«Η εμφάνιση του νέου κοροναϊού είναι βέβαιο ότι για ορισμένο χρονικό διάστημα θα τροποποιήσει τις ζωές όλων μας. Η εφαρμογή των πολιτειακών μέτρων που πιθανόν θα ληφθούν στο προσεχές μέλλον επαφίεται στην υπευθυνότητα και ατομική ευθύνη όλων μας. Όχι ηρωισμοί χωρίς ουσία γιατί μόνο ενωμένοι μπορούμε να κερδίσουμε και αυτή την υγειονομική πρόκληση». Τα παραπάνω τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η Σταματούλα Τσικρικά Πνευμονολόγος-Φυματιολόγος, Ιατρός Δημόσιας Υγείας, Συντονίστρια λοιμώξεων Αναπνευστικού Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας.
Υπογραμμίζει ότι «οι επαγγελματίες υγείας βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του καθήκοντος από την ώρα μηδέν, προσπαθώντας να παρέχουν τις υπηρεσίες υγείας τους στο μέγιστο δυνατό βαθμό με αυταπάρνηση και επιστημονική υπευθυνότητα, όχι μόνο στα ύποπτα ή επιβεβαιωμένα κρούσματα του νέου ιού, αλλά και στους υπόλοιπους πάσχοντες όπως γινόταν μέχρι τώρα».
Υψηλού κινδύνου ομάδες πληθυσμού
«Το γεγονός ότι δεν υπάρχει ανοσία σε παγκόσμιο επίπεδο ο νέος ιός αυξάνει την πιθανότητα νόσησης από τις ευπαθείς ομάδες πληθυσμού», τονίζει η κ. Τσικρικά. Άτομα με επιβαρυμένο ιατρικό ιστορικό, ανοσοκαταστολή και χρόνιες νόσους, όπως καρδιακή νόσο, αναιμία, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφροπάθεια-αιμοκαθαιρόμενοι, νευρομυϊκά ή νευρολογικά νοσήματα, καθώς και χρόνια αναπνευστικά προβλήματα όπως ΧΑΠ και βρογχικό άσθμα, εγκυμονούσες και θηλάζουσες να αποφεύγουν την επαφή με άτομα που νοσούν και εφόσον έχουν εκτεθεί να επικοινωνούν άμεσα με τον θεράποντα γιατρό τους για να λάβουν τις απαραίτητες οδηγίες.
Εγκυμοσύνη
Σύμφωνα με την κ. Τσικρικά , «μέχρι στιγμής δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για την περίοδο της εγκυμοσύνης που αποτελεί μια περίοδο ευάλωτη στις λοιμώξεις, καθώς τα επιστημονικά δεδομένα δεν έχουν καταγράψει περιστατικά κάθετης μετάδοσης από τη μητέρα στο νεογνό ή σοβαρή μορφή αναπνευστικής λοίμωξης στις εγκυμονούσες μητέρες. Όπως και με τις υπόλοιπες νόσους που μεταδίδονται μέσω σταγονιδίων, θα πρέπει να λαμβάνονται τα ορθά μέτρα προφύλαξης, αλλά και άμεσης επικοινωνίας με τον γιατρό τους σε περίπτωση που εμφανιστούν συμπτώματα νόσησης».
Καπνιστές
«Το κάπνισμα καταγράφηκε από τα δεδομένα ορισμένων ασθενών από την Κίνα να αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα ανάπτυξης σοβαρής πνευμονικής νόσου από τον νέο κοροναϊό. Είναι ήδη γνωστό ότι το κάπνισμα καταστρέφει μέσω φλεγμονωδών διαδικασιών τα επιθηλιακά κύτταρα των πνευμόνων, προκαλώντας σημαντικές βλάβες στο αναπνευστικό σύστημα, ενώ οι ασθενείς που πάσχουν από ΧΑΠ είναι περισσότερο επιρρεπείς στην εμφάνιση λοιμώξεων αναπνευστικού. Η υιοθέτηση στάσης ζωής ελεύθερη από τον καπνό είναι ένα από τα πλέον πολύτιμα όπλα θωράκισης της αναπνευστικής υγείας των πνευμόνων».
Πότε προτείνεται κατ' οίκον περιορισμός 14 ημερών
Ο νέος ιός μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο και δύναται να προκαλέσει κυρίως συμπτώματα του αναπνευστικού συστήματος, με εύρος που ποικίλλει από τη γριπώδη συνδρομή μέχρι τη σοβαρή μορφή πνευμονίας ικανή να οδηγήσει σε αναπνευστική ανεπάρκεια - πολυοργανική ανεπάρκεια και θάνατο, επισημαίνει η κ. Τσικρικά. Τονίζει ότι η πλειοψηφία των κρουσμάτων παρουσιάζει ελαφρά συμπτώματα ανάλογα με αυτά της εποχικής γρίπης χωρίς ανάπτυξη επιπλοκών. Η ήπια συμπτωματολογία, χωρίς εμφάνιση αναπνευστικών συμπτωμάτων όπως δύσπνοιας, υψηλού πυρετού, επίμονου βήχα, αυξημένης συχνότητας αναπνοών, δύναται να αντιμετωπιστεί με κατ' οίκον περιορισμό για το χρονικό διάστημα των 14 ημερών. Σε αυτή την περίπτωση, εφόσον υπάρχει η δυνατότητα, ο ασθενής θα απομονώνεται σε ξεχωριστό καλά αεριζόμενο δωμάτιο με ιδιαίτερο χώρο και είδη προσωπικής υγιεινής. Τήρηση απόστασης από τον ασθενή τουλάχιστον ενός μέτρου από τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Σε διαφορετική περίπτωση, θα πρέπει να τηρούνται αυστηρά τα μέτρα ατομικής υγιεινής και προστασίας τόσο από τον ασθενή όσο και από τα μέλη της οικογένειας του. Οι επιμολυσμένες επιφάνειες θα πρέπει να απολυμαίνονται σχολαστικά με αλκοολούχα διαλύματα προς αποφυγή της διασποράς. Ο ασθενής θα παραμένει για όλο το χρονικό διάστημα σε διαρκή επαφή με τους επαγγελματίες υγείας για την ενημέρωση της πορείας του.
Μέτρα προστασίας
«Θα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η συσσώρευση ήπιων σε συμπτωματολογία κρουσμάτων σε χώρους παροχής υπηρεσιών υγείας θα επιφέρει μεγαλύτερο συγχρωτισμό και συνθήκες συνωστισμού με καθυστέρηση του χρόνου αναμονής για εξέταση, άσκοπης ταλαιπωρίας και αύξησης πιθανοτήτων μετάδοσης του ιού». Σε κάθε περίπτωση, αναφέρει η κ. Τσικρικά, οι ειδικοί επιστήμονες είναι εκείνοι που θα αποφασίσουν αν σε κάποιο άτομο κρίνεται απαραίτητη η εξέταση για τον εργαστηριακό έλεγχο του νέου ιού.
Η υγιεινή και το τακτικό πλύσιμο των χεριών με νερό και σαπούνι με χαρτοπετσέτα μίας χρήσης μετά από κάθε επαφή θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μέτρα για την αποφυγή της διασποράς. Η χρήση αλκοολούχου διαλύματος επιτρέπεται εφόσον τα χέρια δεν είναι εμφανώς βρώμικα. Μέχρι στιγμής, η χρήση αντισηπτικού αλκοολούχου διαλύματος θεωρείται επαρκής για την θανάτωση του ιού και από τις μολυσμένες επιφάνειες.
Η χρήση μάσκας από τον ασθενή περιορίζει τη διασπορά της νόσου μόνο όταν συνδυάζεται με τη λήψη των υπόλοιπων προστατευτικών μέτρων. Οι οδηγίες χρήσης μάσκας συνιστάται σε άτομα που εμφανίζουν αναπνευστικά συμπτώματα (βήχα ή φτέρνισμα) ή σε ασθενείς με ήπια συμπτώματα και υποψία λοίμωξης με τον ιό ή σε άτομα που φροντίζουν ασθενείς για τους οποίους υπάρχει η υποψία λοίμωξης. Μάσκα οφείλει να φορά ο ασθενής όταν επισκέπτεται δομές υγείας για να λάβει υπηρεσίες υγείας προς αποφυγή διασποράς προς τους υπόλοιπους.
Εκτός από το πλύσιμο των χεριών και την υγιεινή, η επιστήμονας κάνει λόγο ακόμη σε πέντε συμπληρωματικά μέτρα προστασίας, όπως η καλή και ισορροπημένη διατροφή, η αποφυγή του καπνίσματος, η διατήρηση ψυχικής ευεξίας, καθώς και η αποφυγή του πανικού και η ατομική ευθύνη αποτελούν «πανίσχυρα όπλα για την προάσπιση του οργανισμού από τον κοροναϊό».
Δείτε παρακάτω τρία μικρά βίντεο με όλες τις απαραίτητες οδηγίες προστασίες που πρέπει να λάβουμε όλοι.
Πώς μπορεί να «κολλήσεις» τον ιό και άλλες χρήσιμες απαντήσεις
«Η σύγχυση προωθεί την επιδημία. Θέλουμε ενημερωμένους και υπεύθυνους πολίτες» τόνισε μεταξύ άλλων αναφερόμενος στον κοροναϊό, ο παθολόγος - λοιμοξιολόγος και μέλος της Επιτροπής Λοιμωξιολόγων του υπουργείου Υγείας Νικόλαος Σύψας, που φιλοξενήθηκε στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του Open TV.
Παράλληλα κλήθηκε να απαντήσει στα ακόλουθα ερωτήματα.
Πώς μεταδίδεται ο ιός από άνθρωπο σε άνθρωπο
Σύμφωνα με τον κ. Σύψα «για να μεταδοθεί ο ιός πρέπει να πλησιάσουμε έναν ασθενή σε απόσταση λιγότερη των δύο μέτρων. Αυτός ο ασθενής που έχει ήδη λοίμωξη από κοροναϊό θα πρέπει να βήχει, να φτερνίζεται και να μην τηρεί τον κώδικα υγιεινής του βήχα. Δηλαδή να μην βάζει μπροστά στο πρόσωπό του χαρτομάντιλο κλπ.»
Πώς «κολλάμε» από τον ιό
Ο κ. Σύψας ανέφερε ότι «μπορεί να "κολλήσουμε" τον ιό από επιφάνειες και αντικείμενα και ιδιαίτερα από τις χειραψίες. Ωστόσο αυτός δεν είναι ο κύριος τρόπος μετάδοσης και ο ιός δεν φαίνεται να παραμένει στις επιφάνειες για μεγάλο χρονικό διάστημα. Γι' αυτό και το υπουργείο Υγείας λέει να πλένουμε τα χέρια μας και να τηρούμε τους κανόνες υγιεινής».
Μεταδίδεται από τα ζώα;
Όπως ανέφερε ο λοιμωξιολόγος «οι κοροναϊοί έχουν σαν ένα φυσικό ξενιστή κάποιο ζώο. Φαίνεται ότι και αυτός ο ιός προέρχεται από κάποιο άγριο ζώο. Πρόκειται για αυτά που καταναλώνουν οι Κινέζοι λόγω της κουλτούρας τους. Κάποιος μπορεί να ρωτήσει τι γίνεται με τη γάτα και τον σκύλο. Η απάντηση είναι ότι δεν υπάρχει κίνδυνος γιατί οι κοροναϊοί δεν μολύνουν τα κατοικίδια ζώα».
Κινδυνεύουμε από την παραλαβή δεμάτων;
Η απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα σύμφωνα με τον κ. Σύψα είναι αρνητική. Συγκεκριμένα «κανένας δεν μολύνθηκε από δέματα που είχαν ως τόπο αποστολής το Μιλάνο. Ο λόγος είναι η μικρή ζωή του ιού».
Ποιος πρέπει να φοράει μάσκα;
Σύμφωνα με τον κ. Σύψα «το ιατρικό προσωπικό πρέπει να φοράει μάσκα. Επίσης πρέπει να φορούν μάσκα άτομα που ζουν με εκείνους που έχουν μολυνθεί και ενδεχομένως θα πρέπει να τα περιποιούνται. Δεν πρέπει να φοράνε μάσκα όλοι οι υπόλοιποι. Δεν υπάρχει λόγος να φοράμε μάσκα και να βγαίνουμε στο δρόμο».
Από την άλλη πλευρά ο λοιμοξιολόγος είπε ότι πρέπει να αποφεύγουμε χώρους όπου υπάρχει μεγάλος συνωστισμός ενώ πρόσθεσε πως πρέπει να έχουμε υπευθυνότητα. «Εάν είμαστε άρρωστοι πρέπει να καθόμαστε σπίτι μας» πρόσθεσε.
Υπάρχει διαφορά σε ανοιχτούς και κλειστούς χώρους;
Όπως είπε ο λοιμωξιολόγος σε κάθε κλειστό χώρο αυξάνεται ο κίνδυνος μετάδοσης αλλά σε αυτή τη φάση δεν χρειάζονται ιδιαίτερα μέτρα. Με την έννοια ότι πλένουμε τα χέρια μας, αποφεύγουμε όσους έχουν νοσήσει κλπ. Εάν όμως πάρει διαστάσεις η επιδημία τότε θα παρθούν άλλα μέτρα για όλους τους χώρους συναθροίσεων.
Ποιος κινδυνεύει να νοσήσει σοβαρά;
O κ. Σύψας είπε ότι κινδυνεύει να νοσήσουν σοβαρά κυρίως τα ηλικιωμένα άτομα άνω των 70 ετών και άνθρωποι που έχουν άλλα χρόνια νοσήματα, όπως οι καρδιοπαθείς, οι διαβητικοί, καρκινοπαθείς. Βέβαια αυτό δεν σημαίνει ότι κάποιος υγιής οργανισμός δεν μπορεί να νοσήσει.
Μπορεί κάποιος να έχει ταυτόχρονα και κοροναϊό και γρίπη;
«Αυτό είναι καλό ερώτημα» είπε ο λοιμωξιολόγος και συνέχισε λέγοντας ότι «δεν αποκλείεται κάτι τέτοιο». «Ωστόσο είναι δύσκολο και δεν έχουν καταγραφεί τέτοιου είδους περιπτώσεις» κατέληξε.
Με δεδομένα τα πρώτα θετικά κρούσματα στην Ελλάδα, οι Αρχές της χώρας μας συνιστούν ψυχραιμία, τήρηση των βασικών κανόνων υγιεινής και ενημέρωση για να προφυλαχθείτε από τον κοροναϊό. Γι' αυτό είναι σημαντική η πρόληψη και η υπευθυνότητα για να μην εξαπλωθεί ο ιός. Ο Πανελλήνιος Ιατρικός Σύλλογος (ΠΙΣ) συνιστά σύνεση και ψυχραιμία στους γιατρούς της χώρας, τόσο του ιδιωτικού όσο και του δημοσίου τομέα σχετικά με την εξάπλωση της νόσου.
Τι γνωρίζουμε για τον κοροναϊό
Οι κοροναϊοί είναι μία μεγάλη οικογένεια ιών που μπορεί να προκαλέσουν νόσο τόσο στα ζώα όσο και στον άνθρωπο. Εκτιμάται ότι περίπου το ένα τρίτο των λοιμώξεων ανώτερου αναπνευστικού στον άνθρωπο μπορεί να προκαλείται από κοροναϊούς. Ο νέος κοροναϊός ονομάζεται 2019–nCoV και αποτελεί ένα καινούργιο στέλεχος κοροναϊού, που δεν είχε ανιχνευθεί πριν από την πρόσφατη επιδημία στην περιοχή Γουχάν στην Κίνα, τον Δεκέμβριο του 2019. Ο 2019–nCoV ανήκει στην ίδια οικογένεια ιών όπως ο ιός που προκαλεί Σοβαρό Οξύ Αναπνευστικό Σύνδρομο (SARS-nCoV), αλλά δεν είναι ο ίδιος ιός.
Ποια είναι τα συμπτώματα, πώς μεταδίδεται
Εάν ένα άτομο μολυνθεί από τον ιό, μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα τα οποία ποικίλλουν από ήπια, όπως αυτά του κοινού κρυολογήματος, έως και πολύ σοβαρά. Όπως και με τις άλλες αναπνευστικές λοιμώξεις, η λοίμωξη από τον νέο κοροναϊό 2019–nCoV μπορεί να προκαλέσει ήπια συμπτώματα, όπως:
- Καταρροή
- Πονόλαιμο
- Πυρετό
- Βήχα
- Δυσκολία στην αναπνοή
Μελέτες έχουν δείξει ότι ο SARS–CoV μεταδόθηκε από μοσχογαλές στους ανθρώπους στην Κίνα το 2002 και ο MERS-CoV από καμήλες σε ανθρώπους στη Σαουδική Αραβία το 2012. Σύμφωνα με επιστημονικές μελέτες, αρκετοί κοροναϊοί κυκλοφορούν στα ζώα, οι οποίοι δεν έχουν ακόμα μεταδοθεί σε ανθρώπους. Καθώς τα συστήματα επιτήρησης νοσημάτων βελτιώνονται σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι πολύ πιθανό να ανιχνευθούν περισσότεροι κοροναϊοί. Όσον αφορά τον νέο κοροναϊό 2019–nCoV, το πιο πιθανό είναι ότι η μετάδοση στον άνθρωπο προήλθε από κάποιο ζώο σε αγορά ζωντανών ζώων στην Κίνα.
Ο 2019–nCoV προκαλεί αναπνευστική νόσο η οποία μπορεί να μεταδοθεί από άνθρωπο σε άνθρωπο, συνήθως κατόπιν στενής επαφής με ασθενή μέσα στο οικογενειακό περιβάλλον ή σε χώρο παροχής φροντίδας υγείας.
Ο 2019–nCoV μεταδίδεται κυρίως μέσω της επαφής με ασθενή, μέσω σταγονιδίων τα οποία παράγονται όταν ο ασθενής βήχει ή φτερνίζεται ή μέσω σταγονιδίων από τη σίελο ή από τη ρινική κοιλότητα. Για την αποφυγή μετάδοσης είναι πολύ σημαντική η εφαρμογή μέτρων ατομικής υγιεινής.
Για παράδειγμα, καλύψτε το στόμα σας και τη μύτη σας με ιατρική μάσκα, μαντήλι, το μανίκι σας ή τον λυγισμένο αγκώνα σας όταν βήχετε ή φτερνίζεστε. Πετάξτε αμέσως το μαντήλι σε κλειστό κάδο. Πλένετε τακτικά τα χέρια σας με σαπούνι και νερό ή με αλκοολούχο διάλυμα.
Προστασία
Για να προστατεύσετε τον εαυτό σας, αποφύγετε την άμεση επαφή με ζωντανά ζώα ή με επιφάνειες που έχουν έρθει σε επαφή με ζώα.
Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγετε την κατανάλωση ωμών ή ατελώς μαγειρεμένων ζωικών προϊόντων. Κατά την διαχείριση ωμού κρέατος, γάλακτος και ζωικών εντοσθίων, θα πρέπει να λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα μέτρα, όπως ορίζονται από τους κανόνες ασφαλούς διαχείρισης τροφίμων, προκειμένου να αποφεύγεται η επιμόλυνση.
Τακτικό πλύσιμο των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα ή νερό και σαπούνι. Το πλύσιμο των χεριών με αλκοολούχο διάλυμα ή με νερό και σαπούνι, σκοτώνει τον ιό εάν βρίσκεται στα χέρια μας.
Διατηρήστε αποστάσεις, τουλάχιστον 1 μέτρου, από εσάς και τους άλλους ανθρώπους, ιδιαίτερα από ανθρώπους που βήχουν, φτερνίζονται ή έχουν πυρετό. Όταν κάποιος νοσεί από λοίμωξη του αναπνευστικού, όπως 2019–nCoV, βήχει ή φτερνίζεται και παράγει μικροσταγονίδια τα οποία περιέχουν τον ιό. Εάν είστε πολύ κοντά, μπορεί να εισπνεύσετε τον ιό.
Αποφύγετε να αγγίζετε τη μύτη, το στόμα και τα μάτια σας. Τα χέρια αγγίζουν πολλές επιφάνειες που μπορεί να είναι μολυσμένες με τον ιό. Εάν αγγίξετε τα μάτια, το στόμα ή τη μύτη σας, μπορεί να μεταφέρετε τον ιό από την επιφάνεια στον εαυτό σας.
Εάν έχετε πυρετό, βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή, αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.
Ενημερώστε τον θεράποντα ιατρό σας εάν έχετε ταξιδέψει στη Κίνα ή εάν έχετε έρθει σε επαφή με άτομα από την Κίνα ή με άτομα που έχουν επιστρέψει από πρόσφατο ταξίδι στην Κίνα, τα οποία παρουσιάζουν αναπνευστικά συμπτώματα.
Όποτε έχετε πυρετό, βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή είναι σημαντικό να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια το συντομότερο δυνατό, καθώς μπορεί να πάσχετε από αναπνευστική λοίμωξη ή πιο σοβαρή νόσο. Η εμφάνιση αναπνευστικών συμπτωμάτων μαζί με πυρετό μπορεί να οφείλεται σε διάφορες αιτίες και, αναλόγως του ιστορικού ταξιδιού σας και των συνθηκών, ο 2019 –nCoVμπορεί να είναι μία από αυτές.
Εάν έχετε ήπια συμπτώματα αναπνευστικής λοίμωξης και δεν έχετε ταξιδέψει στην Κίνα, μείνετε σπίτι μέχρι την ανάρρωση σας, τηρώντας όλους τους κανόνες προσωπικής υγιεινής.
Βασικές προφυλάξεις
Οι βασικές προφυλάξεις περιλαμβάνουν την υγιεινή των χεριών και την αναπνευστική υγιεινή, τη χρήση εξοπλισμού ατομικής προστασίας ανάλογα με τον εκτιμώμενο κίνδυνο, την ορθή διαχείριση αιχμηρών αντικειμένων, την αποκομιδή μολυσματικών υλικών, την καθαριότητα και την απολύμανση επιφανειών καθώς και την αποστείρωση του ιατρικού εξοπλισμού και του ιματισμού που χρησιμοποιείται στον ασθενή.
Η εφαρμογή των ακόλουθων μέτρων αναπνευστικής υγιεινής κρίνεται ιδιαίτερα σημαντική:
- χορήγηση απλής χειρουργικής μάσκας στον ασθενή.
- κάλυψη μύτης και στόματος κατά τη διάρκεια βήχα ή φταρνίσματος με χαρτομάντιλο.
- εφαρμογή υγιεινής χεριών μετά την επαφή με αναπνευστικές εκκρίσεις.
- Σημειώνεται ότι η ορθή και συστηματική χρήση του κατάλληλου εξοπλισμού ατομικής προστασίας και η εφαρμογή της υγιεινής των χεριών είναι κρίσιμης σημασίας για τη μείωση της διασποράς των παθογόνων μικροοργανισμών.
- Επίσης, ο καθαρισμός και η απολύμανση των επιφανειών με απορρυπαντικό και νερό καθώς και η χρήση των κοινών απολυμαντικών (π.χ. διάλυμα υποχλωριώδους νατρίου) είναι επαρκής. Η διαχείριση του ιματισμού, των σκευών εστίασης και των μολυσματικών απορριμμάτων θα γίνεται σύμφωνα με τις συνήθεις και προκαθορισμένες διαδικασίες ασφαλείας.
Διάρκεια εφαρμογής των μέτρων ελέγχου και πρόληψης της διασποράς
Οι βασικές προφυλάξεις πρέπει να εφαρμόζονται συστηματικά και σε κάθε περίπτωση. Τα πρόσθετα μέτρα των προφυλάξεων επαφής και σταγονιδίων θα πρέπει να εφαρμόζονται όλο το διάστημα που ο ασθενής είναι συμπτωματικός.
Αναλυτικές οδηγίες
- Κατά τη διάρκεια νοσηλείας ή διαχείρισης ασθενών με πιθανή ή επιβεβαιωμένη λοίμωξη με τον ιό COVID-19, θα πρέπει να λαμβάνονται οι βασικές προφυλάξεις, καθώς και προφυλάξεις επαφής και σταγονιδίων.
- Πρωτίστως οι γιατροί θα πρέπει να λαμβάνουν το ιστορικό των ασθενών με σχολαστικό τρόπο και σύμφωνα με το παραπεμπτικό που έχουν λάβει.
- Σε περιπτώσεις ύποπτων περιστατικών, θα πρέπει αμέσως να επικοινωνούν με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) για περαιτέρω οδηγίες στο τηλέφωνο 210- 5212000.
- Σε ό,τι αφορά στους ασθενείς που παρουσιάζουν συμπτώματα κρυολογήματος, δυσκολίας στην αναπνοή και πυρετό, θα πρέπει να επικοινωνούν με το γιατρό τους και να παραμένουν στο σπίτι τους.
- Δεν θα πρέπει να πηγαίνουν στο νοσοκομείο, να μην λαμβάνουν αντιβιοτικά και αντιικά φάρμακα χωρίς συνταγή γιατρού και να τηρούν σχολαστικά τους κανόνες υγιεινής.
