Της ΛΕΜΟΝΙΑΣ ΒΑΣΒΑΝΗ
Τι κοινό έχουν η μουσική του ευρωπαϊκού Μεσαίωνα και των αραβοπερσικών παραδόσεων; Η απάντηση θα δοθεί την ερχόμενη Παρασκευή 27 Μαΐου και ώρα 19.30 στο Αλατζά Ιμαρέτ (Κασσάνδρου 91 – 93) όπου και θα πραγματοποιηθεί η συναυλία «Μάγισσες κι ευνούχοι...».
Πρόκειται για την καλλιτεχνική παραγωγή ενός πρωτότυπου μουσικού εργαστηρίου που προετοιμάστηκε εντατικά από διδάσκοντες και φοιτητές του τμήματος Μουσικής Επιστήμης και Τέχνης του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας κατά το τρέχων εξάμηνο και θα κορυφωθεί κατά το διήμερο 26 & 27 Μαΐου.
Η συναυλία και το εργαστήρι εντάσσονται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων με τίτλο «Μάιος Μουσικής Μέθεξης» που γίνονται τα τελευταία τέσσερα χρόνια από το ΠΑΜΑΚ.
«Είναι μια συντονισμένη προσπάθεια από φοιτητές και καθηγητές του τμήματος ώστε να προβληθούν οι μουσικές του δράσεις, να πάρει συναυλιακή μορφή η εκπαίδευση που παρέχουμε καθόλη τη διάρκεια του έτους και να γίνονται διάφορες παραστάσεις σε δημόσιους χώρους της πόλης με ελεύθερη είσοδο», δήλωσε στον «Τ.Θ.» ο λέκτορας του τμήματος Μουσικής Επιστήμης & Τέχνης του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας κ. Θύμιος Ατζακάς που μαζί με τον κ. Σωκράτη Σινασόπουλο έχουν αναλάβει την καλλιτεχνική επιμέλεια του εγχειρήματος. Όπως μας είπε η παράσταση “Μάγισσες και ευνούχοι” αποτελεί το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα του εργαστηρίου που θα λάβει χώρα στις 26 & 27/5 με θέμα «Από τον ευρωπαϊκό Μεσαίωνα στις κυκλικές οργανικές φόρμες του fasil της ανατολικής μουσικής: σύγχρονες ερμηνευτικές και εκτελεστικές προτάσεις για την έρευνα και “επανασύνδεση” του ρεπερτορίου».
«Θέλουμε με αυτό τον τρόπου να φέρουμε τους φοιτητές και το κοινό σε γνωριμία με δύο σημαντικές παγκόσμιες μουσικές παραδόσεις (της μεσαιωνικής μουσικής της Ιταλίας και της Γαλλίας του 12ου - 13ου αιώνα και της οθωμανικής μουσικής ή της κοσμικής μουσικής της Κωνσταντινούπολης) που φαινομενικά δεν έχουν κάποια σχέση μεταξύ τους, και στη συνέχεια να τις συνδέσουμε και να τις παρουσιάσουμε κάτω από ένα κοινό ρεπερτόριο», πρόσθεσε ο κ. Ατζακάς.
Όπως σημείωσε ο παραπάνω συνδυασμός προέκυψε μέσα από την έρευνα του εργαστηρίου όπου εντοπίστηκαν πολλά κοινά μορφολογικά και δομικά στοιχεία. «Ενώ έχουμε μια μουσική που είναι ιδιαίτερα δημοφιλής ως χορευτική στην περίοδο του Μεσαίωνα, βλέπουμε να έχει πολλές ομοιότητες στη φόρμα, στη δομή και στο ύφος με αντίστοιχες συνθέσεις οργανικής μουσικής της Οθωμανικής περιόδου.
Και έτσι φέραμε κοντά έργα ανωνύμων του Μεσαίωνα με συνθέσεις οθωμανικής μουσικής. Όλα αυτά θα παίζονται από
μια ορχήστρα που φτιάχτηκε ειδικά για την εκδήλωση και αποτελείται από 8 χαρισματικούς φοιτητές του τμήματός μας (το Σύνολο Παραδοσιακής Μουσικής Φοιτητών ΤΜΕΤ «Νέοι Πάνες»), και πλαισιώνεται από μια σειρά προσκεκλημένων μουσικών που θα συμμετέχουν στο εργαστήριο», συμπλήρωσε ο λέκτορας του Πανεπιστήμιου Μακεδονίας.
Το βασικό στίγμα της συναυλίας θα είναι η ερμηνεία τεσσάρων οργανικών ενοτήτων όπου, πειραματικά, θα εναλλάσσονται ή θα περιπλέκονται χορευτικές φόρμες (estampita) και χοροί (saltarello, trotto) ανωνύμων δημιουργών του ιταλικού Μεσαίωνα με κλασικά έργα διαφόρων συνθετών της οθωμανικής αυλής, όπως του Ρωμιού Νικολάκη (19ος αιώνας) και του Αρμένη Tatyos Efendi (20ος αιώνας ), καθώς και με καταγραφές οθωμανικών μουσικών έργων του πρίγκιπα Καντεμίρη (1673-1727).
Κυρίαρχες οργανικές μουσικοποιητικές φόρμες στους δύο αυτούς μουσικούς κόσμους είναι ο χορός «εσταμπίτα» (estampie), γνωστός στη Γαλλία και την Ιταλία του 13ου και 14ου αιώνα, καθώς και τα «πεσρέφια» (peşrev) και «σεμάγια» (samâi) στις κυκλικές σουίτες φασήλ (fasil) της αραβοπερσικής αυλικής και κοσμικής μουσικής, αντίστοιχα. Παρά τις πολιτισμικές και χρονικές αποστάσεις που χωρίζουν τη μουσική πράξη των δύο αυτών ρεπερτορίων, η μουσική αρχιτεκτονική της ιταλικής estampie παρουσιάζει μεγαλύτερη συνάφεια με τις αραβοπερσικές οργανικές φόρμες, παρά με αυτές της κεντροευρωπαϊκής μουσικής της εποχής της. Η δομή και ο τροπικός χαρακτήρας της τη συνδέουν έντονα με την οργανική φόρμα του peşrev που δέσποζε σε ολόκληρη την οθωμανική επικράτεια για αιώνες και κεντρίζει μέχρι σήμερα το ενδιαφέρον μουσικών και μελετητών των «καθ’ ημάς» μουσικών παραδόσεων.
Δημιουργικότητα στο φουλ
Και αν η κρίση βροντοχτυπάει την πόρτα μας αυτό δεν φαίνεται να πτοεί τη δημιουργικότητα των φοιτητών του τμήματος Μουσικής Επιστήμης & Τέχνης. «Τα παιδιά μπορεί να μην έχουν συνειδητοποιήσει ακριβώς όλους τους κινδύνους που εγκυμονεί αυτή η κρίση. Είχαν την τύχη να περάσουν στο τμήμα μας και να παρακολουθήσουν ένα πρόγραμμα σπουδών για τα 4 προσεχή χρόνια και δεν έχουν επαφή με τον επαγγελματικό χώρο της μουσικής. Όμως αυτό που διαπιστώνω είναι ότι παρά τις τρομακτικές περικοπές που σημειώνονται σε όλα τα επίπεδα (δεν διατίθενται χρήματα για εκδηλώσεις, υπάρχει μια σκοτεινή διάθεση για το τι πρόκειται να συμβεί κλπ), τα τελευταία 2 χρόνια υπάρχει μεγάλη μια αύξηση δράσεων και εξωστρέφειας στο τμήμα μας, σε αντίθεση μάλιστα με εποχές που το χρήμα και η στήριξη από δημόσιους φορείς ήταν μεγαλύτερη.
Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι τα νέα παιδιά ό,τι κι αν συμβεί
κάτω από την καθοδήγηση εμπνευσμένων ανθρώπων και παίρνοντας σωστά ερεθίσματα σίγουρα θα κάνουν κάτι πολύ δημιουργικό».
Για το μουσικό εργαστήριο
Το εργαστήριο, μέσα από τους 3 διεθνείς προσκαλεσμένους μουσικούς και ερευνητές, γνώστες σε βάθος του αντικειμένου, στοχεύει στα εξής:
-Γνωριμία των φοιτητών με τα βασικά δομικά χαρακτηριστικά, το οργανολόγιο και τη μουσική πράξη της αραβοπερσικής σουίτας fasil.
-Γνωριμία των φοιτητών με τα βασικά δομικά χαρακτηριστικά, το οργανολόγιο και τη μουσική πράξη της estampie, δημοφιλούς οργανικής φόρμας του ιταλικού και γαλλικού μεσαίωνα.
Οι εισηγητές που θα διδάξουν και θα συντονίσουν το ρεπερτόριο είναι οι:
-Eυγένιος Βούλγαρης - yayli tanbur, θεωρία και πράξη του τροπικού συστήματος του μακάμ (Τμήμα Λαϊκής και παραδοσιακής μουσικής, ΤΕΙ Ηπείρου)
-Δημήτρης Κούντουρας – μεσαιωνικά φλάουτα (Bιέννη)
-Ανδρέας Λινός – viola da gamba, viele (Παρίσι)
Η δράση του μουσικού εργαστηρίου είναι ανοικτή στο κοινό:
Πέμπτη 26 Μαΐου 10:00 – 14:00 & 16:00 – 20:00 και Παρασκευή 27 Μαΐου 10:00 – 15:00 & 16:00 – 20:00 στην αίθουσα Τηλεκπαίδευσης Πανεπιστήμιου Μακεδονίας.
Η συναυλία δίνεται με την υποστήριξη της αντιδημαρχίας Πολιτισμού Παιδείας και Τουρισμού του δήμου Θεσσαλονίκης. Η είσοδος είναι ελεύθερη.
Οι «Νέοι Πάνες» είναι οι: Γιώργος Καλαμάκης (ούτι), Λουκία Βαλάση (σαντούρι), Νίκος Βαρελάς (κρουστά), Νίκος Παπαϊωάννου (τσέλο), Σταμάτης Πασόπουλος (μπαγιάν) Στέλλα Καμπουρίδου (καβάλι), Χαριτίνη Κώττη (βιολί).
Μαζί τους θα παίζουν μουσική οι:
Aνδρέας Λινός (Γαλλία – μεσαιωνική βιέλα, viola da gamba), Ευγένιος Βούλγαρης (yayli tanbur), Δημήτρης Κούντουρας (Βιέννη) (μεσαιωνικά φλάουτα), Κώστας Ράπτης (μπαγιάν), Κωστής Πουλιανάκης (κρουστά), Σωκράτης Σινόπουλος (πολίτικη λύρα), Χρήστος Μπάρμπας (νέυ), και Θύμιος Ατζακάς (συντονισμός φοιτητών, ούτι και πολίτικο λαούτο).
Μετά τη λήξη της συναυλίας θα πραγματοποιηθούν τα εγκαίνια της εικαστικής έκθεσης "Από-πειρες" με έργα φοιτητών του Τμήματος Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών της Σχολής Καλών Τεχνών
