Skip to main content
Menu Αναζήτηση
espa-banner

Κορωνοϊός: Ποια μέτρα μας προστατεύουν στους κλειστούς χώρους

maska-dark-koronoios

Μεγάλη σημασία έχει ο εξαερισμός και ο καθαρισμός του εσωτερικού αέρα

Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα έχει καταλήξει πλέον πως μία σημαντική οδός μετάδοσης του νέου κορωνοϊού είναι η εισπνοή αερολυμάτων. Η εκτίμηση αυτή, που δεν ήταν καθόλου προφανής πριν από την τρέχουσα πανδημία, έρχεται να υπογραμμίσει τη μεγάλη σημασία που έχει ο εξαερισμός και ο καθαρισμός του εσωτερικού αέρα.

Στα μέσα Ιανουαρίου, η Ελληνική Εταιρεία Ερευνας Αερολυμάτων πραγματοποίησε μια σημαντική παρέμβαση αναδεικνύοντας το θέμα και προτείνοντας λογική αντιμετώπισής του, ειδικά καθώς η είσοδος της χώρας στην καρδιά του χειμώνα επιτείνει το πρόβλημα. Οπως σημείωνε, «στο ανοιχτό περιβάλλον η διαδικασία μείξης και αραίωσης αποτρέπει τη μόλυνση ατόμων που δεν είχαν έρθει σε άμεση επαφή με τον ασθενή. Ομως, σε κλειστούς χώρους, το αερόλυμα που φέρει τον ιό SARS-CoV-2 με το σημαντικό ιικό φορτίο παραμένει αιωρούμενο επί μακρόν και η απλή εισπνοή αερολυμάτων αποτελεί σημαντικό μηχανισμό μετάδοσης». Γι’ αυτό χρειάζεται η λήψη συνδυασμένων μέτρων.

«Είναι ανάγκη να προσθέσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα επίπεδα προστασίας που μειώνουν την έκθεση του πληθυσμού σε συγκεντρώσεις ιικού φορτίου», σημειώνουν, καθώς «δυστυχώς, κανένα από τα μέτρα από μόνο του δεν είναι 100% αποτελεσματικό». Αναφερόμενοι στη χρήση μάσκας, για παράδειγμα, κι ενώ τονίζουν πως είναι εξαιρετικά αποτελεσματική και παραμένει αναγκαία η καθολική χρήση της, σημειώνουν πως «μια διαρροή μόλις 2% στην εφαρμογή μάσκας και προσώπου μειώνει την αποτελεσματικότητα κατακράτησης σωματιδίων σε επίπεδα χαμηλότερα του 50%». 

Τέσσερις διακεκριμένοι επιστήμονες που συμμετείχαν στη συγγραφή της ανακοίνωσης της Εταιρείας Ερευνας Αερολυμάτων δίνουν τη δική τους άποψη για το πώς θα κερδηθεί η «μάχη του αέρα» για να αντιμετωπιστεί η διάδοση της COVID-19. 

Στις ερωτήσεις απάντησαν: Ο καθηγητής Κωνσταντίνος Σιούτας, έδρα Fred Champion, Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πανεπιστήμιο Νότιας Καλιφόρνιας. Ο καθηγητής Αθανάσιος Νένες, Εργαστήριο Ατμοσφαιρικών Διεργασιών και των Επιπτώσεών τους, Ομοσπονδιακή Τεχνολογική Σχολή της Λωζάννης, συνεργαζόμενος ερευνητής στο ΙΤΕ. Ο καθηγητής Λεωνίδας Ντζιαχρήστος, Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών ΑΠΘ. Ο δρ Κωνσταντίνος Ελευθεριάδης, διευθυντής Ερευνών, Ινστιτούτο Πυρηνικών και Ραδιολογικών Επιστημών και Τεχνολογίας, ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος.  
 
– Είναι τα αερολύματα η κύρια οδός μετάδοσης του SARS-CoV-2; Ποια είναι τα νέα δεδομένα που δημιουργεί; 

– Η μετάδοση μέσω αερολυμάτων δεν ανήκε, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, στα «δόγματα» μετάδοσης που ασπάζονται πολλοί οργανισμοί υγείας – ότι δηλαδή η απόσταση του ενός με δύο μέτρων, παράλληλα με καθαρισμό επιφανειών και χρήση αντισηπτικών, αρκεί για την αποφυγή λοίμωξης. Ολα τα διαθέσιμα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ξεκάθαρα πως τα επεισόδια μετάδοσης και η γενικότερη διασπορά του ιού γίνεται κατά κύριο λόγο μέσω αερολυμάτων και σε κλειστούς χώρους. Ενεργοί ιοί μπορούν να μείνουν μετέωροι για ώρες όταν βρίσκονται πάνω σε αερολύματα, τα οποία με την εισπνοή μπορούν να διεισδύσουν, να εναποτεθούν βαθιά στους πνεύμονες και να προκαλέσουν τις σοβαρές λοιμώξεις με τις γνωστές συνέπειες. 


Τα νέα αυτά δεδομένα επιβάλλουν τη χρήση νέων μέτρων για την αποφυγή της μετάδοσης, ειδικά σε χώρους όπου μπορεί να συσσωρεύεται ο ιός για πολλές ώρες – που είναι ακριβώς οι κλειστοί χώροι. Είναι σημαντικό να επισημανθεί πως η μετάδοση μέσω αερολυμάτων δεν αφορά μονάχα τον SARS-CoV-2, αλλά και άλλους κορωνοϊούς και τον ιό της γρίπης. Επομένως, τα μέτρα που προτείνουμε θα είναι αποτελεσματικά και στη μείωση λοιμώξεων γενικότερα, εποχικών και μη.
 
– Με βάση αυτό ποια είναι τα κρίσιμα στοιχήματα για να κερδίσουμε τη μάχη του αέρα; 

– Oπως αναφέρεται και στις προτάσεις που ανακοινώθηκαν από την Ελληνική Εταιρεία Eρευνας Αερολυμάτων, είναι ανάγκη να προσθέσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα επίπεδα προστασίας που μειώνουν την έκθεση του πληθυσμού, ειδικά σε εσωτερικούς χώρους που η παρουσία δυνητικών φορέων αυξάνει τη συγκέντρωση του ιικού φορτίου. Την ψυχρή περίοδο του έτους έχουμε αναγκαστική μείωση του εξαερισμού λόγω ψύχους. Οι πρακτικές που μπορούν να μας βοηθήσουν σχετίζονται με την κατανόηση και σωστή διαχείριση του καθαρισμού και ανανέωσης του αέρα. 

Eγινε αυτό αντιληπτό με το εύρος των κρουσμάτων σε κάποια κρουαζιερόπλοια όπου αν και απομονώθηκαν οι επιβάτες στις καμπίνες τους είχαμε εξάπλωση μέσω του κλειστού συστήματος κλιματισμού που συνήθως υπάρχει και την πιθανή έλλειψη φίλτρων HEPA. Επίσης, ακόμα και τη θερινή περίοδο, αλλά πολύ περισσότερο τον χειμώνα, παρατηρήσαμε ταχεία μετάδοση σε εργοστάσια όπου οι εργαζόμενοι λόγω του θορύβου αναγκάζονται να μιλούν δυνατότερα αυξάνοντας την εκλυόμενη ποσότητα αερολύματος στον δεδομένο κλειστό χώρο. Ανάλογα φαινόμενα είχαμε σε καμπίνες οχημάτων και άλλα σημεία.
 
– Aρα στοίχημα πρώτο, ανανέωση του αέρα, κατ’ αρχάς με φυσικό τρόπο, δηλαδή ανοικτά παράθυρα. Αλλά τι γίνεται τον χειμώνα; Τι άλλα «όπλα» διαθέτουμε; 

– Η τακτική των ανοιχτών παραθύρων μπορεί να προσφέρει μόνο μερικές λύσεις στο πρόβλημα της μείωσης της μετάδοσης της νόσου για όλους τους πρακτικούς λόγους που αναφέρατε, δηλαδή τη θερμοκρασία τον χειμώνα, αλλά και το καλοκαίρι κατά τη διάρκεια καυσώνων, διείσδυση θορύβου ή ατμοσφαιρικής ρύπανσης σε εσωτερικούς χώρους κ.λπ.  

Μια πιο αποτελεσματική στρατηγική είναι η χρήση καθαριστών αέρα εσωτερικού χώρου. Αυτές οι συσκευές δεν πρέπει να συγχέονται με ιονιστές, επειδή η αρχή λειτουργίας τους είναι πολύ διαφορετική. Οι καθαριστές χρησιμοποιούν φίλτρα HEPA για να αφαιρέσουν σχεδόν το 100% των αερομεταφερόμενων σωματιδίων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με ιικό περιεχόμενο. Το κόστος τους ποικίλλει ανάλογα με τον χώρο που πρέπει να καθαριστεί. Ενα κατά προσέγγιση κόστος για μια έκταση 50 τετραγωνικών μέτρων κυμαίνεται μεταξύ 250-400 ευρώ.
 
– Τι θα μπορούσε να γίνει ειδικά σε μεγάλους εργασιακούς χώρους, γραφεία, υπηρεσίες, χώρους συγκοινωνιών κ.λπ. που έχουν κεντρικά συστήματα εξαερισμού-κλιματισμού;

– Σε κεντρικά συστήματα εξαερισμού θα πρέπει να ελεγχθεί κατά πόσον είναι εφοδιασμένα με φίλτρα HEPA. Σε αυτή την περίπτωση, η ανακυκλοφορία αέρα θα πρέπει να θεωρηθεί ασφαλής. Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν τέτοια φίλτρα, θα πρέπει να τοποθετηθούν εκ των υστέρων. Με χρήση τέτοιων φίλτρων και πλήρη ανακυκλοφορία αέρα 4-5 φορές ανά ώρα, μειώνεται σημαντικά το αιωρούμενο ιικό φορτίο στις συνήθεις περιπτώσεις. Στη σπάνια περίπτωση που αυτό δεν είναι δυνατόν, η ανακυκλοφορία αέρα θα πρέπει να ρυθμιστεί στο ελάχιστο και η προσαγωγή φρέσκου (εξωτερικού) αέρα στο μέγιστο δυνατό που επιτρέπουν οι ανάγκες θέρμανσης ή ψύξης του χώρου. Η ασφάλεια που μας προσφέρεται στην περίπτωση αυτή σαφώς υπολείπεται από τη λειτουργία κεντρικών συστημάτων με φίλτρα. Ο δε έλεγχος της επάρκειας σε ανανέωση του αέρα, μπορεί να πραγματοποιείται με παρακολούθηση του δείκτη της συγκέντρωσης διοξειδίου του άνθρακα (που οφείλεται στις εκπνοές των ατόμων που βρίσκονται στον δεδομένο χώρο) σε σχέση με το εξωτερικό υπόβαθρο.

Πηγή: kathimerini

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ