Του Γιώργου Καλλίνη
Φτάσαμε αισίως μία μέρα πριν το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία της Σκωτίας από την Μεγάλη Βρετανία. Οι γκάιντες έχουν βγει από τα ντουλάπια των Σκοτσέζων, το άγαλμα του θρυλικού αγωνιστή για την ανεξαρτησία Γουίλιαμ Γουάλας είναι έτοιμο να ζωντανέψει και ο Σκρουτζ Μακ Ντακ κάνει μια τελευταία βουτιά στα αμύθητα πλούτη του πριν πάει στην κάλπη.
Δημοψηφίσματα. Εδώ, ξανακούσαμε αυτή τη λέξη δια στόματος Γ. Παπανδρέου αλλά στην πραγματικότητα ποτέ δεν έφτασε κοντά στο να πραγματοποιηθεί. Το άτυπο δημοψήφισμα για το νερό, έγινε μόνο στην πόλη μας και ενώ ήταν ένα μεγάλο κέρδος, δεν ήταν δεσμευτικό. Παρόλα αυτά, κάθε προσφυγή στο λαό μέσω δημοψηφίσματος, είναι μια πολύ χρήσιμη διαδικασία, η οποία πολιτικοποιεί και προσκαλεί τους πολίτες στην συμμετοχή στα κοινά και τη διαμόρφωση άποψης. Είναι απαραίτητη διαδικασία για κάθε σύγχρονη δημοκρατία.
Το δημοψήφισμα για την ανεξαρτησία είναι μια σχετικά συχνή διαδικασία τον τελευταίο αιώνα, η οποία έρχεται συνήθως -όπως στην περίπτωση της Σκωτίας- μέσα από πολιτικές διαδικασίες. Είναι γεγονός, ότι μετά από την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και την διάσπαση της Γιουγκοσλαβίας, η Ευρώπη δεν έζησε άλλες ανεξαρτητοποιήσεις, πλην του Κοσσόβου μετά τον πόλεμο και του Μαυροβουνίου μέσω δημοψηφίσματος. Πρόσφατα, στην πολυτάραχη Ουκρανία τρεις περιοχές ψήφισαν την ανεξαρτητοποίηση τους αλλά δεν αναγνωρίστηκαν διεθνώς, ενώ η περιφέρεια του Βένετο στην Ιταλία όπως και διαχρονικά η Καταλονία και η χώρα των Βάσκων, είναι προς αναζήτηση ανεξαρτησίας.
Η ετοιμόρροπη Ε.Ε., είναι αλήθεια πως έχει ανησυχήσει από την πιθανή διάσπαση της Μ. Βρετανίας και όπως έχουμε παρατηρήσει στο παρελθόν η Ένωση δεν έχει και πολύ καλά… ρεφλέξ όταν έρχεται αντιμέτωπη με κρίση! Ένα μεγάλο πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι θα ανοίξει η όρεξη άλλων περιοχών μέσα στην Ευρώπη για ανεξαρτησία, παρότι κάθε περίπτωση είναι διαφορετική. Οι Βρυξέλες φοβούνται αυτό το ενδεχόμενο κυρίως μακροπρόθεσμα, μην ξεχνάμε ότι και το ίδιο το Βέλγιο ταλανίζεται από την Φλαμανδική απαίτηση για ανεξαρτησία. Σε συνδυασμό μάλιστα με την αυξημένη εκλογική επίδοση των ευρωσκεπτικιστών και των εθνικιστικών κομμάτων στην Ευρώπη, οι αποσχιστικές τάσεις γενικότερα μπορεί να αποδειχθούν εφιάλτης για την Ε.Ε., ενώ φυσικά και η Αγγλία έχει υποσχεθεί δημοψήφισμα για την παραμονή της στην Ένωση.
Βέβαια, η πιθανώς ανεξάρτητη Σκωτία έχει ήδη δηλώσει μέσω του κυβερνώντος κόμματος έχουν ξεκινήσει οι διαδικασίες ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Πώς θα γίνει αυτό όμως και με τι νόμισμα; Εδώ υπάρχουν κάποια γραφειοκρατικά και νομικά κενά, τα οποία θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Ε.Ε. πολύ σύντομα. «Ένα βήμα στο κενό» το αποκαλούν αυτοί που προσπαθούν να τρομάξουν τους Σκωτσέζους να ψηφίσουν όχι, αλλά αυτό θα αποδειχθεί στην πράξη, εάν και εφόσον. Σε γενικές γραμμές πάντως οι Βρυξέλλες, περισσότερο από όλα φοβούνται την αποσταθεροποίηση της Μεγάλης Βρετανίας, παρά ένα νέο, πλούσιο υποψήφιο μέλος για την ένωση. Πάνω από όλα η σταθερότητα για τον άξονα Βρυξελλών – Βερολίνου.
Εμείς όμως πως θα επηρεαστούμε από την ενδεχόμενη ανεξαρτητοποίηση της Σκωτίας; Η χώρα μας λογικά δεν θα έχει την παραμικρή άμεση επίπτωση. Το μόνο που περιμένουμε είναι μια ενίσχυση της πολιτικής τάσης υπέρ των εθνικών κρατών και κατά της Ε.Ε.. Στην χειρότερη περίπτωση, αν η Σκωτία αντιμετωπίσει προβλήματα στην ένταξη της, θα χρησιμοποιηθεί ως παράδειγμα προς αποφυγή από τους πολιτικούς στο δίλημμα «Ε.Ε. ή χάος». Ας σημειώσουμε, εκ των προτέρων, ότι καμία σχέση δεν έχει αυτή η πλούσια βόρεια γωνιά της Ευρώπης με την καταχρεωμένη και δεσμευμένη χώρα μας και οι συγκρίσεις είναι ουτοπικές.
Πάνω από όλα όμως, τέτοιες καταστάσεις αποτελούν ένα δημοκρατικό κρας τεστ. Κατά πόσο δηλαδή η άποψη των πολιτών γίνεται σεβαστή από το σκληρό οικονομικό σύστημα των αγορών και πως λειτουργούν οι συσχετισμοί πίσω από τις κλειστές πόρτες. Μέχρι τώρα η «τρομοκρατία» που έχουν δεχτεί οι Σκωτσέζοι είναι φοβερή, αλλά δεν δείχνουν να πτοούνται. Για να δούμε αν θα αποδειχθεί στην πράξη η περιβόητη στραβοκεφαλιά των Χάιλαντερς, οι οποίοι είτε μείνουν είτε φύγουν, την διαπραγμάτευση την έχουν κερδίσει με τόσα που τους έχουν υποσχεθεί οι έντρομοι Άγγλοι πολιτικοί!
