Γράφει ο Παναγιώτης Σκουρής*
Παρότι πολύ θα το θέλαμε, δεν αναφερόμαστε στο δημοφιλέστατο και νοστιμότατο γλυκό, αλλά στο νέο, αυστηροποιημένο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Που για άλλη μια φορά αλλάζει, για να βελτιώσει κάπως την κατάσταση.
Έχουν γίνει κατά καιρούς πολλές προσπάθειες, αλλά τα αποτελέσματα είναι μάλλον αμφίβολης ποιότητας. Και οι λόγοι είναι πάρα πολύ.
Ο βασικότερος, κατά τη γνώμη μου, είναι, ότι, ενώ οι Έλληνες οδηγούμε καλά -από άποψη κατάρτισης και τεχνικής- έχουμε πάρα πολύ κακή οδική συμπεριφορά. Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα.
Το πρώτο που διάλεξα είναι η συμπεριφορά στις διαβάσεις. Ίσως θα έχετε παρατηρήσει, ότι, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, στην Ελλάδα δεν είναι σχεδόν πουθενά αφύλακτες. Ο λόγος είναι απλός: δε γνωρίζουμε, ή καλύτερα παριστάνουμε πως δε γνωρίζουμε, ότι ο πεζός έχει προτεραιότητα. Κατά συνέπεια σε αυτές τις διαβάσεις δε θα περνούσε το δρόμο ποτέ, διότι κανείς δε θα σταματούσε, όπως θα όφειλε. Αν διαφωνείτε, ρίξτε μια ματιά σε διαβάσεις, όπου έχουν πράσινο παράλληλα πεζοί και μία κατεύθυνση αυτοκινήτων, όπως συμβαίνει σε μεγάλες διασταυρώσεις. Έτσι και σταματήσεις, για να τους αφήσεις να περάσουν, το μπινελίκι και η κόρνα πέφτουν σύννεφο. Μάλλον ο γνώμονας είναι, ότι εν τέλει προτεραιότητα έχει αυτός που μπορεί να σε τραυματίσει, αν προσπαθήσεις να περάσεις πρώτος.
Το επόμενο είναι οι οδηγοί δικύκλων. Αυτοί λοιπόν θεωρούν, ότι ο δρόμος είναι φτιαγμένος, για να κάνουν σλάλομ, ώστε να μη χρειαστεί ποτέ να σταματήσουν ή απλά να φρενάρουν. Και ότι φυσικά πρέπει το σύμπαν να διασφαλίζει, ότι κάνουν τα ζιγκ ζαγκ τους απολύτως ανενόχλητοι.
Για να λέμε βέβαια και του στραβού το δίκιο, έχουν και αυτοί τα δίκια τους, διότι και εμείς οι υπόλοιποι οδηγοί πολύ συχνά δεν προσέχουμε όσο θα έπρεπε.
Επίσης, είναι βασικό μας χαρακτηριστικό να θεωρούμε, ότι η αγνόηση βασικών κανόνων ασφάλειας -τόσο της δικής μας όσο και των υπολοίπων στο δρόμο- είναι βαθιά επαναστατική κίνηση που μας εξομοιώνει με τους ήρωες του 1821. Στη λογική λοιπόν του ότι «του Έλληνα ο τράχηλος ζυγό δεν υπομένει» δε βάζουμε ζώνη ασφάλειας, δε φοράμε κράνος, δε σεβόμαστε όρια ταχύτητας, προσπερνάμε όπου βολεύει και φυσικά δε διανοούμαστε να αφήσουμε το αυτοκίνητο, αν έχουμε πιει. Ειδικά σε σχέση με τη ζώνη και το κράνος -να μην αναφέρουμε εδώ πόσα θανατηφόρα τροχαία έχουμε εξαιτίας της μη χρήσης τους- εμφανίζονται κατά καιρούς ορισμένοι, οι οποίοι επιχειρηματολογούν σε σχέση με το ότι είναι ασφαλέστερο αποφεύγεις τη χρήση τους. Για να μη μιλήσω για τις πατέντες που κυκλοφορούν, ώστε να μη σφυράει η ειδοποίηση, όταν κάποιος δε φοράει τη ζώνη του στο αυτοκίνητο.
Η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ είναι και αυτή μεγάλο πρόβλημα και δυστυχώς πολλοί λίγοι από εμάς έχουμε βάλει στην κουλτούρα μας τον αυτοματισμό που σε οδηγεί να μην πιάνεις τιμόνι, όταν έχεις πιει. Εμείς έχουμε δικό μας αλκοτέστ και ξέρουμε καλύτερα, πότε είμαστε σε θέση να οδηγήσουμε. Δηλαδή πάντα και ανεξαρτήτως κατανάλωσης. Δυστυχώς αυτό είναι κάτι που το κάνουμε σχεδόν όλοι και πρέπει να το σταματήσουμε.
Πάμε τώρα στους δρόμους ταχείας κυκλοφορίας, τους αυτοκινητόδρομους. Εκεί λοιπόν είναι γνωστό, ότι η αριστερή λωρίδα ανήκει αποκλειστικά στον Έλληνα οδηγό. Αγνοούμε βέβαια, ότι την εν λόγω πρέπει να τη χρησιμοποιείς μόνο για να προσπεράσεις και εν συνεχεία επιστρέφεις στη διπλανή. Εμείς, επειδή δεν μπορούμε όλη την ώρα να αλλάζουμε λωρίδες όμως, πιάνουμε αριστερή και μένουμε εκεί. Και όποιος θέλει να μας προσπεράσεις να μην το διανοηθεί ή να πάει από δίπλα. Γεγονός βέβαια που επίσης εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους.
Οι πινακίδες που βάζουν όριο ταχύτητας υπάρχουν για λόγους αισθητικούς, καλλωπισμού και για να σπάει η μονοτονία. Δεν οφείλει κανείς να τους σέβεται, διότι ο καθένας μας γνωρίζει πολύ καλύτερα τα όρια και του εαυτού του και του αυτοκινήτου τους και φυσικά τα έχει όλα υπό έλεγχο. Δε χρειάζονται όρια.
Προβλήματα εντοπίζουμε και στους επαγγελματίες, οι οποίοι θα περίμενε κανείς, ότι θα είναι πιο προσεκτικοί. Το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι οι απότομες προσπεράσεις και το γεγονός, ότι συχνά τις κάνουν ογκώδη οχήματα που κανονικά δεν επιτρέπεται να προσπερνάνε.
Άφησα τελευταίο το πιο ενοχλητικό για μένα. Το παρκάρισμα μπροστά στις ράμπες για ΑΜΕΑ. Μια κατηγορία συμπολιτών μας, για την οποία υπάρχει ελάχιστη μέριμνα ειδικά σε σχέση με τη δυνατότητά τους να κυκλοφορούν φυσιολογικά και εν πάση περιπτώσει ισότιμα με τους υπόλοιπους από εμάς, τη δυσκολεύουμε ακόμα και σε σχέση με αυτό. Διότι είναι απολύτως απαραίτητο να πάμε παντού με το δικό μας αυτοκίνητο και φυσικά να το παρκάρουμε δωρεάν. Χωρίς να μας απασχολεί, τί θα κάνουν ή τί θα πάθουν οι άλλοι.
Η συμπεριφορά ενός ανθρώπου πίσω από το τιμόνι είναι θέμα αγωγής και παιδείας. Πρέπει να μάθεις τα πράγματα και τους κανόνες σωστά από την αρχή. Και φυσικά πρέπει κάποιος να σε ελέγχει συνέχεια και αποτελεσματικά. Και από ό,τι φαίνεται, έχουμε πολύ δρόμο ακόμα.
*Ο Παναγιώτης Σκουρής είναι επίκουρος καθηγητής ευρωπαϊκού δημοσίου δικαίου στο Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, δικηγόρος και συνιδρυτής του δικηγορικού γραφείου AnPLegal Praxis (www.anplegal.gr).
