Του Γιώργου Παπαδημητρίου
Όπως κάθε καλοκαίρι, έτσι και φέτος, δεν παραλείψαμε να κάνουμε ένα σύντομο πέρασμα από τη Χαλκιδική, αφού, ως γνωστόν, «σαν κι αυτή δεν έχει», όσο κι αν μας εκνευρίζει συχνά-πυκνά.
Κρίνοντας από τα όσα είδαμε φέτος, μπορούμε να προβούμε στις εξής αρχικές παρατηρήσεις. Αρχικά, είναι πλέον εμφανές ότι η εντυπωσιακή αύξηση στις τουριστικές αφίξεις σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια αυτό το καλοκαίρι δεν άφησε ανεπηρέαστη τη Χαλκιδική, προς την οποία υπήρξε αθρόα προσέλευση ξένων τουριστών. Η Ελλάδα, συνολικά μιλώντας, εκμεταλλεύεται την εντυπωσιακή πτώση στα νούμερα της Τουρκίας, καθώς και μία παγκόσμια συγκυρία που έχει μετατρέψει μπόλικες χώρες σε όχι ιδιαίτερα ασφαλείς προορισμούς, και καταγράφει υψηλότατα νούμερα στους σχετικούς πίνακες, εκμεταλλευόμενη το περίφημο «συγκριτικό της πλεονέκτημα».
Σηκώνει, φυσικά, μεγάλη συζήτηση το πώς αυτή η μετατροπή της Ελλάδος σε απέραντο, αδιαπραγμάτευτο και καθ’ ολοκληρίαν τουριστικό θέρετρο διαβρώνει, με πολύ πλάγιο τρόπο, τη συλλογική ψυχοσύνθεση ενός τόπου κι ενός λαού, που εκμηδενίζεται σιγά σιγά σε πάροχο τέτοιου είδους υπηρεσιών. Οι επιπτώσεις αυτού του φαινομένου είναι σύνθετες, έμμεσες και ύπουλες και απαιτούν μπόλικο χώρο προκειμένου να αναλυθούν. Απαιτούν, φυσικά, και ευήκοα ώτα και διάθεση να εξεταστεί το ζήτημα πέρα από τα υλικά - χρηματικά οφέλη που -όντως- προκύπτουν.
Από εκεί και έπειτα, η Χαλκιδική εξακολουθεί να παραμένει ένα από τα τουριστικά θέρετρα της Ελλάδος, όπου ακόμη υφίσταται εσωτερικός, και όχι αποκλειστικά ξενόφερτος τουρισμός, κυρίως λόγω της μαζικής μετακίνησης Θεσσαλονικέων στους μήνες του καλοκαιριού. Η εικόνα αυτή έρχεται σε μεγάλη αντίθεση με την αντίστοιχη πολλών νησιών του Αιγαίου και του Ιονίου, καθώς και κάποιων θερέτρων της ηπειρωτικής Ελλάδος, όπου η δυσαναλογία μεταξύ εγχώριων και ξένων τουριστών αγγίζει αδιανόητα επίπεδα. Συμπληρωματικά, θα πρέπει να αναφέρουμε ότι η τουριστική άνοδος της Χαλκιδικής ως ένα βαθμό συσχετίζεται και με την αύξηση του τουρισμού και στην πόλη της Θεσσαλονίκης, καθώς πολλοί τουρίστες επιλέγουν να συνδυάσουν τον αστικό τουρισμό με τις εξορμήσεις στις χαλκιδικιώτικες παραλίες. Η δε εξαγγελία περί νέων πτήσεων που θα συνδέσουν τη Θεσσαλονίκη με διάφορες ευρωπαϊκές πόλεις μόνο καλό νέο μπορεί να θεωρηθεί στο συγκεκριμένο μέτωπο.
Ένα ακόμη φαινόμενο φρέσκιας κοπής που παρατηρείται πλέον στη Χαλκιδική είναι η παροχή πολλών εναλλακτικών οδών στο θέμα της διαμονής, πέρα από τις συνήθεις οδούς των ξενοδοχείων, των ενοικιαζόμενων δωματίων και των κάμπινγκ. Το Airbnb δεν πρόκειται να αποτελέσει μία περαστική μόδα, αντιθέτως πρόκειται να λάβει εντυπωσιακές διαστάσεις τα ερχόμενα χρόνια, καθώς ολοένα και περισσότεροι Χαλκιδικιώτες και Θεσσαλονικείς, ελέω διαθέσιμου χώρου και οικονομικής στενότητας, θα επιλέξουν να μετατρέψουν τις κατοικίες τους, εν όλω ή εν μέρει, σε προτεινόμενους χώρους διαμονής τουριστών, στο Airbnb.
Εφόσον πάντως, θεωρούμε τον τουρισμό στη Χαλκιδική πολύτιμο asset, καλό και σώφρον θα ήταν όλοι οι άμεσα εμπλεκόμενοι να αρχίσουν να συμπεριφέρονται αναλόγως. Για παράδειγμα, είναι σχεδόν εξωφρενικό οι οδικές αρτηρίες που οδηγούν από τη Θεσσαλονίκη στη Χαλκιδική να βρίσκονται σε αυτή την αξιοθρήνητη κατάσταση, εγκυμονώντας κινδύνους για τους οδηγούς και προκαλώντας περιττή ταλαιπωρία σε όλους τους επισκέπτες. Είναι αληθινά ενδιαφέρον ότι σε κάθε συνομιλία που είχε ο υπογράφων, τον τελευταίο καιρό, με επαγγελματίες οδηγούς (οδηγούς ταξί, οδηγούς τουριστικών βαν, οδηγούς που μεταφέρουν προϊόντα σε ξενοδοχειακές μονάδες), εισέπραξε την ίδια κουβέντα: το οδικό δίκτυο είναι απαρχαιωμένο και φτιαγμένο για αριθμούς οχημάτων που αντιστοιχούν σε προ εικοσιπενταετίας δεδομένα.
Παράλληλα, είναι αποκαρδιωτικό το γεγονός ότι τουριστικές μονάδες που εμφανίζουν πληρότητα από τις αρχές Ιούνη ως τα μέσα Σεπτέμβρη δεν έχουν μπει στον στοιχειώδη κόπο να βελτιώσουν/ανακαινίσουν/επισκευάσουν/ομορφύνουν τις εγκαταστάσεις τους. Κάποια στιγμή, πέρα από το κράτος που οφείλει να στηρίξει τις ελληνικές επιχειρήσεις, θα πρέπει και οι Έλληνες επιχειρηματίες να μπουν στον κόπο να στηρίξουν τις δικές τους επιχειρήσεις και να αποδώσουν τον δέοντα σεβασμό προς τους ανθρώπους στους οποίους χρωστούν τα κέρδη τους. Τέλος, ελπίζουμε ότι οι θεσμικοί φορείς, μαζί με τις συλλογικές πρωτοβουλίες των κατοίκων της περιοχής, να κόψουν από τη ρίζα φαινόμενα «τσιφλικοποίησης» του δημόσιου χώρου του αιγιαλού και των παραλιών, που τείνουν να κάνουν την εμφάνισή τους τώρα τελευταία και αναμένεται στα επόμενα χρόνια να ενταθούν.
