Συνέντευξη στο Γιώργο Καλλίνη
Ήρθε και επίσημα η εποχή που οι γρίπες θερίζουν και οι ιώσεις μας πιάνουν για τα καλά. Η ιατρική κοινότητα συμβουλεύει τις ομάδες υψηλού κινδύνου να κάνουν το εμβόλιο της γρίπης.
Αναπόφευκτα, αρχίζει για άλλη χρονιά η συζήτηση για την αναγκαιότητα των εμβολιασμών. Οι καχύποπτοι θα εκφράσουν τους προβληματισμούς τους για τα εμβόλια της γρίπης, αλλά και γενικότερα. Δυστυχώς, όλος αυτός ο σκεπτικισμός με τη χρησιμότητα των εμβολίων έχει, σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, ξαναφέρει στο προσκήνιο ξεχασμένες αρρώστιες όπως η ιλαρά.
Για να διαλυθούν οι αμφιβολίες όσων αμφισβητούν τη χρησιμότητα των εμβολίων, δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος από το να τεθούν όλα τα ερωτήματα τους στην ιατρική κοινότητα, χωρίς φόβο και πάθος! Ο «Τ.Θ.» ήρθε σε επικοινωνία με το γνωστό παιδίατρο, μέλους του ΔΣ του Ιατρικού Συλλόγου Θεσσαλονίκης και υπεύθυνο της εκστρατείας «Εμβολιάζω» Νίκο Καρανταγλή, για να μας δώσει όλες τις απαντήσεις που ψάχνουμε.
-Εν συντομία, γιατί πρέπει κάποιος να εμβολιαστεί; Δεν μπορεί ο οργανισμός του να νικήσει τις αρρώστιες;
-Ευτυχώς το κίνημα παρότι θορυβώδες δεν είναι μεγάλο. Υπολογίζεται σε λιγότερο από 10% στον αναπτυγμένο κόσμο, δεν είναι τεράστιο το πρόβλημα, αλλά το πρόβλημα εγείρεται. Το άσχημο είναι ότι αν μεγαλώσει λίγο ακόμη θα έχουμε πρόβλημα. Χονδρικά για να είμαστε ασφαλείς πρέπει να είναι εμβολιασμένοι 9 στους 10, για την προστασία της αγέλης. Πρέπει να είμαστε υπεύθυνοι, γιατροί και ΜΜΕ στην αναφορά. Όταν μιλάμε στους συνανθρώπους μας για τα εμβόλια.
Πρέπει να εμβολιαστούμε για να αποφύγουμε αρρώστιες για να αποφύγουμε αρρώστιες που στο παρελθόν έχουν προκαλέσει θάνατο. Το ανοσοποιητικό μπορεί να αντιμετωπίσει λοιμώξεις, αλλά κάποιες είναι πολύ δυνατές. Για αυτές τις λοιμώξεις ο εμβολιασμός είναι ο καλύτερος, φθηνότερος και αποτελεσματικότερος τρόπος προστασία. Έχει γλυτώσει εκατομμύρια ανθρώπους από αναπηρίες, και αποτελεί είναι το μεγαλύτερο επίτευγμα της δυτικής ιατρικής από το ξεκίνημα της. Δεν χάνουμε πλέον βρέφη από κοκκύτη για παράδειγμα χάρη στους εμβολιασμούς.
Εκτός από προστασία για τον εαυτό μας και τα παιδιά μας, οι εμβολιασμοί αποτελούν πράξη κοινωνικής ευθύνης και αγάπης, γιατί συμμετέχοντας στην ανοσία του συνόλου, προστατεύουμε και ανθρώπους που δεν μπορούν να εμβολιαστούν, όπως πχ ένα παιδί με καρκίνο ή μεταμοσχευμένο που έχει εξασθενημένο ανοσοποιητικό.
-Υπάρχουν επικίνδυνες ουσίες μέσα στα εμβόλια;
-Σαφώς και όχι. Τα εμβόλια περιέχουν εκτός από τα συστατικά που προάγουν την ανοσία, έχουν και ανοσοενισχυτικές, δηλαδή ουσίες που βοηθούν να δράσει γρηγορότερα και ισχυρότερα, περιέχουν συντηρητικά για να μην αλλοιωθεί το εμβόλιο μέχρι τη χρήση και ενδεχομένως αντιβιοτικά, ώστε να είναι αποστειρωμένο μέχρι τη χρήση του. Όλες οι ουσίες είναι ελεγμένες για την ασφάλεια τους στον μεγαλύτερο βαθμό. Άλλωστε όλες αυτές οι ουσίες βρίσκονται σε μεγαλύτερες ποσότητες στην καθημερινότητα μας.
-Στα παιδιά, είναι πλήρως ανεπτυγμένο τΟ ανοσοποιητικό σύστημα για να διαχειριστεί ένα εμβόλιο;
-Ασφαλώς και είναι. Ακόμα και στα παιδιά που έχουν γεννηθεί πρόωρα είναι επιβεβλημένο να ξεκινάμε έγκαιρα τους εμβολιασμούς, πρώτον γιατί το ανοσποιητικό τους σύστημα είναι έτοιμο για να απαντήσει και δεύτερον γιατί στην περίπτωση ασθένειας οι επιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ δυσμενείς. Το να καθυστερεί ένας γονιός τους εμβολιασμούς ώστε να «δυναμώσει» το ανοσοποιητικό σύστημα του βρέφους αποτελεί επικίνδυνη για το παιδί επιλογή που το αφήνει εκτεθειμένο και απροστάτευτο από σοβαρές λοιμώξεις.
-Είναι οι παρενέργειες ενός εμβολίου καμιά φορά χειρότερες από την ασθένεια που προσφέρει ανοσία;
- Ποτέ. Τα εμβόλια όπως και κάθε φάρμακο μπορεί να έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Στην περίπτωση των εμβολίων, αυτές συνήθως είναι πολύ ήπιες και παροδικές, όπως για παράδειγμα πυρετός τα πρώτα 24ωρα ή ερεθισμός στο σημείο της ένεσης ή κάποια ελαφριά κακοδιαθεσία. Ανεπιθύμητες ενέργειες σοβαρές συμβαίνουν σπανιότατα και πάντως πολύ πιο σπάνια από την πιθανότητα να νοσήσει ένα ανεμβολίαστο παιδί ή ενήλικας.
Εξαιτίας του γεγονότος ότι προορίζονται για πρόληψη και απευθύνονται σε υγιείς ανθρώπους, έτσι ώστε η ΕΕ οι ΗΠΑ και ο ΕΟΦ στη χώρα μας, έχουν ισχυρότατους ελεγκτικούς οργανισμούς που επιβλέπουν την αποτελεσματικότητα και την ασφάλεια τόσο πριν την κυκλοφορία αλλά και για χρόνια μετά, να είστε σίγουροι.
-Επηρεάζει την εγκυμοσύνη ή το θηλασμό κάποιο εμβόλιο;
-Κάποια εμβόλια που περιέχουν ζωντανούς ιούς ή μικρόβια, όπως πχ το εμβόλιο για την ερυθρά, ιλαρά, παρωτίτιδα και ανεμοβλογιά, είναι καλά να μη γίνονται κατά τη διάρκεια της κύησης, παρότι η πιθανότητα να προσβληθεί το έμβρυο είναι ελάχιστη. Τα υπόλοιπα εμβόλια είναι ασφαλή και μπορούν να γίνονται σε συνεννόηση με το γιατρό . Για την περίοδο του θηλασμού δεν υπάρχει καμία αμφιβολία για την ασφάλεια των εμβολίων. Σε περίοδο γρίπης είναι σημαντικό η εγκυμονούσα ή η μητέρα του νεογέννητου όπως και οι υπόλοιποι κοντινοί στην οικογένεια άνθρωποι να είναι εμβολιασμένοι.
-Πόσο αποτελεσματικό (για πόσο καιρό και πόσο %) είναι το εμβόλιο της γρίπης; Γιατί μερικές χρονιές δεν επιτυγχάνεται η προστασία;
-Το εμβόλιο της γρίπης κάθε χρόνο ανανεώνεται επειδή ο ιός της γρίπης μεταλλάσσεται γρήγορα. Κάθε χρόνο κατασκευάζουμε το νέο εμβόλιο με δεδομένα επιδημιολογικά από το νότιο ημισφαίριο, που είχε γρίπη πριν από μας. Επομένως, αν μαντέψουμε σωστά, το εμβόλιο παρέχει μεγάλο ποσοστό προστασίας. Αν όμως υπάρχουν άλλα στελέχη στη χώρα μας, η προστασία είναι μικρότερη αλλά πάντα σημαντική.
Στους ενήλικες και στα μεγάλα παιδία, αν εμβολιαστεί κάποιος τέλη Οκτωβρίου έχει προστασία για όλη τη περίοδο της γρίπης, απλώς για μικρά παιδιά χρειάζεται 2 δόσεις την πρώτη χρονιά που θα εμβολιαστούν. Η έξαρση της γρίπης στη χώρα μας ξεκινά το Δεκέμβριο και φτάνει αρχές Μαρτίου.
-Υπάρχουν κατηγορίες ανθρώπων που πρέπει να προσέχουν κάποια εμβόλια;
-Υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι λόγω ασθενειών πρέπει να προσέχουν, όπως οι ανοσοκατασταλμένοι, δηλαδή κάποιος που κάνει χημειοθεραπεία ή έχει κάνει μεταμόσχευση. Όλοι αυτοί σε συνεργασία με το γιατρό τους πρέπει να φροντίζουν για τους απαραίτητους εμβολιασμούς. Τώρα, αν ένας άνθρωπος έχει κάποια σημαντική αλλεργία σε κάποιο συστατικό εμβολίου, πρέπει να ενημερώνει το γιατρό του, παρότι αλλεργικές αντιδράσεις μετά από εμβολιασμούς εμφανίζονται σπανιότατα.
-Σύμφωνα με το Εθνικό πρόγραμμα εμβολιασμών, είναι υποχρεωτικός ο εμβολιασμός;
-Η Ελλάδα έχει ένα από τα καλύτερα εθνικά προγράμματα εμβολιασμών. Τα εμβόλια του προγράμματος χορηγούνται χωρίς οικονομική επιβάρυνση σε όλα τα παιδιά που ζουν στη χώρα, ενώ η εθνική επιτροπή εμβολιασμών που καθορίζει το πρόγραμμα αποτελείται από Υψηλού κύρους επιστήμονες που μελετούν τα δεδομένα και αναθεωρούν το πρόγραμμα όταν χρειάζεται. Είναι σημαντικό, το πρόγραμμα να τηρείται απαρέγκλιτα με σκοπό την προστασία όλων των πολιτών.
Θα ήταν πολύ χρήσιμο και σημαντικό το θεσμικό πλαίσιο της ψχώρας να γίνει ξεκάθαρο υπέρ της υποχρεωτικότητας των εμβολιασμών, στο παράδειγμα άλλων χωρών όπως η Αυστραλία και η Γαλλία, που εφαρμόζεται ακόμη και αναστολή επιδομάτων σε οικογένειες που αποφασίζουν διαφορετικά.
-Γιατί στο αντιεμβολιαστικό κίνημα, βρίσκουμε ανθρώπους μορφωμένους και καλής οικονομικής κατάστασης;
-Το αντιεμβολιαστικό κίνημα δεν μπορεί να ερμηνευτεί με όρους λογικής ή επιστήμης, για αυτό το λόγο έχουμε χρέος για σοβαρά θέματα όπως η υγεία και η πρόληψη στα παιδιά, να μιλάμε με τεκμήρια, με βάση την επιστημονική γνώση, χωρίς ιδεοληψίες και να μη παρασυρόμαστε από φήμες και fake news.
Δεν έχουμε πλέον ανάπηρους από πολιομυελίτιδας στην Ελλάδα, ακριβώς επειδή έχουμε εμβολιαστεί. Δε θρηνούμε ανθρώπους από τέτανο, επειδή έχουμε εμβολιαστεί. Να μη ξεχνάμε όμως, οι ασθένειες αυτές θα επανέλθουν αν χαλαρώσουμε την εμβολιαστική μας κάλυψη. Τεράστιο παράδειγμα η έξαρση της ιλαράς τα τελευταία χρόνια στη χώρα, που ταλαιπώρησε χιλιάδες ανθρώπους.
Τα εμβόλια είναι… «εχθροί του εαυτού» τους, γιατί ακριβώς λόγω των εμβολίων έχουμε ξεχάσει πόσο πόνο έχουν προκαλέσει οι ασθένειες από τις οποίες μας έχουν προστατεύσει. Πλέον δεν ερχόμαστε με αυτές τις ασθένειες αντιμέτωποι.
-Τι θα λέγατε σε έναν άνθρωπο που υποστηρίζει τα επιχειρήματα του αντιεμβολιαστικού κινήματος;
Σε έναν άνθρωπο του αντιεμβολιαστικού κινήματος, όπως μας προτείνει και ο ΠΟΥ, θα του έδινα χρόνο να μου εξηγήσει ποιες είναι οι σκέψεις και οι φόβοι του, που τον οδηγούν να μην εμβολιάσει το παιδί του. Στη συνέχεια, δίνω αρκετό χρόνο για να πείσω με σοβαρά επιχειρήματα αλλά και παραδείγματα για τα οφέλη των εμβολιασμών.
Στην περίπτωση που ο απέναντι μου επιμένει, του εξηγώ ότι δεν πρόκειται για μια απόφαση που επηρεάζει μόνο τον εαυτό του αλλά και το παιδί του και πρέπει να είναι 10 φορές πιο προσεκτικός. Τελικά, εφόσον επιμένει στις απόψεις του, του εξηγώ ότι θα πρέπει να συνεχίσει την ιατρική παρακολούθηση του παιδιού κάπου αλλού. Άλλωστε ζούμε σε μια ελεύθερη κοινωνία.
Θα ήθελα εδώ να τονίσω ότι ο Ιατρικός Σύλλογος Θεσσαλονίκης εδώ και 2 χρόνια αντιλαμβανόμενος την σπουδαιότητα του ζητήματος υλοποιεί την ενημερωτική εκστρατεία «Εμβολιάζω», που απευθύνεται στους συμπολίτες μας και τους κάνει συμμέτοχους στη σημαντικότερη ιατρική παρέμβαση στην υγεία του γενικού πληθυσμού, η οποία είναι τα εμβόλια.
Μάλιστα, πριν από λίγες μέρες σε συνεργασία με την Περιφερειακή Ένωση Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας πραγματοποίηθηκαν 7 ημερίδες που στις πρωτεύουσες των νομών, εκεί είχαμε την ευκαιρία να ενημερώσουμε και να συζητήσουμε με το προσωπικό των βρεφονηπιακών σταθμών αλλά και με πολίτες για όλα τα θέματα που συζητήσαμε πιο πάνω. Και θα συνεχίσουμε δυνατά και στο μέλλον!
