασφάλεια του εργασιακού χώρου) και η Παθολογική Κλινική του ΑΧΕΠΑ. Τα παιδιά μαθαίνουν πώς να συμπεριφέρονται, πώς να είναι ασφαλή στο εργαστήριο και αυτό περνά στο υποσυνείδητό τους έτσι ώστε όταν ολοκληρώσουν τις σπουδές τους μπορούν να μεταφέρουν αυτή την εμπειρία. Αυτό είναι μια προσφορά του ΑΠΘ που δεν κοστίζει τίποτα στα παιδιά».
Ο κ. Σαλίφογλου μιλώντας ενδεικτικά για τους συνεργάτες του προγράμματος είπε πως η Πυροσβεστική συμμετέχει με αξιωματικούς που είναι χημικοί μηχανικοί, από την Ιατρική ο διευθυντής της 1ης Παθολογικής κλινικής κ. Παντελής Ζεμπεκάκης, ενώ υπεύθυνος εκπαιδευτής ήταν ο αναπληρωτής καθηγητής κ. Συμεών Μεταλλίδης που δουλεύει τώρα πάνω στον covid-19. «Τα παιδιά ήταν ενθουσιασμένα όταν είδαν πως φέρνουμε τέτοιους συνεργάτες. Και ό,τι μαθαίνουν είναι σύγχρονο», δήλωσε.
Το πρόγραμμα άρχισε στις 1/10 και ολοκληρώθηκε στις 9/10 με εξετάσεις.
Όπως σημείωσε ο καθηγητής μετέπειτα υπάρχει προοπτική εξέλιξης, για παράδειγμα κάποια παιδιά προσελκύονται από την ομάδα Πολιτικής Προστασίας ΑΠΘ, εκπαιδεύονται και αποκτούν ικανότητες που τους οδηγούν στην ΕΜΑΚ. Εξάλλου ανέφερε πως στα σκαριά είναι και δύο ακόμη σχετικές δράσεις που καλώς εχόντων των πραγμάτων θα προστεθούν από την επόμενη ακαδημαϊκή χρονιά.
«Τα παιδιά πρέπει να αλλάξουν τρόπο ζωής»
Εστιάζοντας στο θέμα του κορωνοϊού ο καθηγητής τόνισε πως λήφθηκαν τα απαραίτητα μέτρα, αν και στο εργαστήρι προϋπήρχαν αυστηρά μέτρα.
«Κανείς δεν μπαίνει στο εργαστήριο αν δεν θερμομετρηθεί με λέιζερ. Από την Τρίτη άρχισαν τα μαθήματα στα εργαστήρια και μπαίνουν ομάδες των 13 ατόμων, ενώ κανονικά η χωρητικότητα είναι στα 22.
Εφαρμόζουμε την εκπαίδευση τόσο δια ζώσης όσο και υβριδικά.
Σε ορισμένες περιπτώσεις επειδή η χωρητικότητα των αμφιθεάτρων είναι συγκεκριμένη, κάποιοι παρακολουθούν δια ζώσης και οι υπόλοιποι μέσω του υπολογιστή τους. Επειδή δεν είναι δίκαιο κάποια παιδιά να είναι παρόντα ή απόντα, για κάθε τέτοια δράση γίνεται rotation. Έτσι όλα τα παιδιά συμμετέχουν.
Δεν ήταν δύσκολο να κάνουμε τους κανόνες γιατί οι κανόνες ήδη ισχύουν στο εργαστήριο.
Εξάλλου πέρυσι ήμασταν το μόνο εργαστήριο στο ΑΠΘ που έκανε τα εργαστήρια του κανονικά. Όμως και τα παιδιά πήραν τα απαραίτητα μέτρα όχι μόνο εδώ αλλά και έξω», δήλωσε ο κ. Σαλίφογλου.
Παράλληλα είπε πως «τα παιδιά πρέπει να αλλάξουν τρόπο ζωής και να καταλάβουν πως ο κορωνοιός είναι εδώ και θα μείνει. Δεν θα τελειώσει τόσο εύκολα. Οπότε θα πρέπει να προσαρμοστούν.
Τους λέμε να αποφύγουν συνωστισμούς. Να μην ακουμπάνε πράγματα που δεν πρέπει. Να φοράνε τη μάσκα. Αλλά να ξέρουν και γιατί τη φοράνε».
Μοριακές τεχνολογίες που βοηθούν στην αντιμετώπιση ασθενειών
Όσο για το τι γίνεται στο Εργαστήριο ο καθηγητής ανέφερε: «Είναι ένα πολυσχιδές υβριδικό εργαστήριο. Εμείς το ανόργανο κομμάτι το δημιουργήσαμε ως βάση διακοντίζοντάς το μέσα στον έμβιο κόσμο. Εξετάζουμε πλέον πως η ανόργανη ύλη αλληλεπιδρά με την βιολογική ύλη, και πώς αυτό επηρεάζει τη φυσιολογία και την παθολογία του ανθρώπου, των ζώων, των φυτών. Παράλληλα εξετάζουμε πώς εμείς μπορούμε να φτιάξουμε ή να διαμορφώσουμε υλικά που θα στηρίξουν την ακεραιότητα σε επίπεδο μορίων, κυττάρων και έπειτα οργάνων. Έτσι δημιουργούμε μοριακές τεχνολογίες οι οποίες προσφέρουν τη δυνατότητα ανάπτυξης αντιμετωπίσεων διαφόρων ασθενειών. Έχουμε τρεις περιοχές που εστιάζουμε: καρκίνος μαστού, ορθού, και τραχήλου, στην περίπτωση νευροεκφυλίσεων το Αλτσχάιμερ και στην περίπτωση διαβήτη τον τύπου 2, που είναι επίκτητος, και υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη».
Ο ίδιος προσπαθεί με ό,τι μέσα διαθέτει το εργαστήριο, που έχει έκταση 1000 m2, να κάνει τα μαθήματα στους φοιτητές του. Και αυτό γίνεται λίγο πιο δύσκολο με δεδομένο πως ο αριθμός των εισακτέων είναι μεγαλύτερος σε σχέση με τις δυνατότητες που υπάρχουν. «Κάτω από τις αντίξοες συνθήκες του παρόντος, με λίγα κάνεις πολλά, πρέπει να πετύχεις πολλά. Άρα δημιουργούμε πράγματα. Και αυτό γίνεται και για οικονομικούς λόγους. Έχουμε υποχρέωση ως ακαδημαϊκοί δάσκαλοι να συμβάλουμε στην οικονομική επιβίωση του εργαστηρίου. Και η ιδέα είναι όσοι έρχονται να έχουν θέληση να πετύχουν. Έπειτα θέλει πολλή δουλειά. Πολλές ώρες μελέτης και εργασίας και όλες τις ημέρες. Γιατί θέλουμε να πετύχουμε στόχους, να έχουμε συμμετοχές σε συνέδρια, δημοσιεύσεις σε περιοδικά. Και στο πλαίσιο αυτό πολύτιμες είναι και οι υποτροφίες που αποκτούν τα παιδιά», σημείωσε.
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας "Τύπος Θεσσαλονίκης"
