Του Γρηγόρη Μυστιλιάδη
Το περασμένο Σάββατο, ένα μάλλον ήσυχο απόγευμα στο Κλίβελαντ των Η.Π.Α. διαταράχθηκε από μια κλήση στην αστυνομία ενός ανήσυχου πολίτη. Η κλήση ανέφερε ότι ένας οπλισμένος νεαρός σε ένα πάρκο απειλούσε τους περαστικούς. Ο πολίτης συμπλήρωνε ότι επρόκειτο για «παιδί» και ότι το όπλο ήταν κατά πάσα πιθανότητα ψεύτικο. Αυτά τα τελευταία όμως δεν έφτασαν, καταπώς φαίνεται, στα αυτιά των δύο αστυνομικών που έσπευσαν στο πάρκο. Ζήτησαν από τον νεαρό «ύποπτο» να σηκώσει τα χέρια του ψηλά, αυτός, σύμφωνα με τις καταθέσεις τους, δεν υπάκουσε και χαμήλωσε τα χέρια του προς τη ζώνη, κίνηση που τους έκανε να πιστέψουν ότι προσπάθησε να «σηκώσει το όπλο». Τον πυροβόλησαν. Δύο φορές. Το «όπλο», που «έμοιαζε με ημιαυτόματο», ήταν ένα αεροβόλο με μπίλιες. Ο «ύποπτος» ήταν ο Ταμίρ Ράις. Το δέρμα του ήταν μαύρο, και ήταν 12 ετών. Το επόμενο πρωί, ήταν νεκρός.
Το παραπάνω περιστατικό έρχεται να προστεθεί στην ολοένα αυξανόμενη λίστα με «άτυχες στιγμές» της αστυνομίας στις Η.Π.Α. Στιγμές που είναι ακόμα πιο άτυχες αν σκεφτεί κανείς ότι τα θύματα είναι σε συντριπτικό ποσοστό μαύροι. Σε μια χώρα που ουσιαστικά δεν κατάφερε ποτέ – και δεν θα το καταφέρει και ποτέ – να ξεπεράσει το φυλετικό διχασμό, τα ψυχολογικά και όχι μόνο κατάλοιπα της δουλείας και τον πανταχού παρόντα ρατσισμό (ο οποίος είναι πια αμφίδρομος), το περιστατικό του Κλίβελαντ δεν θα μπορούσε να έρθει σε χειρότερη χρονική συγκυρία.
Καθώς γράφονται αυτές οι γραμμές, έχουν συμπληρωθεί 107 μέρες από την 9η Αυγούστου, όταν ο αστυνομικός Ντάρεν Ουίλσον πυροβόλησε και σκότωσε τον Μάικλ Μπράουν, έναν 18χρονο μαύρο στο Φέργκιουσον του Μιζούρι. Λίγο πολλοί όλοι γνωρίζετε τη συγκεκριμένη ιστορία, οπότε θα είναι μάλλον περιττό να θυμίσω (αν και, όπως βλέπετε, θα το κάνω), ότι ο Ουίλσον ήταν λευκός και ο Μπράουν, όπως αποδείχτηκε, άοπλος. Το συμβάν πυροδότησε, όπως αναμενόταν, έκρηξη στην τοπική κοινωνία, που το ερμήνευσε ως ρατσιστικό έγκλημα μίσους από τη λευκή εξουσία σε ένα μέλος της μαύρης κοινότητας. Και, πολύ περισσότερο, σε ένα παιδί 18 χρονών, που όπως έδειξαν όλα τα στοιχεία που βγήκαν στην επιφάνεια, δεν έκανε τίποτα που να δικαιολογεί την απόφαση του αστυνομικού να τον πυροβολήσει. Οι δρόμοι του Φέργκιουσον μετατράπηκαν σε πεδία μάχης για μέρες, ενώ και στην υπόλοιπη χώρα διοργανώθηκαν διαδηλώσεις, τη στιγμή που η αίσθηση ανησυχίας και αναταραχής ήταν κάτι παραπάνω από πρόδηλη σε όλα τα επίπεδα, με τις σχέσεις της μαύρης κοινότητας με την αμερικανική αστυνομία να μοιάζουν να ισορροπούν σε τεντωμένο σχοινί.
Στις 20 Αυγούστου, το Ανώτατο Δικαστήριο ξεκίνησε να εξετάζει την υπόθεση. Περίπου έναν μήνα αργότερα, στις 24 Σεπτεμβρίου, ο εισαγγελέας ενημέρωσε ότι θα χρειαστούν κάπου έξι ακόμα εβδομάδες, μέχρι το Ανώτατο Δικαστήριο να κατορθώσει να φτάσει σε απόφαση αναφορικά με το αν θα διωχθεί ο Ντάρεν Ουίλσον και θα του απαγγελθούν κατηγορίες για τη δολοφονία του Μάικλ Μπράουν. Πλέον, η απόφαση αναμένεται να δημοσιοποιηθεί κάποια στιγμή μέσα στην εβδομάδα που διανύουμε. Και όπως είναι φυσικό, καθώς υπάρχει ακόμα και η ισχνή πιθανότητα το Ανώτατο Δικαστήριο να αποφανθεί ότι ο αστυφύλακας Ουίλσον έκανε τη …δουλειά του και να μην του απαγγείλει κατηγορίες, οι πολίτες του Φέργκιουσουν βρίσκονται σε αναβρασμό. Την τελευταία εβδομάδα λαμβάνουν χώρα απανωτές πορείες και εκδηλώσεις στη μνήμη του Μάικλ Μπράουν και εναντίον της αστυνομίας, με τους πολίτες να ζητούν από τη Δικαιοσύνη να λογοδοτήσει ο Ουίλσον για τον θάνατο του νεαρού και να φέρουν πλακάτ με συνθήματα όπως «Τα χέρια μας είναι ψηλά, μην πυροβολείτε» και «Να με τι μοιάζει η Δημοκρατία». Αυτό που είναι πραγματικά αξιοσημείωτο, όπως φανερώνεται από διάφορα ρεπορτάζ της αμερικανικής τηλεόρασης, είναι ότι υπάρχουν πολλοί που προετοιμάζονται για τα χειρότερα: όπως μια νεαρή κοπέλα που έχει ήδη προμηθευτεί αντιασφυξιογόνες μάσκες, για να είναι έτοιμη σε περίπτωση που η απόφαση είναι αθωωτική και «ξεσπάσει εξέγερση»…
Για ένα έθνος που αυτοπροσδιορίζεται ως υπέρμαχος της ελευθερίας – για άλλους – και τιμωρός κάθε ασυδοσίας και απολυταρχισμού – ξανά, για άλλους – είναι πραγματικά τρομερά ενδιαφέρουσα η συνειδητοποίηση του πόσο βαθιά ριζωμένα στο κορμί του είναι τα φυλετικά προβλήματα, η καχυποψία και το ρατσιστικό μίσος. Το μόνο που απομένει για να μην κλιμακωθεί η κατάσταση και περάσει σε άλλα, μη διαχειρίσιμα επίπεδα, είναι το Ανώτατο Δικαστήριο να κάνει το χρέος του και να στείλει στο εδώλιο τον άνθρωπο που τράβηξε το πιστόλι του, σημάδεψε ένα 18χρονο παιδί και το πυροβόλησε στο κεφάλι. Σε διαφορετική περίπτωση, είναι ζήτημα ημερών να δούμε στις τηλεοράσεις μας σκηνές που δεν θα έχουν προηγούμενο σε δρόμους πόλεων του δυτικού κόσμου. Και τότε, όσον αφορά τα θύματα αυτής της ιστορίας, ο Μάικλ Μπράουν θα λογίζεται μόνο ως η αρχή.
