Του Γιώργου Καλλίνη
Η νύχτα των «μεγάλων μαχαιριών». Έτσι χαρακτηρίστηκε σε κάποιες μεγάλες εφημερίδες η σύνοδος των G20 στις Κάννες, τη 2η μέρα του Νοέμβρη του 2011. Εκεί δηλαδή που ο Γ. Παπανδρέου δέχτηκε τις φλογισμένες αντιδράσεις των Σαρκοζί και Μέρκελ για τη πρόταση διεξαγωγής δημοψηφίσματος στην Ελλάδα. Τώρα λοιπόν ο πρώην πρωθυπουργός της Ισπανίας Λουίς Θαπατέρο εκδίδει το βιβλίο του για τις μεγάλες αποφάσεις που πάρθηκαν εκείνη την περίοδο, αλλά και τις «κομμένες» σκηνές εκείνης της συνόδου. Εμείς όμως τι συμπεράσματα μπορούμε να βγάλουμε από τις σχετικές πληροφορίες που έχουν πλημμυρίσει το διαδίκτυο;
Πρώτον, από την εκρηκτική αντίδραση του Σαρκοζί, ο οποίος έβριζε τον Παπανδρέου και μάλλον ήθελε να ανέβει στο τραπέζι για να μετατρέψει τη σύνοδο σε γαλατικό χωριό, συμπεραίνουμε ότι η πρόταση για δημοψήφισμα είχε προκαλέσει πραγματικό νευρικό κλονισμό στους ηγέτες της Ε.Ε.. Κατά συνέπεια, μια πιθανή αποχώρηση της Ελλάδας από το Ευρώ μετά από δημοψήφισμα, είναι πολύ πιθανό να οδηγούσε σε μια παράλυση –πιθανό και διάλυση- της ευρωζώνης. Άρα είναι επίσης πολύ πιθανό εκείνη την περίοδο η χώρα μας να είχε και μεγαλύτερη δυνατότητα για διαπραγμάτευση. Βεβαίως, αυτά είναι πολύ εύκολα να τα λες στη θεωρία αλλά κανείς δεν είπε ότι η πολιτική και η διαπραγμάτευση γενικότερα είναι μια εύκολη αποστολή.
Δεύτερον, η αντίδραση της Ισπανίας και της Ιταλίας στην πρόταση χρηματοδότησης από ΔΝΤ είναι χαρακτηριστική. Ο ιταλός υπουργός οικονομικών, Τζούλιο Τρεμόντι, απάντησε με τον πλέον αφοπλιστικό τρόπο στον ενδεχόμενο δανεισμό από το ΔΝΤ: «Μπορώ να σκεφτώ καλύτερους τρόπους αν είναι να διαπράξω αυτοκτονία». Τώρα το αν εννοούσε πολιτική αυτοκτονία ή αυτοκτονία του λαού του, δεν μπορούμε να το ξέρουμε, υποθέτω όμως ότι η δήλωση του εννοεί λίγο και από τα δύο. Όμως αυτό που μας ενδιαφέρει εμάς είναι το ΔΝΤ αντιμετωπίζεται σαν μάστιγα, σαν μια λύση λίγο πριν το τέλος, σαν μια «αυτοκτονία». Όλα αυτά από κάποιον υπουργό, όχι από τη Ναόμι Κλάιν και το δόγμα του Σοκ. Τα στοιχεία της αρνητικής δράσης του ΔΝΤ στα κράτη που βοηθάει είναι διαθέσιμα σε όλους στο διαδίκτυο, δεν χρειάζεται να τα επαναλάβουμε, αλλά μπορούμε να χρεώσουμε μία και καλή αυτή την «αυτοκτονική» επιλογή στον τότε πρωθυπουργό (και στα όρια της παράνοιας) Γ. Παπανδρέου αλλά και σε άλλους ηγέτες όπως τη Μέρκελ, η οποία προσπαθούσε επίμονα να επιβάλλει το ΔΝΤ και σε άλλα κράτη για να διατηρήσει την Ε.Ε. σε μηχανική υποστήριξη μέχρι να φύγει η ύφεση.
Τρίτον και λίγο γενικότερου ενδιαφέροντος είναι η δήλωση του Θαπατέρο «το συναίσθημα αδυναμίας των δημοκρατικών κυβερνήσεων απέναντι στις δυνάμεις της αγοράς». Όντως αυτή η σύνοδος πρέπει να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον ως παράδειγμα για την αδυναμία των πολιτικών να αποκλίνουν από τις επιταγές της οικονομίας της αγοράς. Είναι ένα πολύ χρήσιμο συμπέρασμα για αυτούς που έχουν στα χέρια τους το μέλλον της Ευρώπης, ότι παρότι εκλέγονται δημοκρατικά, λειτουργούν πάρα πολύ αντιδημοκρατικά και με μοναδικό γνώμονα την οικονομία. Με αποτέλεσμα… «Ο Παπανδρέου παίζει την καριέρα του. Ιδρώνει όλο και πιο πολύ, ταλαντεύεται, έπειτα καταρρέει... Είμαι παρών στον πολιτικό του θάνατο σε ζωντανή μετάδοση... Έρχεται η σειρά του Μπερλουσκόνι... δεν θα αντέξει για πολύ. Παπανδρέου, Μπερλουσκόνι, δύο πρωθυπουργοί θα πέσουν σε καιρό ειρήνης, κάτω από διεθνή πίεση». Ο Θαπατέρο θα ακολουθήσει περίπου λίγες μέρες αργότερα.
Δύο χρόνια αργότερα, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι. Στα δικά μας, η διαπραγμάτευση με την Τρόικα είναι στα γνωστά πλέον πλαίσια και οι φήμες ότι η Ελλάδα θα χρειαστεί σύντομα νέο πακέτο στήριξης και άρα νέα μέτρα, οργιάζουν. Οι αποκαλύψεις για εκείνη τη νύκτα είναι μεν χρήσιμες για την εξαγωγή γενικότερων συμπερασμάτων και για να νιώσουμε ότι τρυπώσαμε πίσω από κλειστές πόρτες. Ειδικά για μας, όμως, οι εξελίξεις είχαν δρομολογηθεί πολύ πριν αυτή την συνάντηση και αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία. Επίσης είναι και το τελευταίο –καταδικαστικό- συμπέρασμα για τον τότε πρωθυπουργό, αλλά και τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Τι άλλο θα μπορούσε να γίνει εκείνη την εποχή; Θα πρέπει να περιμένουμε λίγο ακόμη για να μας αποκαλυφθούν οι άλλες εκδοχές, τα πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα τους.
