Γράφει: Γιώργος Παπαδημητρίου
Πόσα χρόνια πρέπει να περάσουν προκειμένου να θεωρηθεί οτιδήποτε θεσμός; Σίγουρα η διετία δεν είναι επαρκής, αλλά για δεύτερη συνεχή χρονιά η Ένωση Άθεων Ελλάδας διοργανώνει το «Φανερό Δείπνο» για τη Μεγάλη Παρασκευή σε Θεσσαλονίκη και Αθήνα.
Όπως ίσως μπορείτε εύκολα να υποθέσετε, αυτός ο «Φανερός Δείπνος» περιλαμβάνει ένα μενού εκλεκτής κρεατοφαγίας, κινούμενο στο ακριβώς αντίθετο πνεύμα από αυτό των ημερών που επιτάσσει νηστεία και γαστριμαργική εγκράτεια. Κι όπως αναμένετο, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν κατακλυσθεί από φωνές και ουρλιαχτά διαμαρτυρίας, που κατηγορούν τους διοργανωτές και τους συμμετέχοντες ως ασεβείς, βλάσφημους και αμαρτωλούς, καθώς και από αντίστοιχου επιπέδου απαντήσεις.
Πιάνοντας το νήμα από την αρχή, θα πρέπει να εξετάσουμε τόσο το πώς προέκυψαν φαινόμενα σαν τον «Φανερό Δείπνο», ποια ήταν δηλαδή η παραγωγός αιτία τους, όσο και τον αντίκτυπο που αυτά επιφέρουν. Είναι όντως προσβολή απέναντι στους θρησκευόμενους; Είναι όντως πράξη αντίστασης και αλλαγής νοοτροπίας που θα πρέπει να υπερασπίζεται σθεναρά κάθε άθεος και άθρησκος; Προτού υπεισέλθουμε σε λεπτομέρειες, θα πρέπει να τονίσουμε πως η θρησκευτική ελευθερία, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 13 του ελληνικού Συντάγματος περιλαμβάνει την ανεμπόδιστη προσχώρηση σε οποιαδήποτε γνωστή θρησκεία, αλλά και την πλήρη απουσία θρησκευτικής συνείδησης. Παραχωρεί, επίσης, απόλυτη ελευθερία έκφρασης των όποιων θρησκευτικών πεποιθήσεων, όπως ακριβώς και την αντίστροφη ελευθερία, αυτήν της πλήρους απόκρυψής τους. Μοναδική προϋπόθεση που τίθεται, κατά τρόπο περιοριστικό, είναι η μη προσβολή των χρηστών ηθών -μίας έννοιας εξ ορισμού ασαφούς και θολής, νομικά μιλώντας.
Όσοι, λοιπόν, από εσάς θεωρείτε ότι η συνεύρεση με σκοπό την κρεατοφαγία σε μία ταβέρνα, και η πρότερη διαφήμιση αυτής ως event στο facebook συνιστά προσβολή, καλύτερα να μετακομίσετε σε κάποιο μέρος του πλανήτη που σας ταιριάζει περισσότερο, όπως η θεοκρατική Σαουδική Αραβία, το Άγιο Όρος ή το Βατικανό. Διότι σε οποιαδήποτε ευνομούμενη, ορθολογική –και μη θρησκευτική, όπως το Άγιο Όρος ή το Βατικανό- κοινωνία, μία κρεατοφαγία δεν συνιστά προσβολή της δημοσίας ή οποιασδήποτε αιδούς.
Από εκεί και πέρα, για όσους όντως προσβάλλονται, έχοντας υπερευαίσθητα θρησκευτικά αισθητήρια, από τέτοιες κινήσεις, έχουμε να προσφέρουμε την πολυτιμότερη όλων των συμβουλών: αγνοείστε κάθε «Φανερό Δείπνο» ή οτιδήποτε αντίστοιχο έρχεται στο διάβα σας. Τέτοιες ενέργειες, που εξ ορισμού εμπεριέχουν ένα στοιχείο αντιδραστικότητας, θρέφονται και θεριεύουν από τις δικές σας αντιδράσεις. Αν όντως σας προκαλούν αποστροφή τέτοιες κινήσεις, σας εγγυώμαι ότι αν δεν δώσετε βαρύτητα, θα ξεθυμάνουν πολύ ταχύτερα. Ένα από τα θέματα, όμως, που θα απασχολήσουν στο παρόν κείμενο, όπως προείπαμε, είναι και το πώς γεννήθηκαν events σαν κι αυτό. Η απάντηση είναι μία και προφανής. Από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, όσον αφορά τη θρησκεία, που επικρατεί σε διάφορες εκφάνσεις και παραμέτρους της κοινωνικής και πολιτικής ζωής στην Ελλάδα, η οποία εύλογα κι αναμενόμενα προκαλεί πλέον αντιδράσεις, καθώς και διάθεση ειρωνείας και εμπαιγμού.
Οι τομείς και τα πεδία όπου εκδηλώνεται η προαναφερθείσα νοσηρή κατάσταση μοιάζουν, πραγματικά, χωρίς τελειωμό. Τα φορολογικά και πάσης φύσεως προνόμια της Εκκλησίας και η σημαίνουσα -έστω και έμμεσα- πολιτική της ισχύ. Ο ενεργότατος ρόλος της θρησκείας στην παιδεία και η αδυναμία εκκοσμίκευσης σε τομείς όπου η Εκκλησία δεν θα έπρεπε να παίζει χωρίς αντίπαλο (βλέπε ταφή νεκρών). Πρακτικές δεκαετιών που θα εκλείψουν μετά τη Δευτέρα Παρουσία, όπως η μεταφορά του Αγίου Φωτός με τιμές και έξοδα αρχηγού κράτους. Όλα τα παραπάνω, αν συνυπολογίσουμε μάλιστα την αδιανόητη συσσώρευση, καθώς και την ανελέητη δικτατορία ενός άτυπου, άγραφου και διάχυτου σεβασμού προς παραδόσεις που πλέον δεν εκφράζουν τις νεαρότερες ηλικίες που διαθέτουν άλλες παραστάσεις και βιώματα, είναι απολύτως λογικό να γεννούν «φανερούς δείπνους» και όλα τα συμπαρομαρτούντα αυτών.
Από την άλλη, η παθογένεια αυτή είναι διπλής όψης, καθότι είναι μάλλον αστείο να πιστεύει κανείς ότι μία κρεατοφαγία εν μέσω νηστείας (οποία υποκρισία εκατέρωθεν, τη στιγμή που όλα τα γυροπωλεία είναι ανοικτά κάθε μέρα της Μεγάλης Εβδομάδας, επί της ουσίας ο όλος ντόρος προέκυψε από τις social media αντεγκλήσεις των «αντιμαχόμενων» πλευρών) θα κατεδαφίσει οποιοδήποτε θρησκόληπτο και τυπολατρικό κατεστημένο. Όπως οποιαδήποτε ενέργεια που ακολουθεί πειθαρχημένα και εξ επίτηδες φόρα παντελώς αντίθετη από οποιαδήποτε καθεστηκυία τάξη, έτσι και αυτοί οι «φανεροί δείπνοι» αποτελούν προϊόν ετεροκαθορισμού.
Όλα αυτά θα αλλάξουν όταν η Ελλάδα αποβάλλει κάθε κατάλοιπο θρησκευτικού συντηρητισμού, όταν θα αναπνεύσει ελεύθερη, όντας απαλλαγμένη από τα χνώτα κάθε συντηρητισμού, και θα μπορέσουν να συνυπάρχουν σε καθεστώς συνύπαρξης, αλλήλο-ανοχής και έλλειψης φανατισμού άθεοι και θρησκευόμενοι. Χωρίς, φυσικά, αυτό να σημαίνει πως η διαπάλη των ιδεών και η ιδεολογική σύγκρουση οφείλουν να εκλείψουν. Η ομογενοποίηση που προβάλλεται φανατικά ως ζητούμενο εσχάτως είναι το ακριβώς αντίθετο από αυτό που κίνησε τα γρανάζια του πολιτισμού από τις απαρχές του κόσμου: τη διαφωνία.
