Άρθρο του Νίκου Νυφούδη*
Γράμμα από έναν φίλο που οι λιγοστές επαγγελματικές ευκαιρίες στη Θεσσαλονίκη δεν τον έκαναν να χάσει το θάρρος του, άνοιξε τα φτερά του, ταξίδεψε, τα κατάφερε αλλά δεν βγάζει την πόλη της καρδιάς του από το μυαλό του. Μαθαίνοντας για την υποψηφιότητά μου, μου έγραψε τα παρακάτω..
«Νίκο έχεις ζήσει έξω, έχεις ανοιχτό μυαλό, έχεις δει οργανωμένες πόλεις, και μεταξύ μας, ξέρεις και εσύ πόσο πιο πίσω δείχνει η Θεσσαλονίκη σε σύγκριση με σχεδόν πλέον - και δυστυχώς, παντού στην Ευρώπη. Έχω πάει σε 44 χώρες Νίκο, έχω δει το 25% του κόσμου, και κάθε φορά που γυρίζω από ένα ταξίδι, επιβεβαιώνεται ένα συμπέρασμα που έχω βγάλει για την Θεσσαλονίκη. Θα σου γράψω όσο γίνεται πιο απλά αυτό το συμπέρασμα, το οποίο από ότι έχω καταλάβει εκφράζει πάρα πολλούς, και μέσα από σένα, ελπίζω να μας οδηγήσει όλους στο να δούμε επιτέλους το "bigpicture" (την μεγάλη εικόνα) και το οποίο εστιάζει σε δυο κατηγορίες: την γενική εικόνα και λειτουργία της πόλης (καθαριότητα, κυκλοφοριακό, συνθήκες κλπ), και την ταυτότητά της. Θα ξεκινήσω από την ταυτότητα.
Νίκο, ακούς για μία οποιαδήποτε σχετικά γνωστή πόλη στον πλανήτη, και άμεσα σου έρχεται μια εικόνα σχετικά με αυτή. Δοκίμασέ το και θα δεις πως ξέρεις την κάθε μία κυρίως για κάτι συγκεκριμένο. Από το Λος Άντζελες (βιομηχανία θεάματος), το Ρίο (καρναβάλι, σάμπα, Ιπανέμα), και μέχρι ακόμα και την ταπεινή Πάτρα η οποία γνωστή για το καρναβάλι της είναι. Βλέποντας λοιπόν σε κάθε πόλη το "welcometo...(BuenosAires), city/worldcapitalof (tango)", κατάλαβα πως η Θεσσαλονίκη δεν έχει τίποτα ανάλογο να γράψει. Ή, μάλλον, έχει πάρα πολλά!
Τι είμαστε λοιπόν;
Μακεδονική πρωτεύουσα; Ρωμαϊκή / Βυζαντινή / Οθωμανική συμβασιλεύουσα; Πρωτεύουσα της ιουδαϊκής διασποράς; Παγκόσμιος πόλος έλξης / ανοχής ομοφυλοετεροαμφιαλλοφύλων; Πόλη της οποίας τελικά ο πιο διάσημος κάτοικος / πόλος έλξης είναι ο Κεμάλ; Σύγχρονη ελληνική συμπρωτεύουσα, με προσφυγικό παρελθόν και παράδοση στο ρεμπέτικο και στην γαστρονομία; Τί από όλα αυτά; Γιατί όλα μαζί για αρχή δεν γίνεται. Μέχρι και η Αθήνα διάλεξε και το βλέπεις παντού εκεί. Θέλει να είναι γνωστή ως η Αθήνα της Αρχαίας Κλασικής Ελλάδας. Αυτή την εικόνα επέλεξε, σε αυτή επενδύει και αυτή προβάλλει. Η Θεσσαλονίκη τι άραγε είναι;
Πρωτεύουσα της Μακεδονίας; Δύσκολο πλέον. Βλέπεις εσύ κάτι πουθενά σαν επισκέπτης που να στο υπενθυμίζει; Όχι. Ένα άγαλμα έχουμε, και αυτό πάλι, οι "ακατανόμαστοι συνταγματάρχες" το ανέγειραν. Τα Σκόπια πάνω σε αυτή την εικόνα επένδυσαν, αυτό πίστεψαν, και γι αυτό έχτισαν, κατασκεύασαν, και τα αποτελέσματα τα βλέπεις.
Βυζαντινή συμπρωτεύουσα; Υπαίθριο μουσείο θα μπορούσε να είναι η Θεσσαλονίκη με τόσες εκκλησίες, τείχη κλπ. Ούτε την γενική αστάθεια της Κωνσταντινούπολης δεν μπορέσαμε να εκμεταλλευτούμε, δημιουργώντας ένα πραγματικά παγκόσμιο Βυζαντινό Μουσείο, ώστε πχ όλος ο κόσμος να ξέρει πως υπάρχει ένα αιγυπτιακό μουσείο στο Κάιρο, ένα αρχαίο ελληνικό στην Αθήνα, και ένα βυζαντινό μουσείο, ζωντανό όμως στην Θεσσαλονίκη.
Οθωμανική συμβασιλεύουσα, σε συνδυασμό με την παρουσία του Κεμάλ; Να αναδειχθούν όλα τα τζαμιά, σημεία ενδιαφέροντος, χαμάμ, κλπ, με 70 εκατομμύρια πιθανούς επισκέπτες μόλις 5 ώρες δρόμο μακριά;
Αλλά πρέπει να διαλέξουμε, Νίκο, τί θέλουμε. Λίγο από όλα δεν έχει. Και το λίγο από όλα δεν έχει μέλλον. Φυσικά και δεν λέω να απαρνηθεί κάτι από όλα αυτά η πόλη. Αλλά ας διαλέξει κάτι, να χτίσει πάνω σε αυτό, φήμη, εικόνα και υποδομές, και μαζί με αυτό σιγά σιγά ας αναπτυχθούν και τα υπόλοιπα στοιχεία. Γιατί, χρησιμοποιώντας τον τίτλο του γνωστού βιβλίου, για την ώρα η Αθήνα είναι η πόλη του Περικλή και της Δημοκρατίας, η Βαρκελώνη η πόλη του Γκαουντί, και η Θεσσαλονίκη η πόλη των φαντασμάτων. Και μία πόλη που δεν τολμά να παραδεχτεί ανοιχτά πως το κεντρικό της τοπόσημο είναι έργο των κάποτε κατακτητών της, έχει σοβαρότατο πρόβλημα.
Νίκο εδώ ακολουθεί το δεύτερο μέρος που έχει να κάνει με γενικές παρατηρήσεις πάνω σε άλλα θέματα, όσο πιο επιγραμματικά γίνεται. Σίγουρα θα καταλάβεις το κάθε σημείο για να τα αναπτύξεις περισσότερο σαν ιδέες.
-Βαρέθηκα να ακούω τα ίδια και τα ίδια από τους ίδιους ανθρώπους. Βαρέθηκα οι ίδιοι άνθρωποι να "νοιάζονται" ακόμα για τα κοινά, την στιγμή που όταν είχαν την ευκαιρία να αλλάξουν κάτι λόγω της θέσης τους δεν το έκαναν. Και στην κορυφή της γελοιότητας υποψήφιος που είπε πως η πρώτη του δουλειά σαν δήμαρχος θα είναι να ξηλώσει τα πασαλάκια από τους δρόμους, προφανώς γιατί ξεβολεύτηκε κανένας κολλητός του και δεν μπορεί πια να αφήνει καρέκλες για να παρκάρει μπροστά στο μαγαζί του. Και μιας και είπα πασαλάκια, από την μια ο εμπορικός σύλλογος κόπτεται για την εύρυθμη λειτουργία της αγοράς και διαμαρτύρεται για την αδυναμία προσέγγισης του κέντρου λόγω κυκλοφοριακού, και μόλις πήγε να διορθωθεί αυτό λιγάκι με τα πασαλάκια έβγαλε ανακοίνωση πως τα πασαλάκια καταδικάζουν τον εμπορικό κόσμο της πόλης! Ψάξε και δες αυτά τα παραδείγματα για να δεις τί ευθύνεται για την κατάσταση που βιώνουμε.
Και συνεχίζω:
-Γιατί με το ζόρι οι ποδηλατόδρομοι πάνω σε κεντρικούς δρόμους; Γιατί στην Αγίου Δημητρίου και όχι στην Φιλίππου η στην Ολύμπου; Γιατί στην Όλγας και όχι στην Κρήτης; Τι κολλήματα είναι αυτά επιτέλους; Ίσα ίσα ένας ποδηλατοδρομος θα αναζωογονήσει τις ημικεντρικές αγορές της γειτονιάς, και μιας που δεν θα είναι πάνω σε λεωφόρο θα είναι και πιο φιλικός προς τον χρήστη αλλά και λιγότερο επικίνδυνος.
-Ας πει κάποιος σε όλους τους "έξω όλα τα ΙΧ από το κέντρο" πως οι πόλεις που έχουν πεζοδρομημένα κέντρα έχουν φροντίσει πρώτα και για την διαμπερή ροή ή την παράκαμψη των κέντρων τους. Εδώ θέλουμε απλά να κλείσουμε το κέντρο. Αυτό δεν έχει γίνει πουθενά από μόνο του.
-Η Πατησίων, η Λένορμαν, η Πανεπιστημίου, έχουν αντίθετη ροή λεωφορείων στην Αθήνα. Για την Θεσσαλονίκη αυτό είναι πυρηνική φυσική. Αλλά προφανώς κάποιοι ξεβολεύονται και δεν θα άφηναν ποτέ να γίνει κάτι τέτοιο εδώ. Επίσης ο ΟΑΣΘ θα μπορούσε να ανακουφίσει λίγο τις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές με κυκλικές γραμμές τύπου "Διαγώνιος-Μπότσαρη" και πίσω. Αυτή την εμμονή με το να πηγαίνουν όλα τα λεωφορεία σχεδόν άδεια μέχρι το ΙΚΕΑ δεν την καταλαβαίνω.
-Αν η Εγνατία/Ν Εγνατία/Μοναστηρίου λειτουργούσαν πραγματικά ελεύθερες και με ανασχεδιασμένα φανάρια, λιγότερες αριστερές στροφές, περισσότερο πράσινο κλπ, τότε ίσως και να μην χρειαζόταν το μετρό. Στην Αθήνα οι μεγάλες λεωφόροι έχουν μέχρι και 1 λεπτό πράσινο, ώστε να έχουν συνεχή ροή, και επίσης έχουν ελάχιστες αριστερές στροφές. Η Λεωφόρος Αλεξάνδρας της Αθήνας είναι ίδια με την Νέα Εγνατία. Ίδιο μήκος, ίδιο πλάτος, και περνούν μέσα από ακριβώς ίδιες σχετικά πυκνοκατοικημένες περιοχές με εμπορική δραστηριότητα σε όλο το μήκος. Η Νέα Εγνατία έχει 12 φανάρια και 10 αριστερές στροφές ενώ η Αλεξάνδρας νομίζω 7 φανάρια και 4 αριστερές στροφές. Η Νέα Εγνατία λειτουργεί με μιάμιση λωρίδα ανά κατεύθυνση και η Αλεξάνδρας στην Αθήνα με τρείς. Στην Νέα Εγνατία θεωρείται φυσιολογικό να παρκάρει κανείς όπου να ναι, ενώ η Αλεξάνδρας που περνάει από πυκνοκατοικημένες γειτονιές "σφηκοφωλιές" τύπου Γκύζη, Αμπελόκηπους, Εξάρχεια και Κυψέλη δεν έχει ούτε μηχανάκι επάνω της ακόμα και στις 3 το πρωί. Μετά μας φταίει η Αθήνα που κάνουμε μισή ώρα για να πάμε από έκθεση στην Μπότσαρη, και όχι ο κάθε γελοίος που παρκάρει όπου να ναι.
-Τα φώτα στους δρόμους σβήνουν και ανάβουν ότι ώρα να ναι. Βγες 7 παρά το πρωί έξω στην Θεσσαλονίκη να δεις τι γίνεται.
-Αθήνα: λειτουργεί συμπληρωματικά με Επίδαυρο, Δελφούς, Μύκονο, Σαντορίνη, Ναύπλιο, Ύδρα, Σούνιο, κλπ. Δεκάδες ημερήσιες εκδρομές, κρουαζιέρες, πλοιάρια, βανάκια κάθε μέρα. Θεσσαλονίκη: λειτουργεί καθαρά ανταγωνιστικά με τον Όλυμπο και το Άγιο Όρος, ενώ για να πάς από την Κατερίνη στην Χαλκιδική ή από το Πευκοχώρι στον Μαρμαρά πρέπει να τα κανονίσεις όλα μόνος σου και να οδηγείς για ώρες. Να συνεχίσω;
-Πού είναι οι τουριστικές πληροφορίες; Πού είναι τα φυλλάδια τύπου "Βυζαντινή Θεσσαλονίκη", "Οθωμανική Θεσσαλονίκη", "Εβραϊκή Θεσσαλονίκη" κλπ, ώστε να δώσουν πληροφορίες στον κάθε ενδιαφερόμενο; Και η Ροτόντα ακόμα είναι κλειστή τις Δευτέρες; Και εδώ, να συνεχίσω;
-Μήπως να κατέβουμε λίγο από το καλάμι και μήπως να περιοριστεί ο υπέρμετρος ενθουσιασμός σχετικά με την τουριστική ανάπτυξη; Η πτήση για Ντουμπάι ούτε τρεις μήνες δεν άντεξε.
-Κάτι άκουσα για μια ημερίδα για τα συγκοινωνιακά κλπ τις επόμενες ημέρες. Μήπως ήρθε η ώρα κάποια από όσα σου είπα να τα αναπτύξετε;
Συγνώμη που στα έστειλα ανακατεμένα αλλά πραγματικά πρέπει να ξεκινήσουμε από τα βασικά, και κάποια από αυτά είναι όντως πολύ βασικά, και αν το καλοσκεφτείς, όντως δεν μας φταίει καμιά Αθήνα, παρά μόνο εμείς οι ίδιοι».
Μια γενιά που ζει στο ανάμεσα
Αυτές δεν είναι απορίες μόνο του Γιάννη. Αυτές είναι σκέψεις και ιδέες όλης της γενιάς μας. Μιας γενιάς που ζει στο ανάμεσα. Που δεν προκάλεσε την κρίση αλλά τη βιώνει πιο βαθειά από όλους. Δεν ζήτησε μια Ελλάδα που αναπτύχθηκε επάνω στον άξονα, ρουσφέτι-γρηγορόσημο αλλά πρέπει να ζήσει και μ’ αυτό. Δεν ζήτησε μεγάλη ζωή, αλλά απαίτησε ουσιαστικές σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων. Δεν ζήτησε μια Θεσσαλονίκη συμπρωτεύουσα αλλά μια πόλη λειτουργική. Δεν θέλησε μετρό, αλλά θέλει πραγματικά μέσα μαζικής μεταφοράς. Δεν απαίτησε να διοριστεί αλλά δεν μπορεί να βρει δουλειά.
Γι’ αυτά και άλλα πολλά, αυτές οι εκλογές είναι κρίσιμες για την επόμενη μέρα της πόλης μας. Για τους νέους αλλά και τους μεγαλύτερους που πρέπει να ακουστούν!
Ευχές για ένα υγιές και παραγωγικό 2019! Καλή Χρονιά!
*Ο Νίκος Νυφούδης είναι Οικονομολόγος, Τομεάρχης εξαγωγών στο ΠΟΤΑΜΙ, δημοτικός σύμβουλος Πυλαίας-Χορτιάτη και υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Θεσσαλονίκης με την "ΠΟΛΗχρωμη Θεσσαλονίκη"- Σπύρος Βούγιας.
ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ «ΤΥΠΟΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ»
