ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ "ΤΥΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ"
Της ΜΑΡΙΑΣ ΚΟΥΖΟΥΦΗ
Μειωμένη σε σχέση με πέρυσι ήταν η κίνηση στα καταστήματα εστίασης της Θεσσαλονίκης φέτος την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου, καθώς ο περισσότερος κόσμος ήταν εκτός πόλεως. Ο τζίρος των καταστημάτων του πολεοδομικού συγκροτήματος σημειώνει πτώση κατά 40% περίπου. Την ίδια ώρα πάντως περιοχές όπως ο Σταυρός, η Ασπροβάλτα, η Περαία, Νέοι Επιβάτες κλπ «βουλιάζουν» από κόσμο αυτό το διάστημα, λόγω του τουρισμού. Μεγάλο «βραχνά» για τις επιχειρήσεις εξάλλου αποτελεί το ενεργειακό, που έχει εκτοξεύσει το λειτουργικό τους κόστος. Το ποσοστό αποτυπώνεται σε πρόσφατη έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ σύμφωνα με την οποία, το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων εστίασης αυξήθηκε μεσοσταθμικά τους τελευταίους 12 μήνες κατά 41,7%, λόγω της αύξησης των σημαντικότερων από τα επιμέρους κόστη τους (ενέργειας, προμήθειας πρώτων υλών/εμπορευμάτων, καύσιμων, εργασίας, ενοικίου).
Αξιοσημείωτο είναι δε ότι πλέον, όσοι επισκέπτονται τα καταστήματα εστίασης κάνουν μικρότερη κατανάλωση, αφού το «πορτοφόλι» τους δεν τους επιτρέπει περισσότερα καθώς ο υψηλός πληθωρισμός απομείωσε τα πραγματικά εισοδήματα και κατ’ επέκταση την αγοραστική τους δύναμη.
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, ο αριθμός των πελατών καθώς και οι ποσότητες των παραγγελιών μειώθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2022 για το 52,9% και το 63,7% των επιχειρήσεων του δείγματος αντίστοιχα σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο. Το αυξημένο κόστος λειτουργίας, η έλλειψη ρευστότητας και η μείωση της ζήτησης φαίνεται ότι έχουν οδηγήσει την συντριπτική πλειονότητα των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων του κλάδου της εστίασης σε αδυναμία εξυπηρέτησης των υποχρεώσεων τους.
«Πεσμένη η κίνηση στη Θεσσαλονίκη»
«Η κίνηση ήταν πεσμένη σε σχέση με πέρυσι γιατί ο κόσμος όλος έφυγε, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια πτώση του τζίρου κατά 40% περίπου, στο πολεοδομικό συγκρότημα της Θεσσαλονίκης», όπως λέει μιλώντας στο «TyposThes» ο γενικός γραμματέας της Ένωσης Εστιατόρων Ψητοπωλών και Καφέ Μπαρ νομού Θεσσαλονίκης κ. Μιχάλης Επιτροπίδης αναφορικά με την κίνηση τον Αύγουστο και ιδιαίτερα την περίοδο του Δεκαπενταύγουστου. Όπως σημειώνει πέρυσι ο κόσμος δεν είχε φύγει και είχε μείνει στην πόλη εξαιτίας του φόβου της πανδημίας.
Στο μεταξύ, οι ξένοι τουρίστες που επισκέπτονται αυτό το διάστημα την πόλη της Θεσσαλονίκης έχουν βοηθήσει μεν την κίνηση, αλλά σε συγκεκριμένες περιοχές και ειδικότερα σε ένα μέρος του κέντρου, κυρίως στην παραλιακή και στα Λαδάδικα.
Παράλληλα, το κόστος λειτουργίας των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων του κλάδου της εστίασης σημείωσε σημαντική αύξηση τους τελευταίους 12 μήνες, η οποία φτάνει σε ποσοστό 41,7%. «Πρώτα είναι το ενεργειακό κόστος και μετά είναι η αύξηση του κόστους πρώτων υλών», όπως σημειώνει ο κ. Επιτροπίδης. Σημειώνεται ότι το 41,7% προκύπτει από τις εξής αυξήσεις σύμφωνα με την έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ: Κόστος ενοικίου 6,8%, κόστος εργασίας 15%, κόστος καυσίμων 50.8%, κόστος πρώτων υλών 37,9% και κόστος ενέργειας 87,2%.
Η πλειοψηφία των επιχειρήσεων έχουν ήδη προχωρήσει σε αυξήσεις τιμών. «Τα περισσότερα καταστήματα έχουν αυξήσει τον τιμοκατάλογό τους περίπου στο 10%, όπως λέει ο κ. Επιτροπίδης. Αλλά και από την έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ προκύπτει ότι 8 στις 10 επιχειρήσεις αύξησαν τις τιμές το τελευταίο χρόνο. Μεσοσταθμικά, οι τιμές αυξήθηκαν κατά 10,7%.
Συσσώρευση χρεών - Η ΔΕΘ αναμένεται να δώσει «ανάσα»
Ο θεσμός της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης που διεξάγεται τον Σεπτέμβριο στην πόλη, διαχρονικά δίνει σημαντικές «ανάσες» στον κλάδο της εστίασης στη Θεσσαλονίκη, με τους χιλιάδες επισκέπτες αλλά και τους πολυάριθμους εκθέτες που στο διάστημα λειτουργίας της Έκθεσης καθημερινά βγαίνουν έξω στα καταστήματα της πόλης για φαγητό, καφέ και ποτό. Θα δουλέψει βέβαια «πάλι το κέντρο της πόλης», όπως λέει ο κ. Επιτροπίδης, ωστόσο θα αποτελέσει μια «ανάσα».
Πάντως το σίγουρο είναι ότι για πολλές επιχειρήσεις το Φθινόπωρο αλλά και ο χειμώνας που έρχεται θα είναι δύσκολος καθώς έχουν συσσωρεύσει πολλές υποχρεώσεις ήδη από την περίοδο της υγειονομικής κρίσης. «Είναι τεράστιες οι υποχρεώσεις που έχουν δημιουργηθεί και το “κερασάκι στην τούρτα” ήταν οι επιστρεπτέες προκαταβολές που ζητούσαμε να γίνουν μη επιστρεπτέες. Δεν εισακουσθήκαμε», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Επιτροπίδης. Το αποτέλεσμα, όπως λέει, ήταν ότι κάποιος που δεν χρωστούσε ποτέ σε εφορία ή τράπεζες αυτήν την στιγμή βρίσκεται να χρωστάει. «Όλα αυτά δημιουργήθηκαν μέσα στο διάστημα της πανδημίας. Συσσωρεύονται συνεχώς χρέη». Όσο για το αν αναμένονται λουκέτα, επισημαίνει ότι «λουκέτα υπήρχαν, υπάρχουν και θα υπάρχουν». Εξάλλου, η εστίαση αναμένει ότι τη χειμερινή σεζόν δε θα υπάρχουν υγειονομικά μέτρα, όπως αυτά που υπήρχαν το προηγούμενο διάστημα και η κυβέρνηση θα εστιάσει περισσότερο σε περιοριστικά μέτρα για ανθρώπους άνω των 60 ετών.
Τέλος, ένα ενδιαφέρον συμπέρασμα που προκύπτει από την έρευνα του ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ είναι ότι και στην εστίαση, όπως και στον τουρισμό και στον πρωτογενή τομέα, υπάρχει δυσκολία εξεύρεσης προσωπικού. Περίπου 8 στις 10 επιχειρήσεις εστίασης του δείγματος έχουν κενές θέσεις εργασίας. Κατά μέσο όρο οι επιχειρήσεις του δείγματος έχουν 2 έως 3 κενές θέσεις εργασίας.
Έρευνα για τον κλάδο της εστίασης
Ο κλάδος της εστίασης συγκαταλέγεται μεταξύ εκείνων που επλήγησαν δυσανάλογα από τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης. Από τη μια μεριά, κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19 οι επιχειρήσεις του κλάδου τελούσαν υπό καθεστώς αναστολής της λειτουργίας τους για τουλάχιστον 9 μήνες ενώ ακόμη και κατά τα διαστήματα που είχε αρθεί το καθεστώς αναστολής λειτουργούσαν με προϋποθέσεις οι οποίες περιόριζαν σημαντικά τη δραστηριότητα τους. Από την άλλη μεριά, για την αντιμετώπιση των δυσμενών συνεπειών της πανδημίας η κυβέρνηση έλαβε σειρά υποστηρικτικών μέτρων, τα οποία, όπως και στα περισσότερα κράτη της Ε.Ε., αποσκοπούσαν να κρατήσουν τις επιχειρήσεις «ζωντανές». Ήταν, δηλαδή, μέτρα επιβίωσης που βασίστηκαν στην προσδοκία της δυναμικής ανάκαμψης όταν οι οικονομίες θα επέστρεφαν σε συνθήκες κανονικότητας. Η εμφάνιση του πληθωρισμού, που από τα μέσα του 2021 και μετά καλπάζει - κυρίως λόγω της υπέρμετρης αύξησης των διεθνών τιμών ενέργειας και της διατάραξης των εφοδιαστικών αλυσίδων κατά τη διάρκεια της πανδημίας- εντάθηκε περαιτέρω λόγω των δυσμενών γεωπολιτικών εξελίξεων εξουδετερώνοντας την προοπτική μίας δυναμικής ανάκαμψης. Επιπλέον, το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων αυξήθηκε σημαντικά, ενώ όπως είναι επόμενο ο υψηλός πληθωρισμός απομείωσε τα πραγματικά εισοδήματα και κατ’ επέκταση την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών.
Μέσα σε αυτό το δυσμενές περιβάλλον τα προβλήματα που είχαν συσσωρεύσει οι επιχειρήσεις εστίασης κατά τη διάρκεια της υγειονομικής κρίσης φαίνεται ότι εντάθηκαν, με κυριότερο εκείνο της εξυπηρέτησης των υποχρεώσεων τους. Αυτό προκύπτει μετά από έρευνα που διεξήχθη από το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ σε 206 μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις εστίασης και καταδεικνύει πως τα δύσκολα για το κλάδο είναι μπροστά, παρά το γεγονός πως η καλή τουριστική περίοδος θα επιτρέψει την αναπλήρωση των απωλειών σε όσες επιχειρήσεις επωφελούνται από τον τουρισμό.
Τα κυριότερα ευρήματα της έρευνας είναι τα ακόλουθα:
- Περισσότερες από 6 στις 10 επιχειρήσεις του δείγματος έκλεισαν το 2021 με ζημιές.
- Ο αριθμός των πελατών καθώς και οι ποσότητες των παραγγελιών μειώθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2022 για το 52,9% και το 63,7% των επιχειρήσεων του δείγματος αντίστοιχα σε σχέση με το προηγούμενο εξάμηνο.
-Το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων εστίασης του δείγματος αυξήθηκε μεσοσταθμικά τους τελευταίους 12 μήνες κατά 41,7%, λόγω της αύξησης των σημαντικότερων από τα επιμέρους κόστη τους (ενέργειας, προμήθειας πρώτων υλών/εμπορευμάτων, καύσιμων, εργασίας, ενοικίου).
- Περισσότερες από 8 στις 10 επιχειρήσεις του δείγματος αύξησαν τις τιμές τους κατά τους τελευταίους 12 μήνες.
-Μεσοσταθμικά η αύξηση των τιμών πώλησης αγαθών/υπηρεσιών ανήλθε στο 10,7%.
- Περισσότερες από 1 στις 2 επιχειρήσεις του δείγματος αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα ρευστότητας. Συγκεκριμένα περισσότερες από 4 στις 10 επιχειρήσεις δήλωσαν ότι δεν έχουν καθόλου ταμειακά διαθέσιμα, ενώ περισσότερες από 1 στις 10 επιχειρήσεις δήλωσαν πως τα ταμειακά τους διαθέσιμα επαρκούν για λιγότερο από 1 μήνα.
-Το αυξημένο κόστος λειτουργίας, η έλλειψη ρευστότητας και η μείωση της ζήτησης φαίνεται ότι έχουν οδηγήσει την συντριπτική πλειονότητα των μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων του κλάδου της εστίασης σε αδυναμία εξυπηρέτησης των υποχρεώσεων τους.
-Σχεδόν 8 στις 10 επιχειρήσεις του δείγματος έχουν καθυστερημένες οφειλές προς το Δημόσιο ή σε ιδιώτες. Για το 83,2% των επιχειρήσεων αυτών οι οφειλές δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
-Από την ανάλυση των παραπάνω στοιχείων προέκυψε ότι το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρήσεων εστίασης βρίσκεται σε κατάσταση υπερχρέωσης. Συγκεκριμένα, περισσότερες από 1 στις 2 επιχειρήσεις του δείγματος έχουν καθυστερημένες οφειλές σε τουλάχιστον 3 από τις ως άνω κατηγορίες υποχρεώσεων. Επιπλέον, 4 στις 10 επιχειρήσεις του δείγματος έχουν παράλληλα ληξιπρόθεσμες οφειλές τόσο προς την εφορία όσο και προς τα ασφαλιστικά ταμεία.
- Όσον αφορά τις επενδύσεις περισσότερες από 1 στις 2 επιχειρήσεις του δείγματος πραγματοποίησαν κάποιου είδους επένδυση κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
-Ως προς το ύψος των επενδύσεων, για την 1 στις 2 επιχειρήσεις του δείγματος δεν ξεπερνούσαν τα 10.000 €.
-Ως προς τη χρηματοδότηση της επένδυσης, το 65,1% των επιχειρήσεων που πραγματοποίησε επενδύσεις κατά τη διάρκεια της πανδημίας τις χρηματοδότησε με ίδια κεφάλαια, ενώ το 20,8% δήλωσε ότι τις χρηματοδότησε με δανεισμό από φίλους και μέλη της οικογένειας.
-Περίπου 4 στις 10 επιχειρήσεις του δείγματος συμμετέχουν σε κάποια ψηφιακή πλατφόρμα, πχ. E-fοοd,wolt,Box κ.α.. Από αυτές οι μισές επιχειρήσεις (50,1%) δηλώσαν ότι δραστηριοποιήθηκαν πρώτη φορά σε ψηφιακές πλατφόρμες κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19.
- Μεταξύ των προβλημάτων που έχει κληροδοτήσει η πανδημική κρίση στον κλάδο της εστίασης είναι και οι κενές θέσεις εργασίας. Περίπου 8 στις 10 επιχειρήσεις εστίασης του δείγματος έχουν κενές θέσεις εργασίας. Κατά μέσο όρο οι επιχειρήσεις του δείγματος έχουν 2 έως 3 κενές θέσεις εργασίας. Από τα στοιχεία φαίνεται πως η πλειονότητα των επιχειρήσεων του δείγματος έχει σοβαρές δυσκολίες να λειτουργήσει στο 100% της παραγωγικής της δυναμικότητας.
