Γιατροί στο Νιούκασλ, οι οποίοι ανέπτυξαν μία εξελιγμένη μορφή τεχνητής γονιμοποίησης, αναμένεται να είναι εκείνοι που για πρώτη φορά θα εφαρμόσουν την τεχνική αυτή και ήδη έχουν κάνει έκκληση για δωρεά ωαρίων. Με τον τρόπο αυτό τα ελαττωματικά μιτοχόνδρια της μητέρας αντικαθίστανται με τα αντίστοιχα μιτοχόνδρια από το ωάριο μιας δότριας.
Το πρώτο από αυτά τα βρέφη αναμένεται να γεννηθεί το νωρίτερο στο τέλος του 2017. Πρόκειται για μία ιστορική αλλά και αμφιλεγόμενη τεχνική με στόχο να αποφεύγεται η γέννηση βρεφών με θανατηφόρες κληρονομικές ασθένειες.
«Είναι μία απόφαση ιστορικής σημασίας. Είμαι βέβαιη ότι οι ασθενείς θα μείνουν πραγματικά ικανοποιημένες από αυτό που αποφασίσαμε σήμερα», δήλωσε η Σάλι Τσέσαϊρ, η πρόεδρος της HFEA, της δημόσιας Αρχής Ελέγχου των Μονάδων Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής (HFEA) της Βρετανίας και της έρευνας που σχετίζεται με τα ανθρώπινα έμβρυα (Σ.τ.Μ: θεωρείται οργανισμός πρότυπο σε ολόκληρο τον κόσμο ως η πρώτη πιο δυναμική Αρχή για θέματα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής). Η επιτροπή βιοηθικής της HFEA ήταν εκείνη που ενέκρινε σήμερα την έναρξη της διαδικασίας. Η Τσέσαϊρ μάλιστα διευκρινίζει ότι οι επιστήμονες θα προχωρήσουν στα επόμενα βήματα με ιδιαίτερη προσοχή και ότι ακόμη υπάρχει μακρύς δρόμος μπροστά τους.
Ποια είναι η διαδικασία
Η HFEA θα πρέπει να δίνει έγκριση σε κάθε κλινική και σε κάθε ασθενή προτού υποβληθεί στη συγκεκριμένη διαδικασία. Προς το παρόν, όπως διευκρινίζει το BBC, οι κλινικές υποβάλλουν αίτηση στην HFEA για να λάβουν άδεια για την εφαρμογή της εξωσωματικής από το DNA τριών ανθρώπων. Κάποιες οικογένειες έχουν χάσει πολλά παιδιά από ανίατες μιτοχονδριακές νόσους, που προκαλούν στους ασθενείς τέτοια αδυναμία ώστε σταματά να χτυπά η καρδιά τους.
Οι ασθένειες αυτού του τύπου κληροδοτούνται στα βρέφη μόνο από τη μητέρα κι έτσι προέκυψε η ανάγκη για την τεχνική αυτή που θα χρησιμοποιεί το ωάριο δότριας, το ωάριο της μητέρας και το σπέρμα του πατέρα. Τα βρέφη από τρεις "γονείς" επιτρέπεται να έρχονται στον κόσμο μόνο σε περιπτώσεις όπου ο κίνδυνος να γεννηθεί παιδί με πάθηση των μιτοχονδρίων είναι πολύ υψηλός. Η επιστημονική ομάδα του Νιούκασλ σχεδιάζει να βοηθά 25 ζευγάρια τον χρόνο να φέρουν στον κόσμο το παιδί τους με αυτό τον τρόπο.
Οι παθήσεις των μιτοχονδρίων προκαλούνται από ελαττωματικά μιτοχόνδρια, που είναι τα οργανίδια των κυττάρων που αναλαμβάνουν το μεταβολισμό των τροφών και λειτουργούν έτσι ως ενεργειακά εργοστάσια. Οι ανίατες μεταλλάξεις των μιτοχονδρίων μπορούν να προκαλέσουν θανάσιμη καρδιοπάθεια, ηπατική ανεπάρκεια, διαταραχές του εγκεφάλου, τύφλωση και μυϊκή δυστροφία.
Τα μιτοχόνδρια είναι τα μόνα οργανίδια των κυττάρων που διαθέτουν το δικό τους γενετικό υλικό, διαφορετικό από το γενετικό υλικό στον κυτταρικό πυρήνα. Το μιτοχονδριακό DNA περιέχει όμως μόλις 36 γονίδια, συγκριτικά με τα 20.000 γονίδια του πυρηνικού DNA. Επειδή τα μιτοχόνδρια φέρουν το δικό τους DNA γι' αυτό θεωρείται ότι τα παιδιά που θα γεννιούνται με αυτό τον τρόπο θα φέρουν το DNA τριών ανθρώπων. Ωστόσο, όλα τα χαρακτηριστικά που συνδέονται με την προσωπικότητα και τα εξωτερικά χαρακτηριστικά θα τα κληρονομούν από τους βιολογικούς γονείς.
Αυτό ανησυχεί τους επικριτές της νέας τεχνολογίας, οι οποίοι κάνουν λόγο για «μωρά κατά παραγγελία» (designer babies), ωστόσο οι περισσότεροι ειδικοί υποστηρίζουν την ιδέα, καθώς η μέθοδος αφορά την αντικατάσταση λίγων μόνο γονιδίων σε περιπτώσεις σοβαρών γενετικών παθήσεων.
Πάντως, η Βρετανία δεν θα είναι η πρώτη χώρα στον κόσμο όπου θα γεννιούνται βρέφη μέσω τεχνικής που θα χρησιμοποιεί το γενετικό υλικό τριών ανθρώπων. Ένα ζευγάρι από την Ιορδανία με τη βοήθεια γιατρών στη Νέα Υόρκη υποβλήθηκε σε αυτή τη διαδικασία στο Μεξικό και πρόσφατα έφερε στον κόσμο ένα βρέφος που θεωρείται υγιές.
