Σημαντικό βήμα προόδου δίνει ελπίδα σε χιλιάδες ανθρώπους
Γερμανοί ερευνητές κατάφεραν να «επιδιορθώσουν» κατεστραμμένες εγκεφαλικές περιοχές σε πειραματόζωα, μετατρέποντας υποστηρικτικά (γλοιακά) κύτταρα σε λειτουργικά νευρικά κύτταρα, σύμφωνα με άρθρο που δημοσιεύεται στο επιστημονικό έντυπο Stem Cell Reports.
Πρόκειται για την πρώτη επιτυχή απόπειρα αναγέννησης εγκεφαλικού φλοιού ζώντων οργανισμών, που επιτυγχάνεται χάρη στην άμεση μεταμόρφωση ενός είδους κυττάρων σε ένα άλλο. Το επίτευγμα αυτό αποτελεί σημαντικό βήμα προόδου, που δημιουργεί ελπίδες ότι στο μέλλον θα είναι εφικτή η επιτόπου αποκατάσταση εγκεφαλικών βλαβών σε ανθρώπους (από τραύματα, εγκεφαλικά, επιληψία κ.α.), με τη χρήση ίδιων κυττάρων.
Όπως είναι γνωστό, ο εγκεφαλικός φλοιός, το εξωτερικό και πιο ζωτικό στρώμα του εγκεφαλικού ιστού, ρυθμίζει τις κινήσεις, την επεξεργασία των αισθήσεων, τη σκέψη, την αντίληψη, την μνήμη, την προσοχή, τη γλώσσα, τη συνείδηση κ.α. Αντίθετα με άλλες περιοχές του εγκεφάλου, πολύ λίγοι νέοι νευρώνες γεννιούνται στον εγκεφαλικό φλοιό των ενηλίκων, οπότε τυχόν ζημιά και απώλειά αυτών των κυττάρων, είναι ουσιαστικά αναντικατάστατη και έχει ολέθριες συνέπειες.
Χωρίς μεταμόσχευση
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Δρ Μπένεντικτ Μπέρνιγκερ του Πανεπιστημίου «Γιοχάνες Γκούτενμπεργκ» του Μάιντς, πέτυχαν την αναγέννηση του εγκεφαλικού φλοιού μέσω εισαγωγής στα πειραματόζωα ενός μικρού πρόσθετου τμήματος γενετικού κώδικα. Με τις νέες αυτές γενετικές εντολές «καθοδήγησαν» τα βοηθητικά γλοιακά κύτταρα NG2, που υπάρχουν σε αφθονία, να μετατραπούν σε νευρώνες ακριβώς στην περιοχή της βλάβης. Οι νέοι νευρώνες πολλαπλασιάστηκαν σταδιακά και μπορούσαν να λαμβάνουν σήματα από τους προϋπάρχοντες γειτονικούς νευρώνες.
Στο πρόσφατο παρελθόν, άλλοι επιστήμονες είχαν χρησιμοποιήσει βλαστικά κύτταρα στο εργαστήριο για να αναγεννήσουν, μέσω γενετικού αναπρογραμματισμού, νέους νευρώνες, τους οποίους μετά μεταμόσχευσαν στους ασθενείς. Η μέθοδος όμως των Γερμανών ερευνητών, δεν απαιτεί μεταμόσχευση (κάτι που εγκυμονεί πάντα τον κίνδυνο απόρριψης του μοσχεύματος και επιπλοκών), καθώς η μεταμόρφωση των κυττάρων , γίνεται μέσα στον εγκέφαλο του ασθενούς.
«Χρειάζεται ακόμη πολλή έρευνα, μέχρι να υλοποιηθεί η σχετική εφαρμογή στην κλινική πράξη», επισημαίνει ο Δρ Μπέρνιγκερ εκφράζοντας την ελπίδα ότι ίσως κάποτε να μπορέσει να αξιοποιηθεί στην θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ. Εκτιμά πάντως ότι κάτι τέτοιο δεν θα είναι εύκολο επειδή η νόσος καταστρέφει μεγάλο αριθμό νευρώνων. Αντίθετα, θα είναι πιο εύκολο στην περίπτωση της επιληψίας, όπου η ζημιά στον εγκεφαλικό ιστό είναι μικρότερη.
Επίσης, ο ερευνητής διευκρινίζει ότι η δημιουργία νέων νευρώνων μέσω μετατροπής από τα γλοιακά κύτταρα δεν σημαίνει ότι θα αποκατασταθούν οι μνήμες που χάθηκαν και οι οποίες ήταν «κωδικοποιημένες» στους παλιούς κατεστραμμένους νευρώνες, όμως θα είναι δυνατό πλέον να αποκτηθούν νέες μνήμες.
Η καθηγήτρια Νευροεπιστήμης Μαγκνταλένα Γκετζ του Πανεπιστημίου «Λούντβιχ – Μαξιμίλιαν» του Μονάχου σχολιάζοντας την μελέτη σημειώνει ότι, είναι πλέον βάσιμη η ελπίδα πως στο μέλλον θα αναπτυχθούν νέα φάρμακα, τα οποία θα «πυροδοτούν» την μετατροπή των βοηθητικών κυττάρων του εγκεφάλου σε νευρώνες.
