Γράφει: Τάσος Θωμάς
Εντυπωσιακά είναι τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Fraport για τις επιδόσεις του Αεροδρομίου Μακεδονία το 2024. Tο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης εξυπηρέτησε 7.381.064 επιβάτες, εκ των οποίων οι 4.947.578 προέρχονται από διεθνείς πτήσεις. Σίγουρα πρόκειται για νούμερα που όχι μόνο δεν περνούν απαρατήρητα, αλλά συνιστούν και επιτυχία για τη διαχειρίστρια εταιρεία.
Δεν πρέπει όμως να προτρέξουμε σε πανηγυρισμούς και άτοπα συμπεράσματα. Τα δεδομένα αυτά πρέπει να εξεταστούν σε βάθος, να συγκριθούν με προηγούμενα έτη και να αξιολογηθούν υπό το πρίσμα των νέων προκλήσεων και ευκαιριών που αντιμετωπίζει η πόλη. Η Θεσσαλονίκη βρίσκεται σε κρίσιμο σταυροδρόμι και χρειάζεται ένα σαφές σχέδιο για να κεφαλαιοποιήσει τις νέες προοπτικές της.
Για να καταλάβουμε, λοιπόν, πού πραγματικά βρισκόμαστε, οφείλουμε να συγκρίνουμε τα στοιχεία του 2024 με τη χρονιά του 2019 που -ελέω κόβιντ- έχει καταστεί το απόλυτο βαρόμετρο. Τότε, το Αεροδρόμιο Μακεδονία είχε εξυπηρετήσει 6.895.331 επιβάτες συνολικά, με αυτούς των διεθνών πτήσεων να ανέρχονται σε 4.731.089. Αυτά τα νούμερα έγραφε το «παλιό» Μακεδονία, χωρίς το νέο λαμπερό τέρμιναλ, ενώ η Θεσσαλονίκη τότε είχε… κουτσά – στραβά έναν ΟΑΣΘ στις συγκοινωνίες της πόλης, με λιγότερα από 250 λεωφορεία στους δρόμους.
Κι αν το 2019 Ρωσία και Ισραήλ έγραφαν κάποια νούμερα που μας λείπουν αυτή τη στιγμή -για γνωστούς γεωπολιτικούς λόγους- ποια ήταν αλήθεια η αντίδραση της πόλης για να τα αναπληρώσει; Από τα αποτελέσματα που έχουμε στα χέρια μας τα συμπεράσματα που προκύπτουν είναι δύο. Πρώτον, υπήρξε μια καλώς εννοούμενη υπερεκμετάλλευση της Γερμανίας, με σημαντική αύξηση των επισκεπτών και των πτήσεων. Δεν μπορούμε όμως να αγνοήσουμε πως πρόκειται για μια αγορά που διαχρονικά παραμένει ιδιαίτερα σταθερή, με τις καθημερινές πτήσεις να γεμίζουν ως επί το πλείστον με Έλληνες του εξωτερικού ή πιστούς επισκέπτες.
Το δεύτερο συμπέρασμα είναι η άνοδος χωρών που στηρίζονται αποκλειστικά σε κάποιες πτήσεις low cost εταιρειών. Άπαξ και τις βγάλουν από το πρόγραμμα, τετέλεσται. Η εξάρτηση αυτή κρύβει σοβαρούς κινδύνους. Δεν αρκεί, λοιπόν, να βασιζόμαστε σε αυτές τις λύσεις.
Ο χρόνος που έχουμε στη διάθεσή μας δεν είναι άπειρος, ούτε μπορούμε να αγνοήσουμε τι προσφέρουν γειτονικά αεροδρόμια. Αυτή τη στιγμή, για παράδειγμα, το αεροδρόμιο της Σόφιας προσφέρει απευθείας πτήσεις για προορισμούς που θα έπρεπε να είναι στο στόχαστρο της Θεσσαλονίκης, ενώ η είσοδος της Βουλγαρίας στη Συνθήκη Σένγκεν μπορεί να ενισχύσει περαιτέρω την ανταγωνιστικότητα των γειτόνων.
Είναι σαφές πως η πόλη δεν έχει την πολυτέλεια να χάνει επιβάτες, ούτε να εφησυχάσει με την υπάρχουσα κατάσταση. Οι κρίσιμες υποδομές του νέου τερματικού σταθμού και του Μετρό δημιουργούν μια συνθήκη που πρέπει να εκμεταλλευτούμε, αφού πρώτα καθορίσουμε σαφώς τι είδους τουρισμού επιθυμούμε να προσελκύσουμε και πώς. Αυτό απαιτεί τη συνεργασία όλων των φορέων της πόλης και την υιοθέτηση μιας ενιαίας στρατηγικής.
Συμφωνούμε πως είναι πολύ ελκυστικό να συζητούμε για τη σύνδεση της Θεσσαλονίκης με τις ΗΠΑ, αλλά αυτή η κουβέντα έχει καταστεί ατέρμονη. Αντί να τη συνεχίζουμε, θα πρέπει να τεθούν στόχοι για αγορές υψηλής προοπτικής που θα ενισχύσουν άμεσα τη διεθνή εμβέλεια της πόλης καθιστώντας την πύλη για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Τέτοιοι στόχοι θα μπορούσαν να είναι η Ντόχα, το Ντουμπάι και το Άμπου Ντάμπι, πόλεις που ήδη εξυπηρετεί το αεροδρόμιο της Σόφιας.
Τώρα είναι η στιγμή να δράσουμε, να αξιοποιήσουμε τα κεκτημένα και να αναβαθμίσουμε τον ρόλο της Θεσσαλονίκης ως έναν διεθνή κόμβο για τη Νοτιοανατολική Ευρώπη. Η πόλη δεν πρέπει να επιτρέπει τη διαιώνιση της εξάρτησης από το αεροδρόμιο της Αθήνας, ούτε πρέπει να ολιγωρεί σε κρίσιμες στιγμές. Οφείλει να διεκδικήσει τη σύνδεση με προορισμούς στρατηγικής σημασίας, να αναπτύξει σχέσεις με αναπτυσσόμενες αγορές και να αδράξει την ευκαιρία να καταστεί ένας περιφερειακός ηγέτης, μεταμορφώνοντας την πόλη με πολλαπλά οφέλη.
Και κάτι ακόμη που πρέπει να έχουν πάντοτε στο μυαλό τους όλοι οι ιθύνοντες της Θεσσαλονίκης. Η στρατηγική ανάπτυξη υποδομών όπως το αεροδρόμιο -ή το λιμάνι, ή ο σιδηρόδρομος- δεν είναι μόνο ζήτημα εξωστρέφειας και προσέλκυσης τουριστών. Αφορά εξίσου την καθημερινότητα και την ποιότητα ζωής των κατοίκων της Θεσσαλονίκης. Μια σύγχρονη πόλη 1,2 εκατομμυρίου κατοίκων πρέπει να είναι ελκυστική όχι μόνο ως τουριστικός προορισμός, αλλά και ως τόπος κατοικίας, εργασίας και επιχειρηματικής δραστηριότητας.
