Γράφει ο Παναγιώτης Σκουρής*
Είχαμε μιλήσει από εδώ και παλαιότερα για την επίθεση που δέχτηκε η Ευρώπη από τον αντιπρόεδρο των Η.Π.Α. ειδικά σε σχέση με την ελευθερία του λόγου. Διανοήθηκε λοιπόν, να πει στους ευρωπαίους που έχουν ανακαλύψει τη σχετική ελευθερία, αλλά και γενικά τα θεμελιώδη δικαιώματα, ότι δήθεν περιορίζουν την ελευθερία του λόγου. Πιθανότατα επειδή δείχνουν ανεκτικότητα και δε δέχονται τη ρητορική του μίσους.
Θα πρέπει λοιπόν σε σχέση με αυτό να τονίσουμε και να καταλάβουμε, ότι το να έχουμε άλλη άποψη από τον εν λόγω κύριο και να διεκδικούμε το δικαίωμα να την εκφράσουμε ακόμα και δυναμικά, δεν περιορίζει ουδόλως τη δική του ελευθερία ή αυτή κάποιου άλλου.
Το χειρότερο βέβαια είναι, ότι την άποψη αυτή συμμερίζονται και αρκετοί ευρωπαίοι και φυσικά και δικοί μας συμπολίτες.
Η αλήθεια είναι, ότι οι Η.Π.Α. λόγω ηλικίας, αλλά και του γεγονότος, ότι διεκδίκησαν και κέρδισαν την ανεξαρτησία σε μία εποχή που αναμορφωνόταν το status quo γενικότερα και παγκοσμίως, έπαιξαν έναν ρόλο στην εμπέδωση της δημοκρατικής διακυβέρνησης. Έφτιαξαν μάλιστα ένα σύστημα, το οποίο θεωρητικά τουλάχιστον, διασφαλίζει την πραγματική ανεξαρτησία των λειτουργιών. Είναι άλλο θέμα βέβαια, το πώς εξελίχτηκε όλο αυτό.
Ένα άλλο στοιχείο που έπαιξε σημαντικό ρόλο στο εν λόγω κράτος ήταν η ανάγκη να δημιουργηθούν πνευματικές ελίτ και το λόγο αυτό ιδρύθηκαν ορισμένα πολύ σπουδαία πανεπιστήμια. Παρά το γεγονός, ότι η αίσθηση είναι, ότι ο μέσος πολίτης των Η.Π.Α. δεν έχει ιδιαίτερα υψηλή μόρφωση, πράγμα το οποίο εκλαμβάνεται πολλές φορές και ως υπεροψία, δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει, ότι στις Η.Π.Α. υπάρχουν και λειτουργούν ορισμένα από τα υψηλότερου επιπέδου πανεπιστημιακά ιδρύματα στον κόσμο.
Δε χρειάζεται εδώ να τα αναφέρουμε όλα.
Στεκόμαστε, όμως σε ένα και ειδικότερα το YALE.
Όχι επειδή είναι καλύτερο από άλλα -είναι άλλωστε κοινό μυστικό, ότι στη λεγόμενη Ivy League δεν υπάρχουν σημαντικές διαφορές-, αλλά επειδή υπέπεσε στην αντίληψή μας πρόσφατα μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα είδηση που σχετίζεται με αυτό.
Τρεις καθηγητές του εν λόγω πανεπιστημίου λοιπόν δηλώνουν, ότι θα αποχωρήσουν και θα μετοικήσουν στον Καναδά και θα συνεχίσουν εκεί την καριέρα τους.
Όχι αναζητώντας ακαδημαϊκή εξέλιξη ή και ανέλιξη, αλλά επειδή αισθάνονται, ότι το καθεστώς υπό τη νέα προεδρία, κατά την άποψή τους πάντα, φαίνεται να εγκαθιδρύει ένα καθεστώς φασιστικό. Σημειώστε εδώ, ότι ένα από τους τρεις καθηγητές είναι ερευνητής ειδικευμένος στο φασισμό.
Είναι άλλωστε χαρακτηριστικό, ότι το σύστημα διακυβέρνησης στις Η.Π.Α. έσπευσε να στηρίξει τους Γερμανούς (δηλωμένους εν μέρει) νεοναζί, να πανηγυρίσει την εκλογική τους επιτυχία και φυσικά να σταθεί δίπλα στη Μαρί Λεπέν μετά την άδικη, όπως τη χαρακτηρίζουν, καταδίκη της. Χαρακτηρισμό, τον οποίο δίνουν, όπως είμαι βέβαιος, αφού μελέτησαν την απόφαση συνολικά και σε βάθος και όχι επειδή τυχαίνει να λατρεύουν, πολιτικά τουλάχιστον, την καταδικασθείσα αρχηγό της γαλλικής ακροδεξιάς.
Περαιτέρω οι προαναφερθέντες επιστήμονες αναφέρουν, ότι αυτό που τους ανησυχεί περισσότερο είναι η περιστολή του δικαιώματος έκφρασης!
Αυτό και αν είναι ένα ηχηρό χαστούκι στους ισχυρισμούς του αντιπροέδρου κατά τα προαναφερθέντα.
Έχουμε επίσης ξαναπεί από εδώ, ότι η Ευρώπη και τα κράτη της θα πρέπει να ορθώσουν το ανάστημά τους σε τέτοιες αμετροέπειες. Και να μη χρειάζεται να ανατρέχουμε σε αντιδράσεις εσωτερικές στις ίδιες της Η.Π.Α.
Όσο το περιμένουμε και το απαιτούμε αυτό, ας έχουμε το νου μας για παρόμοια φαινόμενα και ας αντιληφθούμε επιτέλους συλλογικά, ότι αυτά που γίνονται εκεί πέρα δεν πρέπει να μας αφήνουν αδιάφορους, επειδή δε φαίνεται -τουλάχιστον εκ πρώτης όψεως- να μας αγγίζουν και να μας αφορούν άμεσα.
Για να το δούμε λοιπόν όλο αυτό λίγο πιο σφαιρικά, διαβάζουμε και πάλι στον αμερικάνικο τύπο -τον προοδευτικό είναι η αλήθεια που μας πάει περισσότερο-, ότι η κυβέρνηση παίρνει μία σειρά από μέτρα, τα οποία επικεντρώνονται στον περιορισμό των ακαδημαϊκών ελευθεριών, τον τύπο και το κράτος δικαίου. Με άλλα λόγια λοιπόν, εξαπολύει επίθεση προς τους θεσμούς της γνώσης και του δικαίου.
Γιατί το αναφέρουμε αυτό εδώ, άραγε;
Μα γιατί όλα τα απολυταρχικά καθεστώτα έχουν αλλεργία σε αυτούς ακριβώς τους θεσμούς και πολύ περισσότερο στην παιδεία. Διότι οι ανεκπαίδευτοι πολίτες δέχονται με μεγάλη ευκολία τις ανοησίες που κατά καιρούς ξεστομίζουν όλοι αυτοί οι απίθανοι. Και για αυτό το λόγο οι πάσης φύσεως ακραίοι τη μισούν, την απεχθάνονται και εν τέλει την πολεμάνε.
Τί μας λέει λοιπόν αυτό;
Ότι πριν από οτιδήποτε άλλο πρέπει να θωρακίσουμε την παιδεία σε παγκόσμιο επίπεδο και να φτιάξουμε πολίτες, οι οποίοι δε θα μασάνε στον παπά που πάνε να τους πουλήσουνε. Που με άλλα λόγια θα ρίχνουν και καμιά, διανοητικής φύσης πάντα, φάπα, σε όποιον μπορεί να προσπαθήσει να το κάνει αυτό.
*Ο Παναγιώτης Σκουρής είναι επίκουρος καθηγητής ευρωπαϊκού δημοσίου δικαίου στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, δικηγόρος και συνιδρυτής του δικηγορικού γραφείου AnP Legal Praxis (www.anplegal.gr).
