Του Γιώργου Παπαδημητρίου
Υπάρχει μια γενικώς αποδεκτή πεποίθηση-υπόθεση πως ο κόσμος μας –σε κάθε έκφανση, τομέα και πεδίο που μπορεί κανείς να ορίσει και φανταστεί– κινείται ασταμάτητα προς τα εμπρός, υπακούοντας σε έναν άγραφο νόμο ασταμάτητης εξέλιξης και προόδου. Υπό πολλές έννοιες, το αξίωμα αυτό ευσταθεί: Σε αμέτρητα θέματα, ο κόσμος μας είναι η βέλτιστη εκδοχή που έχει να παρουσιάσει η ανθρωπότητα σε ολόκληρο το ιστορικό της φάσμα. Κι όμως, ορισμένες πτυχές του σκοτεινού παρελθόντος μοιάζουν να ξεπηδούν σε ένα μέλλον απροσδιόριστο, ασαφές, μα πάνω απ’ όλα ζοφερό και γκρίζο. Ίσως τελικά, η συνθήκη της ανθρωπότητας να είναι συνυφασμένη με μια συνεχή ανάφλεξη, σε σημείο που η χρήση της συγκεκριμένης λέξης (κατά κόρον επιστρατευμένης για να περιγράψει την αέναη σύγκρουση στη Μέση Ανατολή) να μοιάζει πλέον κενή περιεχομένου.
Σε ένα παγκόσμιο σκηνικό που ήδη περιλαμβάνει ένα ατέρμονο σφαγείο στην Ουκρανία και τον στραγγαλισμό της Γάζας (που πολύ φοβόμαστε ότι θα περάσει σε τελείως δεύτερη-συμπληρωματική μοίρα σε επίπεδο μιντιακής προβολής και ευαισθητοποίησης του κοινού) οι πρόσφατες επιθέσεις του Ισραήλ στο Ιράν ήρθαν να πυροδοτήσουν μια αίσθηση σχεδόν υπαρξιακού φόβου σε ολόκληρη την ανθρωπότητα. Διότι όσο και αν έχουμε πλέον μετατραπεί σε απαθείς δέκτες εικόνων που έχουν στραγγιστεί από κάθε σημαινόμενο, είναι σχεδόν αναπόφευκτη η φευγαλέα σκέψη πως η ιστορία θα επαναληφθεί εκ νέου ως τραγωδία και ως φάρσα μαζί, για να θυμηθούμε μια ψυχή.
Παρεμπιπτόντως, είναι πράγματι απίθανο το πόσο μέσα έπεσε ο Γκι Ντεμπόρ όσον αφορά τη «θεαματικοποίηση» της ζωής, της ύπαρξης, των γεγονότων και της ανθρώπινης υπόστασης, και συγχρόνως πόσο (αναπόφευκτα) μετριοπαθής υπήρξε, κρίνοντας φυσικά με τον γνώμονα του εδώ-και-τώρα: η αρένα του second life της ψηφιακής ζωής έχει πλέον ομογενοποιήσει τα πάντα: Οι εικόνες από μια live εκτέλεση ενός ομήρου του ISIS (λίγο παλαιότερα) ή από το διαμελισμένο πτώμα ενός βρέφους στη Γάζα εμπίπτουν ακόμη κι αυτές στη μεγάλη αγκαλιά του content. Φασματικά ίχνη, πραγματικότητες που δείχνουν επινοημένες, ανα-διαμεσολαβημένες (και με τον τρόπο τους μετα-στοιχειωμένες) φρίκες.
Η επίθεση του Ιράν στο Ισραήλ, όπως πιστοποιεί και ο εκπρόσωπος των διαβόητων Israeli Defence Forces Έφι Ντεφρίν, δεν είναι απλώς μια «στρατιωτική επιχείρηση» αλλά η «εξελισσόμενη φάση ενός πολέμου», η οποία είχε σχεδιαστεί με αδιανόητη επιμέλεια πολύ καιρό πριν. Με θύματα κορυφαίους αξιωματούχους της στρατιωτικής μηχανής του Ιράν, αλλά και διακεκριμένους επιστήμονες που συμμετείχαν στο πυρηνικό πρόγραμμα της χώρας, η πρώτη κουβέντα στα χείλη όλων κάνει λόγο για κάποια σφοδρή απάντηση από πλευράς Ιράν. Easier said than done, πάντως, σε μια ισορροπία δυνάμεων που κάνει προς το παρόν τον ισραηλινό στρατό να φαντάζει άτρωτος.
Σε ένα δεύτερο «παρεμπιπτόντως», ας αναφέρουμε τη διαχρονική μας απορία για τη λειτουργία και τη δεσμευτική ισχύ διαφόρων διεθνών οργανισμών, παίρνοντας ως παράδειγμα την Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας. Με πρόσφατο ψήφισμά της, λοιπόν, η IAEA (στο αγγλικό της αρκτικόλεξο) στηλιτεύει τη στάση του Ιράν ως μη συμβατή με τη Συνθήκη Μη Διάδοσης των Πυρηνικών Όπλων, με το Ιράν να απαντά με τη δημιουργία ενός νέου κέντρου εμπλουτισμού ουρανίου, αλλά και την κατασκευή ενός ενισχυμένου φυγοκεντρωτή.
Την ίδια στιγμή, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ (που μάλλον πολύ στοχευμένα και διόλου παρορμητικά όπως όλοι νομίζουν υιοθετεί μια hard-core στάση σε όλα τα επίπεδα) χαρακτηρίζει αυτολεξεί την επίθεση του Ισραήλ «excellent», δηλώνοντας παράλληλα πως «There’s more to come, a lot more», οι Ευρωπαίοι ηγέτες βγάζουν ανακοινώσεις που θα μπορούσαμε να γράψει ο καθένας από εμάς καλώντας σε αυτοσυγκράτηση (εκτός από τη Γερμανία, που τηρεί διαφορετική στάση ορμώμενη από λόγους ιστορικού τραύματος), ο Μάρκο Ρούμπιο θυμίζει λίγο Μάκη Ψωμιάδη στην ιστορία με τον Ντέμη Νικολαΐδη, επαναλαμβάνοντας συνεχώς ότι «το Ισραήλ επιτέθηκε μονομερώς» με έμφαση στο επίρρημα της φράσης, και ο κόσμος αρχίζει πλέον επικίνδυνα να θυμίζει εποχές όπου η ανθρωπότητα κλήθηκε να προστατευτεί από τον ίδιο της τον εαυτό.
