Ένα «υπερηφαίστειο» σε ένα πυκνοκατοικημένο τμήμα της Ιταλίας ίσως να βρίσκεται στα πρόθυρα της πρώτης έκρηξής του από το 1538, προειδοποίησαν ερευνητές.
Το ηφαίστειο Campi Flegrei κοντά στη Νάπολη, στη νότια Ιταλία, έχει γίνει πιο αδύναμο και πιο επιρρεπές σε ρήξη, καθιστώντας μια έκρηξη πιο πιθανή, λένε οι ειδικοί.
Βρίσκεται περίπου εννέα μίλια (14,5 χλμ.) δυτικά της Νάπολης και είναι ένα από τα λίγα ενεργά υπερηφαίστεια στον κόσμο.
Περίπου 360.000 άνθρωποι ζουν στο Campi Flegrei και μπορεί να χρειαστεί να εκκενωθεί η περιοχή εάν οι ειδικοί θεωρήσουν ότι κινδυνεύει άμεσα από έκρηξη, αν και οι επιστήμονες λένε ότι δεν υπάρχει απόλυτη βεβαιότητα ότι θα συμβεί σύντομα.
The Campi Flegrei volcano in Italy has become weaker and more prone to rupturing, suggests a new study led by Professor Christopher Kilburn @UCLHC @ES_UCL @uclmaps with @INGV_press interpreting recent patterns of ground uplift and mini local earthquakes https://t.co/CnSIJBIzKN pic.twitter.com/CGJCRIS6eu
— UCL News (@uclnews) June 9, 2023
Όταν το ηφαίστειο τελικά εκραγεί, είναι πιθανό να είναι συγκρίσιμο σε μέγεθος με την έκρηξη του Βεζούβιου που κατέστρεψε τις πόλεις της Πομπηίας και του Ερκουλάνουμ το 79 μ.Χ.
Η μελέτη διεξήχθη από ειδικούς στο Εθνικό Ινστιτούτο Ερευνών της Ιταλίας για τη Γεωφυσική και την Ηφαιστειολογία (INGV) και το University College του Λονδίνου (UCL).
Ο κύριος συγγραφέας καθηγητής Christopher Kilburn στο τμήμα Επιστημών της Γης του UCL είπε ότι το Campi Flegrei είναι πιο επιρρεπής σε «ρήξη» - σπάσιμο ή θραύση μέσα από το βράχο που αποτελεί το σώμα του ηφαιστείου.
«Είναι φυσικό αποτέλεσμα όταν το ηφαίστειο τεντώνεται καθώς η πίεση συσσωρεύεται υπόγεια», είπε ο καθηγητής Kilburn στο MailOnline.
«Μόλις συμβεί ρήξη, θα είναι ευκολότερο για τα ηφαιστειακά υγρά να διαφύγουν.
Μια ρήξη θα μπορούσε να ανοίξει μια ρωγμή μέσω του φλοιού της Γης, αν και το μάγμα πρέπει ακόμα να ωθηθεί στη σωστή θέση για να συμβεί μια έκρηξη.
Η μεγάλη καλντέρα του Campi Flegrei, πλάτους οκτώ μιλίων - η κοιλότητα που μοιάζει με λεκάνη που προέκυψε από προηγούμενη έκρηξη - βρίσκεται κάτω από τα δυτικά προάστια της πόλης της Νάπολης.
Περίπου το ένα τρίτο της καλντέρας είναι μερικώς βυθισμένο κάτω από τον κόλπο του Pozzuoli, αλλά τα υπόλοιπα δύο τρίτα είναι γη που φιλοξενεί περισσότερους από 360.000 ανθρώπους.
Το Campi Flegrei (ή «φλεγόμενα πεδία») ορίζεται ως υπερηφαίστειο επειδή έχει τη δυνατότητα να προκαλέσει έκρηξη μεγέθους οκτώ βαθμών, ικανή να εκκενώσει περισσότερα από 200 κυβικά μίλια υλικού.
Άνθρωποι ζουν στην περιοχή και θα κινδύνευαν εάν το ηφαίστειο εκραγεί ξανά και εκτοξεύσει «πυροκλαστικά ρεύματα» – θερμές και ταχέως κινούμενες ροές αερίου και στερεοποιημένα σωματίδια λάβας.
Το Campi Flegrei εξερράγη για τελευταία φορά όταν ο Ερρίκος VIII ήταν τελευταίος στον αγγλικό θρόνο και αυτό το γεγονός ήρθε μετά από ένα διάστημα περίπου 3.000 ετών.
Αλλά οι ερευνητές προειδοποιούν ότι μεγάλες καλντέρες αυτού του είδους συχνά περνούν από αρκετές δεκαετίες αναταραχής πριν εκραγούν.
Το Campi Flegrei είναι ανήσυχο από τα μέσα του 20ου αιώνα, κάτι που προκαλεί ιδιαίτερη ανησυχία στους επιστήμονες.
Είχε αρκετές περιόδους αναταραχής δύο ετών στις δεκαετίες του 1950, του 1970 και του 1980 που προκάλεσαν μικρούς, τοπικούς σεισμούς και ανύψωση του εδάφους λόγω της κίνησης του μάγματος κάτω από την επιφάνεια.
Ωστόσο, η τρέχουσα αντοχή σε εφελκυσμό του Campi Flegrei - η μέγιστη πίεση που μπορεί να αντέξει ένα υλικό πριν σπάσει όταν τεντωθεί - είναι πιθανό να είναι περίπου το ένα τρίτο αυτής που ήταν το 1984, είπαν οι ερευνητές.
Επιπλέον, την τελευταία δεκαετία, το έδαφος κάτω από το Pozzuoli σέρνεται προς τα πάνω με περίπου τέσσερις ίντσες το χρόνο, καθώς το αέριο αυξάνει την πίεση στο μάγμα, προκαλώντας διόγκωση και παραμόρφωση της επιφάνειας του εδάφους.
Η νέα μελέτη χρησιμοποίησε ένα μοντέλο θραύσης ηφαιστείων, που αναπτύχθηκε στο UCL, για να ερμηνεύσει τα μοτίβα των σεισμών και της ανύψωσης του εδάφους, και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τμήματα του ηφαιστείου είχαν τεντωθεί σχεδόν σε σημείο θραύσης.
«Είναι η πρώτη φορά που εφαρμόζουμε το μοντέλο μας, το οποίο βασίζεται στη φυσική του τρόπου με τον οποίο σπάνε οι βράχοι, σε πραγματικό χρόνο σε οποιοδήποτε ηφαίστειο», είπε ο καθηγητής Kilburn.
«Η πρώτη χρήση του μοντέλου ήταν το 2017 και από τότε το Campi Flegrei συμπεριφέρεται όπως είχαμε προβλέψει, με έναν αυξανόμενο αριθμό μικρών σεισμών που δείχνουν πίεση από κάτω.
«Θα πρέπει τώρα να προσαρμόσουμε τις διαδικασίες μας για την εκτίμηση των πιθανοτήτων ανοίγματος νέων διαδρομών για να φτάσει το μάγμα ή το αέριο στην επιφάνεια».
Πριν από μια ενδεχόμενη έκρηξη μπορεί να προηγηθεί από σχετικά αδύναμα σημάδια, όπως μικρότερο ποσοστό ανύψωσης εδάφους και λιγότερους σεισμούς.
Αυτό συνέβη στην περίπτωση της έκρηξης της καλντέρας Rabaul στην Παπούα Νέα Γουινέα το 1994, η οποία σκότωσε πέντε ανθρώπους, κυρίως λόγω του καλού σχεδιασμού καταστροφών.
Της έκρηξης προηγήθηκαν μικροί σεισμοί που σημειώθηκαν με το ένα δέκατο του ρυθμού από ό,τι είχε συμβεί κατά τη διάρκεια μιας κρίσης μια δεκαετία νωρίτερα.
Ο καθηγητής Kilburn είπε ότι οι αρχές είναι καλά προετοιμασμένες σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης, αν και «δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι χρειάζονται τώρα».
Οι άμεσες ενδείξεις ότι ένα ηφαίστειο πρόκειται να εκραγεί περιλαμβάνουν ρωγμές στο έδαφος και σκοτεινά ρεύματα ηφαιστειακών αερίων που εκπέμπονται. Ωστόσο, το Campi Flegrei δεν βρίσκεται σε αυτό το στάδιο.
«Το ηφαίστειο δείχνει σημάδια ότι ο φλοιός εξασθενεί καθώς συνεχίζει να τεντώνεται», είπε ο καθηγητής Kilburn στο MailOnline.
ΣΚΑΙ με πληροφορίες από DailyMail
