Του ΤΑΣΟΥ ΘΩΜΑ
Ο ίδιος ο Πούτιν ανέλαβε προσωπικά να δείξει την περιφρόνηση της Μόσχας για την πολυαναμενόμενη συνάντηση ανάμεσα στη Ρωσία, τις ΗΠΑ, την ΕΕ και την Ουκρανία στη Γενεύη. Λίγη μόνο ώρα μετά τη δήλωση του Ρώσου Προέδρου πως διατηρεί το «δικαίωμα» επέμβασης στη χώρα, οι τέσσερις πλευρές ανακοίνωναν πως κατέληξαν σε συμφωνία.
Ουσιαστικά, επαναλαμβάνοντας το ύφος και τη ρητορική της βαρυσήμαντης ομιλίας του ακριβώς πριν την προσάρτηση της Κριμαίας, ο Βλαντιμίρ Πούτιν επί τέσσερις ώρες απάντησε σε ερωτήσεις Ρώσων πολιτών σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση. Οι ιστορικοί δεσμοί με την Ουκρανία, το ανατολικό κομμάτι της οποίας ήταν ρωσικό έδαφος, αλλά και η έγκριση που έχει ήδη λάβει από το κοινοβούλιο για στρατιωτική επέμβαση άπαξ και υπάρξει κλιμάκωση της κατάστασης ήταν τα δύο κομβικά θέματα των… στρατηγικών απαντήσεων.
Ο Ρώσος Πρόεδρος αρνήθηκε πως ρωσικές δυνάμεις βρίσκονται πίσω από τις καταλήψεις κυβερνητικών κτιρίων σε 10 πόλεις της ανατολικής Ουκρανίας, ωστόσο δεν απέκλισε το ενδεχόμενο να στείλει το ρωσικό στρατό στην περιοχή. «Το Ρωσικό Κοινοβούλιο έδωσε στον Πρόεδρο το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει στρατιωτικές δυνάμεις στην Ουκρανία», είπε και συνέχισε: «Πραγματικά ελπίζω πως δεν θα χρειαστεί να χρησιμοποιήσω αυτό το δικαίωμα και πως θα μπορέσουμε να λύσουμε τα πιεστικά σημερινά ζητήματα μέσω της πολιτικής και διπλωματικής οδού».
Επιπλέον, κατηγόρησε το Κίεβο πως σέρνει τη χώρα στην «άβυσσο», καλώντας την κυβέρνηση να αποσύρει τα στρατεύματα από την ανατολική πλευρά της χώρας, διερωτώμενος: «Εναντίον τείνων θα στρέψετε τα όπλα; Έχετε χάσει κάθε αίσθηση;». Παραδέχτηκε, πάντως, την εμπλοκή της Ρωσίας στον έλεγχο της κατάστασης επί του εδάφους στην Κριμαία. «Οι ρωσικές δυνάμεις συμπαραστάθηκαν στις ομάδες αυτοάμυνας της Κριμαίας. Δεν υπήρχε άλλος τρόπος να διασφαλιστεί να διεξαχθεί το δημοψήφισμα με έναν ανοικτό, δίκαιο και έντιμο τρόπο».
Νέα Ρωσία
Ο Πούτιν καθ’ όλη τη διάρκεια της ομιλίας αναφερόταν στην περιοχή ως Νέα Ρωσία (Novorossiya), όπως αποκαλούνταν τον 19ο αιώνα, όταν και βρισκόταν υπό την τσαρική εξουσία. Μάλιστα, ο Πούτιν είπε πως ήταν «ιστορικό λάθος» η παραχώρησή της στην Ουκρανία. «Είναι η Νέα Ρωσία», είπε προς τα εκατομμύρια τηλεθεατές σε Ρωσία και Ουκρανία. «Χάρκοβο, Λουγκάνσκ, Ντονέτσκ, Οδησσός δεν ήταν κομμάτι της Ουκρανίας επί της Τσαρικής περιόδου. Παραχωρήθηκαν το 1920. Γιατί; Ένας θεός ξέρει». Την ώρα που οι εκπρόσωποι των ΗΠΑ, ΕΕ, Ρωσίας και Ουκρανίας συναντιούνταν στη Γενεύη, ο Πούτιν έστελνε το μήνυμά του προς το Κίεβο: «Είμαι σίγουρος πως θα είμαστε σε θέση να συνεννοηθούμε με την Ουκρανία. Κι αυτό γιατί δεν μπορούμε να υπάρξουμε χωριστά».
Νατοϊκή απειλή
Δεν έκρυψε λόγια ο Πούτιν για το μεγαλύτερό του φόβο, την επέκταση του ΝΑΤΟ στη γειτονιά της Ρωσίας. «Κάποτε μας υποσχέθηκαν στη Μόσχα, πως μετά την ενοποίηση της Γερμανίας δεν θα υπήρχε επέκταση του ΝΑΤΟ στην Ανατολή. Έπειτα άρχισε να επεκτείνεται σε πρώην χώρες μέλη του συμφώνου της Βαρσοβίας, σε πρώην χώρες της ΕΣΣΔ. Τότε τους ρώτησα: “Γιατί το κάνετε αυτό;”. Η απάντηση ήταν πως δεν είναι δική μου δουλειά». Μάλιστα, ο Ρώσος Πρόεδρος δεν έμεινε σε… γενικότητες. Μίλησε ειδικά για την κομβική γεωπολιτική θέση της Ουκρανίας. «Θα σύρουν και την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ; Αν το ΝΑΤΟ πάει εκεί, η Ρωσία θα εκδιωχθεί από την περιοχή γύρω από τη Μαύρη Θάλασσα. Αυτό εκτοπίζει τη Ρωσία από το σημαντικό αυτό κομμάτι του κόσμου. Προφανώς πρέπει να αντιδράσουμε αναλόγως».
Νεκροί αυτονομιστές
Όπως μεταδίνουν τα διεθνή μέσα, απόπειρα εφόδου περίπου 300 αυτονομιστών σε στρατιωτική βάση στη Μαριούπολη, είχε αιματηρή κατάληξη. Το ουκρανικό υπουργείο Εσωτερικών, με ανακοίνωσή του το πρωί της Πέμπτης, μιλά για τρεις νεκρούς και δεκάδες συλληφθέντες. Ο Αρσέν Ασάκοφ, υπουργός Εσωτερικών της Ουκρανίας, ανέφερε ότι «σύμφωνα με τα πρώτα στοιχεία, τρεις επιτιθέμενοι σκοτώθηκαν, 13 τραυματίστηκαν και 63 τέθηκαν υπό κράτηση». Κατά τον Ασάκοφ, το πλήθος αριθμούσε περίπου 300 άτομα. Απ’ την άλλη πλευρά, το ρωσικό RT μιλά για έναν νεκρό, αλλά το Interfax για τέσσερις. Στα ρωσικά ΜΜΕ μεταδίδονται ερασιτεχνικά βίντεο στα οποία ακούγονται πυροβολισμοί και φαίνεται να πέφτουν βόμβες μολότοφ. Όπως φαίνεται από όλες τις αναφορές, το περιστατικό συνέβη σε βάση της εθνοφρουράς έξω από τη Μαριούπολη, με πλήθος φιλορώσων αυτονομιστών να πολιορκούν τη βάση καλώντας σε παράδοση τους στρατιώτες, οι οποίοι και απάντησαν με πυρά. Την ίδια στιγμή, η αυτοανακηρυγμένη «Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ» θέλει να ακολουθήσει το παράδειγμα της Κριμαίας, αναγγέλλοντας δημοψήφισμα στις αρχές Μαΐου, συγκεκριμένα στις 11 του μήνα.
Συμφωνία ΗΠΑ, ΕΕ και Ρωσίας για αποκλιμάκωση
Ικανοποιήθηκε η επιθυμία της Μόσχας για αυτονομία των περιοχών
Στον απόηχο των δηλώσεων Πούτιν πραγματοποιήθηκε η συνάντηση των τεσσάρων υπουργών Εξωτερικών στη Γενεύη. Μετά τις πολύωρες συνομιλίες, ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ ανακοίνωσε πως «όλες οι πλευρές συμφώνησαν για την αποκλιμάκωση της κρίσης στην Ουκρανία». Συνέχισε, λέγοντας πως «η Ρωσία δεν επιθυμεί να επιβάλει την στρατιωτική της ισχύ στην Ουκρανία», την ώρα που εκτιμάται πως περίπου 40.000 ρωσικά στρατεύματα βρίσκονται στα σύνορα με την Ουκρανία. Συνολικά, η συμφωνία περιλαμβάνει την αμνηστία των αυτονομιστών, το τέλος των καταλήψεων των κυβερνητικών κτιρίων, την αποστολή του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), αλλά και την αναθεώρηση του ουκρανικού Συντάγματος, για την παροχή αυτονομίας στις περιοχές της χώρας.
Έπειτα πήρε το λόγο ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Τζον Κέρι, ξεκινώντας με ευχαριστίες τόσο προς την Κάθριν Άστον, όσο και προς τον Σ. Λαβρόφ. Επισήμανε πως πρέπει να γίνουν «συγκεκριμένα βήματα» για να αποκλιμακωθεί η κρίση. Τόνισε πως συμφωνήθηκε η παράδοση των όπλων από την πλευρά των αυτονομιστών, όπως και η παράδοση των κυβερνητικών κτιρίων στις ουκρανικές αρχές, τις οποίες και θα «βοηθήσει» ο ΟΑΣΕ.
Το πιο σημαντικό κομμάτι της ομιλίας του Αμερικανού ΥΠΕΞ όμως είχε να κάνει με την αυτονομία των περιοχών στην Ουκρανία. Ικανοποιώντας τις επιθυμίες της ρωσικής πλευράς, ο Τ. Κέρι επιβεβαίωσε με όλους τους τρόπους πως ο Ουκρανός πρωθυπουργός, Αρσένι Γιατσένιουκ, θα ξεκινήσει άμεσα τις διαδικασίες μίας «γνήσιας συνταγματικής αλλαγής». Δίχως να πει τη λέξη, ο Κέρι επικύρωσε προσωπικά πως η Ουκρανία οδηγείται σε ομοσπονδοποίηση. Εγγυάται η ίδια η Αμερική και η Ευρώπη πως θα ικανοποιηθεί η πλευρά της Ρωσίας σε μία διεκδίκηση που ουσιαστικά θα σημάνει την ντε φάκτο εξουσία της Μόσχας στην ανατολική Ουκρανία.
