Επιμέλεια Γιώργος Καλλίνης
Δύο φάρμακα που έχουν άδεια χρήσης αποδεικνύεται ότι σταματούν τον εκφυλισμό του εγκεφάλου σε ποντίκια, αυξάνοντας την προοπτική μιας ραγδαίας προόδου στην αναζήτηση για ένα φάρμακο που θα νικήσει τη νόσο του Αλτσχάιμερ.
Τα αποτελέσματα της νέας έρευνας χαιρετίστηκαν ως «εξαιρετικά ελπιδοφόρα» επειδή περιλαμβάνουν φάρμακα που είναι ασφαλή στους ανθρώπους, με την ελπίδα ότι θα φτάσουν και πιο γρήγορα ως θεραπείες στους ασθενείς.
Η Giovanna Mallucci, καθηγητής κλινικής νευρολογίας στο πανεπιστήμιο του Cambridge, δήλωσε: «Είναι πραγματικά συναρπαστικό. Είναι φάρμακα εγκεκριμένα. Αυτό σημαίνει ότι θα κάνουμε μια απλή βασική κλινική δοκιμή σε μια μικρή ομάδα ασθενών, διότι αυτές δεν είναι νέες ενώσεις, είναι γνωστά φάρμακα». Οι επιστήμονες επέλεξαν να μην αναφέρουμε τα δύο φάρμακα, τα οποία χρησιμοποιούνται σήμερα για καταστάσεις που δεν σχετίζονται με την άνοια, για να αποφευχθεί η πιθανότητα οι ασθενείς που επιδιώκουν να τα χρησιμοποιήσουν, πριν οποιαδήποτε κλινική δοκιμή αποδείξει την αποτελεσματικότητά τους.
Η έρευνα ορόσημο
Τα ευρήματα βασίζονται σε μια μελέτη-ορόσημο πριν από δύο χρόνια, η οποία έδειξε ότι ο θάνατος των εγκεφαλικών κυττάρων θα μπορούσε να σταματήσει με απενεργοποίηση λανθασμένου σήματος στον εγκέφαλο που σταματά την παραγωγή νέων πρωτεϊνών. Ωστόσο, η ανακάλυψη βασίστηκε σε μια ένωση που είχε σοβαρές σωματικές παρενέργειες συμπεριλαμβανομένης της απώλειας βάρους και διαβήτη, καθιστώντας τη ακατάλληλη για χρήση σε ανθρώπους.
Τα δύο εν λόγω φάρμακα εντοπίστηκαν μετά από την αναζήτηση της ερευνητικής ομάδας του Mallucci μέσα από εκατοντάδες εγκεκριμένες ενώσεις. Η αναζήτηση έγινε για να βρεθούν ασφαλή φάρμακα χωρίς παρενέργειες, με τις ίδιες προστατευτικές επιδράσεις στον εγκέφαλο. Η Clare Walton, διευθύντρια έρευνας στο κέντρο έρευνας του Alzheimer, δήλωσε: «Τα νέα αποτελέσματα είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρα, επειδή τα φάρμακα έχουν ήδη δοθεί σε ανθρώπους και ξέρουμε ότι είναι ασφαλή». Αν τα περαιτέρω πειράματα πραγματοποιηθούν γρήγορα και επιβεβαιώσουν μια θετική επίδραση, οι κλινικές δοκιμές των φαρμάκων θα μπορούσε να αρχίσουν μέσα σε δύο χρόνια, πρόσθεσε.
Η Carol Colton, καθηγήτρια νευρολογίας στο πανεπιστήμιο Duke της Βόρειας Καρολίνας, δήλωσε ότι τα αποτελέσματα είναι «συναρπαστικά», αλλά πρόσθεσε ότι παραμένουν κρίσιμα ερωτήματα σχετικά με το αν τα νέα φάρμακα θα μπορούσαν να έχουν άλλες απρόβλεπτες αρνητικές πλευρές στη λειτουργία του εγκεφάλου. «Ο χρόνος θα δείξει», είπε. «Θα είναι ένα μεγάλο πράγμα, αν είναι δυνατόν, να έρθουν νέα φάρμακα που είναι απολύτως αναγκαία. Συγχαρητήρια στους συγγραφείς και στην Κοινωνία του Αλτσχάιμερ που προχώρησαν σε αυτές τις διαδικασίες».
Σύμμαχος ένας καλός ύπνος
Επιστήμονες βρήκαν αποδείξεις ότι ένας καλός ύπνος μπορεί και να είναι η καλύτερη πρόληψη για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι η έλλειψη ύπνου συνδέεται με τη νόσο, καθώς βοηθάει να συσσωρευτούν τοξικές πρωτεΐνες, οι οποίες πυροδοτούν το Αλτσχάιμερ. Η νέα έρευνα δίνει ελπίδα σε εκατομμύρια ασθενείς με άνοια, εφόσον είναι πλέον πιθανό ο ύπνος να προστατεύει τον εγκέφαλο μας.
Οι αμερικανοί ερευνητές εξέτασαν την μνήμη μιας ομάδας ενηλίκων ηλικίας μεταξύ 65 και 81 για να διαπιστώσουν αν επηρεάζεται ανάλογα με το πόσο κοιμούνται. Έκαναν επίσης μαγνητικές τομογραφίες για πλάκες βήτα-αμυλοειδούς, δηλαδή πρωτεΐνες οι οποίες σχηματίζουν «πλάκες» στον εγκέφαλο που σκοτώνουν τα νευρικά κύτταρα και ίσως επιταχύνουν την εξέλιξη της νόσου.
Όσοι έκαναν τον λιγότερο βαθύ ύπνο, όχι μόνο είχαν το υψηλότερο επίπεδο β-αμυλοειδούς, αλλά είχαν και τη χειρότερη επίδοση στο τεστ μνήμης, ξεχνώντας λέξεις που αποστήθισαν την προηγούμενη ημέρα. Η μελέτη αποκάλυψε επίσης και έναν «φαύλο κύκλο»: Η πρωτεΐνη διαβρώνει όχι μόνο τη μνήμη, αλλά διαταράσσει και τον ύπνο, ο οποίος στη συνέχεια ευνοεί την ανάπτυξη της νόσου.
Το πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια χαιρέτισε την ανακάλυψη, ελπίζοντας ότι στο μέλλον ίσως μπορούμε να αποτρέπουμε τη μελλοντική απώλεια μνήμης με θεραπεία στέρησης ύπνου, χρησιμοποιώντας άσκηση και συμπεριφοριστική θεραπεία. Ένας καλός ύπνος σε τακτική βάση, μπορεί να βοηθήσει να καθαρίσει το σώμα από τη πρωτεΐνη βήτα-αμυλοειδούς.
Ο καθηγητής Walker, κύριος συγγραφέας της μελέτης που δημοσιεύθηκε χθες στο περιοδικό Nature Neuroscience, δήλωσε: «Τα ευρήματά μας αποκαλύπτουν ένα νέο μονοπάτι μέσα από το οποίο η νόσος του Alzheimer μπορεί να προκαλέσει την εξασθένηση της μνήμης αργότερα στη ζωή. Ο ύπνος θα μπορούσε να είναι ένας νέος θεραπευτικός στόχος για να προστατευτεί η μνήμη σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας, όπως και σε ασθενείς με άνοια. Ο ύπνος βοηθά «ξεπλένει» τις τοξικές πρωτεΐνες κατά τη διάρκεια της νύχτας, εμποδίζοντας τη συσσώρευση της πρωτεΐνης και την καταστροφή των κυττάρων του εγκεφάλου».
