Αύξηση της θερμοκρασίας έως και κατά 4,3 βαθμούς Κελσίου προβλέπεται για την Κεντρική Μακεδονία τις επόμενες δεκαετίες, σύμφωνα με την εκτίμηση των αναμενόμενων κλιματικών μεταβολών, με βάση τις επιστημονικές προσεγγίσεις.
Παράλληλα αναμένεται σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων, αύξηση των ακραίων φαινομένων (καταιγίδων και πλημμυρών), μείωση των χιονοπτώσεων έως και κατά 87% και άνοδος της στάθμης της θάλασσας από 4 εκατοστά ως το 2030 ως 57 εκατοστά ως το 2100. Λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας, η ζήτηση ενέργειας για θέρμανση θα μειωθεί ενώ η ζήτηση ενέργειας για ψύξη θα αυξηθεί. Aύξηση θα παρουσιάσουν επίσης η διάρκεια ξηρασίας ανά έτος (από 7 έως 15 μέρες) και ο αριθμός των ημερών με μεγάλο κίνδυνο δασικής πυρκαγιάς (από 13 έως 50 μέρες).
Τα στοιχεία αυτά σχετικά με τις προβλεπόμενες αλλαγές στο κλίμα της Κεντρικής Μακεδονίας τα επόμενα χρόνια γνωστοποίησε ο αντιπεριφερειάρχης Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Κώστας Γιουτίκας, στη συνεδρίαση της Περιφερειακής Επιτροπής Διαβούλευσης της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, όπου παρουσιάστηκε το προσχέδιο του Περιφερειακού Σχεδίου για την Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Ο κ. Γιουτίκας τόνισε ότι η Περιφέρεια από το 2018, αξιοποιώντας πόρους 200.000 ευρώ από το ΕΣΠΑ προχώρησε στην εκπόνηση του σχεδίου, το οποίο χαρακτήρισε ως ένα εξαιρετικό πολυεργαλείο, εφικτό κοστολογημένο και άμεσα εφαρμόσιμο, με άρτια μελετημένες επιστημονικές προσεγγίσεις για τις μεταβολές του κλίματος τα επόμενα χρόνια και ως το 2100 στην Κεντρική Μακεδονία.
Πιο συγκεκριμένα, στο σχέδιο περιλαμβάνεται ανάλυση τάσεων για τους κυριότερους κλιματικούς δείκτες σε τρεις διαφορετικές χρονικές ενότητας (ως το 2030, ως το 2050 και ως το 2010), ενώ παρουσιάζονται δύο σενάρια παγκόσμιας εξέλιξης συγκεντρώσεων αερίων του θερμοκηπίου. Από τις αναλύσεις, άλλωστε, που έγιναν, προέκυψε αναλυτική εικόνα των επιπτώσεων των αλλαγών στο κλίμα σε κάθε περιφερειακή ενότητα ενώ υπάρχουν επιστημονικές προσεγγίσεις ακόμη και για το βαθμό στον οποίο θα επηρεαστούν οι δήμοι της Κεντρικής Μακεδονίας.
Με βάση τα παραπάνω, προτείνονται εξειδικευμένα μέτρα στα οποία περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, η ανάπτυξη συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης στην Κεντρική Μακεδονία για κινδύνους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, η κατάρτιση σχεδίου έκτακτης ανάγκης, η υλοποίηση έργων αύξησης του αστικού πρασίνου και η ανάπτυξη βιοκλιματικών υποδομών.
Από την πλευρά της αντιπολίτευσης, ο επικεφαλής της παράταξης «Κοιτάμε μπροστά» Χρήστος Γιαννούλης συμφώνησε στην ανάγκη ενός συγκροτημένου σχεδιασμού, ωστόσο ανέφερε ότι υπάρχει και η ανάγκη να αναγνωριστεί «μια πραγματικότητα που δεν μπορεί να παραβλέψει γεγονότα και νομοθετικές πρωτοβουλίες που διέπονται από οξύτατα αντιπεριβαλλοντικό πρόσημο». Από την «Οικολογία Πράσινη Λύση», ο Φίλιππος Γκανούλης τόνισε ότι η συζήτηση αυτή είναι πολύ σημαντική και σημείωσε ότι έστω και τώρα γίνεται ένας σχεδιασμός που πρέπει να προσδιορίσει τις επόμενες κινήσεις της Περιφέρειας. Ο Δημήτρης Βάνης από την «Εγγύηση για την Περιφέρεια Κ. Μακεδονίας» επισήμανε ότι το θέμα της κλιματικής αλλαγής είναι τεράστιο και θα πρέπει να υπάρξουν δράσεις πρόληψης των επιπτώσεών της.
Οι επιπτώσεις των κλιματικών αλλαγών
Αναλυτικότερα, ο κ. Γιουτίκας στην εισήγησή του ανέφερε μεταξύ άλλων: Με βάση την εκτίμηση των αναμενόμενων κλιματικών μεταβολών, προκύπτει ότι το κλίμα της Περιφέρειας θα είναι τις επόμενες δεκαετίες πιο θερμό και πιο ξηρό, αφού αναμένεται αύξηση της θερμοκρασίας έως και 4,30o C . Οι μέγιστες θερμοκρασίες της θερινής περιόδου αναμένεται να αυξηθούν περισσότερο από τη μέση θερμοκρασία, ενώ αύξηση αναμένεται να παρουσιάσει και η ελάχιστη θερμοκρασία της χειμερινής περιόδου. Η ζήτηση ενέργειας για θέρμανση παρουσιάζει μείωση τις επόμενες δεκαετίες, όμως η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας για ψύξη, αναμένεται να αυξηθεί σε όλα τα εξεταζόμενα σενάρια. Θα πρέπει να αναμένουμε με σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων, αλλά τα ακραία φαινόμενα βροχοπτώσεων και τα πλημμυρικά φαινόμενα θα αυξηθούν. Οι χιονοπτώσεις αναμένεται να μειωθούν έως και 87%. Μακροπρόθεσμα ο αριθμός των πολύ θερμών ημερών του έτους θα αυξηθεί στην ΠΚΜ κατά περίπου 30 ημέρες. Ο αριθμός των ημερών με μεγάλο ή ανώτερο κίνδυνο δασικής πυρκαγιάς θα αυξηθεί από 13 έως 50 ημέρες. Η μέγιστη διάρκεια ξηρασίας ανά έτος αναμένεται να αυξηθεί από 7 έως 15 ημέρες.
Η στάθμη της θάλασσας θα ανέβει. Η μέση τιμή της ανόδου θα κυμανθεί από 4cm έως το 2030, μέχρι 57cm στο μακροπρόθεσμο σενάριο.
Οι επιπτώσεις αυτών των κλιματικών μεταβολών θα είναι μεταξύ άλλων, μείωση της ετήσιας γεωργικής παραγωγής, αλλαγές στον ρυθμό ανάπτυξης των ειδών της χλωρίδας, εξάλειψη φυτικών ειδών, αύξηση του κινδύνου εκδήλωσης πυρκαγιάς, καταστροφή δασικών εκτάσεων, μείωση της παραγωγής ξυλείας στα δάση, αύξηση των φαινόμενων διάβρωσης, μείωση της αλιευτικής παραγωγής, μεταναστεύσεις θαλάσσιων ειδών, εισβολή ξένων ειδών, μείωση της τροφοδοσίας και ανανέωσης του νερού των υδροφόρων οριζόντων (και ως εκ τούτου μείωση των υδατικών αποθεμάτων λόγω της μείωσης των βροχοπτώσεων, ποιοτική υποβάθμιση των υπόγειων υδροφορέων λόγω της μείωσης των υδατικών αποθεμάτων τους, αυξημένη υφαλμύρωση των παράκτιων υδροφόρων οριζόντων, με προέλαση του μετώπου υφαλμύρωσης προς την ενδοχώρα, εξαιτίας της μειωμένης τροφοδοσίας και της υπεράντλησης, διάβρωση ακτών, καταστροφές παράκτιων υποδομών, απώλεια έκτασης της παραλίας , αύξηση της κατανάλωσης και επομένως του κόστους ενέργειας των ξενοδοχειακών μονάδων, λόγω της αυξημένης ανάγκης κατανάλωσης ενέργειας για ψύξη , αύξηση της ζήτησης/κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας για ψύξη (κλιματισμό) κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, υπερφόρτωση του δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας της Περιφέρειας, συχνές διακοπές ρεύματος, συχνές βλάβες στα κέντρα υψηλής τάσης, μη ικανοποιητική παροχή υπηρεσιών στις τουριστικές υποδομές καθώς και σε εγκαταστάσεις εστίασης, αναψυχής, μουσεία κλπ., εξαιτίας διακοπών ρεύματος ή βλαβών.
Κι αυτές είναι μερικές μόνο από τις δραματικές συνέπειες της Κλιματικής Αλλαγής τα επόμενα χρόνια.
Ο Περιφερειακός Σχεδιασμός για την Προσαρμογή λοιπόν, είναι ένα ολοκληρωμένο, εφικτό, κοστολογημένο και κυρίως άμεσο εφαρμόσιμο πρόγραμμα που αποτελεί την «ασπίδα» για την ενίσχυση της ανθεκτικότητας της Περιφέρειας σε όλους τους τομείς και περιοχές προτεραιότητας, με δράσεις προσαρμογής οι οποίες συνάδουν με τους στόχους της βιώσιμης ανάπτυξης κατά των δυσμενών συνεπειών της Κλιματικής Αλλαγής.
Τα μέτρα που προτείνονται
Στο μακρύ κατάλογο των εξειδικευμένων μέτρων που προτείνει προβλέπονται μεταξύ άλλων, η ανάπτυξη συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης στην ΠΚΜ για κινδύνους που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή, κατάρτιση σχεδίου έκτακτης ανάγκης σε επίπεδο Περιφέρειας, στο οποίο θα καθορίζονται οι ευθύνες των αρμόδιων φορέων και υπηρεσιών υγείας και κοινωνικής μέριμνας σε περιπτώσεις έξαρσης ασθενειών ή εκδήλωσης ακραίων φαινομένων (καύσωνες, πλημμύρες, πυρκαγιές) λόγω της κλιματικής αλλαγής. Επίσης, προτείνονται μέτρα όπως η αύξηση του αστικού πρασίνου στις μεγάλες πόλεις της Περιφέρειας, η επικαιροποίηση του χωροταξικού σχεδιασμού με βάση τις γεωγραφικές περιοχές της ΠΚΜ με αυξημένη τρωτότητα στην κλιματική αλλαγή, η εκπαίδευση του ιατρικού και νοσηλευτικού προσωπικού και η προετοιμασία εγκαταστάσεων για την αντιμετώπιση περιστατικών που σχετίζονται με την κλιματική
Αλλαγή, η παροχή κινήτρων για την εξοικονόμηση ενέργειας , η Ανάπτυξη βιοκλιματικών υποδομών σε τουριστικές περιοχές π.χ. χρήση «πράσινων» υλικών στη δόμηση νέων κτιρίων και κατά την ανακαίνιση
υφιστάμενων, η κατασκευή κάθετων κήπων, πράσινων οροφών κλπ. , η παροχή κινήτρων στις τουριστικές επιχειρήσεις για τη βελτίωση των συνθηκών θερμικής άνεσης κατά τη θερινή περίοδο, την εξοικονόμηση και επαναχρησιμοποίηση νερού, τη συλλογή και ανακύκλωση βρόχινου νερού, την εγκατάσταση ΑΠΕ για την κάλυψη της αυξημένης ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας κλπ.
Είναι μέτρα όπως διαπιστώνετε και εσείς που πολλά είναι άμεσα εφαρμόσιμα και άλλα που αφορούν σε επαναπροσαρμογή των πολιτικών μας και σε στοχευμένες δράσεις που καλό είναι από τώρα να εξετάσουμε και να υιοθετήσουμε.
Παράλληλα, ενημέρωσε ότι λειτουργεί ήδη θεματική ιστοσελίδα του ΠεΣΠΚΑ Κεντρικής Μακεδονίας, ως υποσελίδα του κεντρικού ιστοτόπου της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (http://pkm.gov.gr/default.aspx?lang=el-GR&page=963) στην οποία μπορεί ο καθένας να δει τα Παραδοτέα του έργου, χάρτες ανάλυσης τάσεων κλιματικών μεταβλητών και τρωτότητας τομέων, καθώς και υποστηρικτικό υλικό για την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή.
