Γράφει ο Παναγιώτης Σκουρής*
Η δημοκρατία που αποκαταστάθηκε μετά την πτώση της χούντας το 1974, έγινε πλέον 50 ετών. Είμαστε περίπου συνομήλικοι, απλά εκείνη είναι σκάρτους δύο μήνες πιο μικρή από εμένα.
Από ό,τι λένε οι πιο παλιοί και μάλλον προκύπτει από την ιστορική παρατήρηση, η δημοκρατία αυτή των 50 ετών είναι η πιο σταθερή όλων των εποχών και αυτή που έφερε πραγματική αλλαγή καθιερώνοντας επιτέλους πράγματα που είναι πλέον, όπως και πρέπει, αυτονόητα.
Την ίδια εποχή η παγκόσμια υπερδύναμη ετοιμάζεται να ζήσει την ενδεχόμενη εκλογή για δεύτερη φορά προέδρου της ενός ανθρώπου καρικατούρα, οι οπαδοί του οποίου ηγήθηκαν εφόδου στο ναό της δημοκρατίας της χώρας αυτής. Μίας χώρας που τη δημοκρατία που έχτισε για αιώνες, την έχει περί πολλού.
Πολύς κόσμος στη χώρα μας και αλλού είναι πολύ χαρούμενος για αυτό. Είναι αντιδραστικοί αυτοί, θα μου πείτε. Δεν ξέρω, αν ισχύει αυτό ή αν λύνει το πρόβλημα. Σίγουρα πάντως η δικές μας αντιδράσεις απέναντι στο φαινόμενο είναι χαλαρές και ανεκτικές. Ακόμα και σε επίπεδο διαλόγου.
Στην Ευρώπη πάλι φουντώνει διαρκώς η δύναμη κομμάτων και ρευμάτων, τα οποία είναι παντελώς αντίθετα με τις αρχές και τις αξίες της. Ενισχύθηκαν ιδιαίτερα οι λεγόμενοι ευρωσκεπτικιστές που είναι κόντρα σε όλα τα ευρωπαϊκά ιδανικά. Στην πρόσφατη συνεδρίαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την επικύρωση της νέας, δεύτερης θητείας της προέδρου της Επιτροπής, γυναίκα ευρωβουλευτής (εκ Πολωνίας) της ομάδας αυτής της επιτέθηκε λέγοντάς της, ότι θα έπρεπε να κλειστεί στη φυλακή και όχι να γίνει εκ νέου πρόεδρος. Επειδή λέει, ασκεί -μεταξύ άλλων- φιλομεταναστευτική πολιτική. Ως εκ τούτου τη θεωρεί συνυπεύθυνη για κάθε γυναίκα που υπέστη βία. Ούτε συμφωνώ ούτε ταυτίζομαι με την πρόεδρο της Επιτροπής και καμία διάθεσή δεν έχω να την υπερασπιστώ (δεν το έχει και ανάγκη άλλωστε), αλλά οι απόψεις αυτές και οι εκφράσεις είναι τραγικές. Όχι βέβαια, ότι δεν τις ακούμε και στη χώρα μας. Και μάλιστα από σχηματισμούς που με χαρά συμπορεύονται με την εν λόγω Πολωνή ευρωβουλευτή και με την καρικατούρα των ΗΠΑ.
Η αριστερά από την άλλη σε σχέση με το ίδιο θέμα θεωρεί, ότι πρέπει να καταργηθεί κάθε έλεγχος και ότι ακόμα και τα στοιχειώδη μέτρα ελέγχου επάγονται την άρνηση της Ευρώπης, να δώσει σε δυστυχείς ανθρώπους τη δυνατότητα για μια καλύτερη ζωή. Επικίνδυνη υπεραπλούστευση, η οποία συνήθως εκφράζεται και με την ασφάλεια της αντιπολίτευσης. Όταν κυβερνάει, λειτουργεί αλλιώς. Για να μην πάμε μακριά, ας θυμηθούμε τον περίφημο Joschka Fischer των Γερμανών πρασίνων, ο οποίος, αν και φανατικός φιλειρηνιστής με αγώνες και διαδηλώσεις κατά των πολέμων, ως υπουργός εξωτερικών της κυβέρνησης Schröder, με ενθουσιασμό υποστήριξε την πρώτη συμμετοχή της Γερμανίας σε διεθνή πολεμική επιχείρηση μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Στους βομβαρδισμούς της Σερβίας το 1999.
Γιατί τα λέμε όλα αυτά;
Και τί σχέση έχουν με τη δική μας μεταπολίτευση;
Και τελικά, τί μπορούμε να κάνουμε;
Τα λέμε, διότι ως ένθερμος ευρωπαϊστής ενοχλούμαι από το γεγονός, ότι η Ένωση έχει κατακλυστεί από δυνάμεις, οι οποίες είναι το άκρο αντίθετο των ιδανικών της. Καθώς και από το ότι τους επιτρέπουμε να αμφισβητούν τα καλά και σπουδαία που έχουν γίνει χάρη σε αυτή.
Η ένταξη της δικής μας χώρας στις τότε ευρωπαϊκές κοινότητες είναι από τα βασικά χαρακτηριστικά της μεταπολίτευσης. Και ένας από τους λόγους που τα πράγματα μπορεί να έγιναν, κατά τη δική μου γνώμη τουλάχιστον, λίγο καλύτερα.
Οι αντιδραστικές απόψεις είναι επικίνδυνες, διότι απευθύνονται στο θυμικό μας και είναι συνήθως εύπεπτες. Πριν λοιπόν αντιμετωπίσουμε το ενδεχόμενο να τις αποδεχτούμε ως βάσιμες, θα είχε ένα νόημα να ξαναφέρουμε στο μυαλό μας, ποιος ήταν ο αρχικός σκοπός που η Ευρώπη αποφάσισε, τουλάχιστον εν μέρει, να πορευτεί ενωμένη.
Αυτός δεν ήταν άλλος από την προσπάθεια να αποφύγουμε τον επόμενο αιματοβαμμένο πόλεμο για λόγους επεκτατικούς και για εξασφάλιση μεγαλύτερων εδαφών.
Η ως ένα σημείο κατάργηση των συνόρων και η ελευθερία κυκλοφορίας κάτι πέτυχαν σε σχέση με αυτό. Και σίγουρα έκαναν τη ζωή μας και πιο εύκολη και καλύτερη.
Ας το θυμόμαστε αυτό που και που, για να ξανασυναντήσουμε τις βασικές αρχές και τα προτερήματα της ενωμένης Ευρώπης. Τα μειονεκτήματά της άλλωστε είναι τόσο πολλά και έντονα που χρειάζεται ένα αντίβαρο. Κυρίως επειδή τον τελευταίο καιρό και εν μέσω πολύ σοβαρών προβλημάτων στα επιμέρους κράτη δεν κατάφερε να σταθεί στο ύψος των περιστάσεων. Ίσως μάλιστα δεν προσπάθησε καν.
Κυρίως όμως ας αρχίσουμε να τις κουβεντιάζουμε σε βάθος, για να καταρρίψουμε σε επίπεδο επιχειρηματολογίας την αντιδραστικότητα που τόσο πίσω μας πάει. Διότι ακόμα και τα ηχηρά χαστούκια (Brexit) δε φαίνεται να μας έχουν βάλει μυαλό.
*Ο Παναγιώτης Σκουρής είναι δικηγόρος, διδάκτωρ νομικής του πανεπιστημίου Regensburg και συνιδρυτής του δικηγορικού γραφείου AnP Legal Praxis (www.anplegal.gr).
