Για να αναζωογονήσει τη φθίνουσα γερμανική οικονομία, ο νέος καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς πρέπει να αντιμετωπίσει ένα παράδοξο: η απασχόληση βρίσκεται σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, αλλά οι Γερμανοί δεν έχουν δουλέψει ποτέ λιγότερο σε ατομικό επίπεδο.
Μέχρι το 2035, 4,8 εκατομμύρια εργαζόμενοι μεγαλύτερης ηλικίας— το 9% του εργατικού δυναμικού — αναμένεται να αποσυρθούν, και ο κυβερνητικός συνασπισμός του Μερτς πρέπει να πείσει τις νεότερες γενιές να θυσιάσουν μέρος του ελεύθερου χρόνου τους για να στηρίξουν τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης.
Τα επόμενα χρόνια, η Γερμανία θα αποτελέσει μία από τις πρώτες και πιο κρίσιμες δοκιμασίες για το πώς οι γηράσκουσες δυτικές οικονομίες μπορούν να διαχειριστούν το πρόβλημα.
Οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι το κεντρικό στοιχείο της στρατηγικής ανάπτυξης του Μερτς — ένα πρόγραμμα δαπανών 1 τρισεκατομμυρίου ευρώ χρηματοδοτούμενο με χρέος — ενδέχεται να καταστήσει ακόμη πιο επείγον το ζήτημα των ωρών εργασίας.
«Τα χρήματα από μόνα τους δεν χτίζουν δρόμους ή γέφυρες — χρειαζόμαστε επιπλέον εργαζόμενους για αυτό», δήλωσε ο Κλέμενς Φουστ, επικεφαλής του οικονομικού ινστιτούτου Ifo.
Η δυναμική της γερμανικής αγοράς εργασίας είναι μοναδική στον ανεπτυγμένο κόσμο. Ωστόσο, δεν πρόκειται για έθνος τεμπέληδων, επιμένει ο Μπερντ Φίτσενμπεργκερ, διευθυντής του ινστιτούτου IAB. Ο αριθμός των απασχολούμενων και οι συνολικές ώρες εργασίας έφτασαν σε νέο ιστορικό υψηλό το 2024, κυρίως λόγω της μετανάστευσης — ο αριθμός των αλλοδαπών εργαζομένων σχεδόν διπλασιάστηκε την τελευταία δεκαετία σε 6,3 εκατομμύρια.
Τέσσερις στους πέντε ενήλικες σε ηλικία εργασίας έχουν δουλειά — ένα από τα υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής στην εργασία στις ανεπτυγμένες χώρες. Ωστόσο, οι μέσες ώρες εργασίας ανά εργαζόμενο έπεσαν σε ιστορικό χαμηλό πέρυσι (εκτός του έτους της πανδημίας, 2020). Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η Γερμανία έχει τις μικρότερες μέσες ώρες εργασίας από οποιαδήποτε άλλη πλούσια χώρα.
Καθώς η γενιά των baby boomers αποσύρεται μέσα στην επόμενη δεκαετία, οι μικρές εργάσιμες εβδομάδες απειλούν να επιδεινώσουν τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού — ήδη έντονες σε τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η μηχανολογία.
«Η μακροπρόθεσμη προοπτική είναι αρκετά ζοφερή», προειδοποιεί ο Μάρτιν Βέρντινγκ, μέλος του Συμβουλίου Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων της κυβέρνησης, το οποίο προβλέπει ότι η περιορισμένη προσφορά εργασίας τα επόμενα χρόνια θα μπορούσε να μειώσει την ετήσια αναπτυξιακή δυναμική έως και κατά 0,6 ποσοστιαίες μονάδες.
Σε ηλικία 69 ετών, ο Μερτς είναι ο δεύτερος γηραιότερος καγκελάριος στην έναρξη της θητείας του, μετά τον Κόνραντ Αντενάουερ που ήταν 73 ετών το 1949. Ενώ μπορεί να αποτελέσει πρότυπο για μεγαλύτερη και σκληρότερη εργασία, δεν θα είναι εύκολο να πείσει τη χώρα να τον ακολουθήσει.
Οι μεταπολεμικές εργασιακές σχέσεις στη Γερμανία έχουν διαμορφωθεί από τον συνδικαλιστικό αγώνα για την πενθήμερη εργάσιμη εβδομάδα τις δεκαετίες 1950 και 1960, με τη διάσημη αφίσα ενός παιδιού που έλεγε: «Το Σάββατο, ο μπαμπάς είναι δικός μου».
Τη δεκαετία του 1980, τα συνδικάτα πραγματοποίησαν μία από τις μεγαλύτερες απεργίες στην ιστορία, για να μειώσουν την εργάσιμη εβδομάδα από τις 40 στις 35 ώρες. Σήμερα, οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας προβλέπουν κατά μέσο όρο 37,8 ώρες ως κανονική εργάσιμη εβδομάδα.
Το 1993, ο τότε καγκελάριος Χέλμουτ Κολ προκάλεσε αντιδράσεις λέγοντας πως η Γερμανία άρχιζε να μοιάζει με «ένα συλλογικό λούνα παρκ» λόγω των μειωμένων ωρών και της πρόωρης συνταξιοδότησης. Έκτοτε, ο μέσος χρόνος εργασίας ανά εργαζόμενο μειώθηκε κατά 13,5%.
Η απόφαση της κυβέρνησης Μέρκελ το 2007 να αυξήσει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης στα 67 παραμένει εξαιρετικά αντιδημοφιλής και εξακολουθεί να προκαλεί προβλήματα στους Σοσιαλδημοκράτες που τη στήριξαν.
Ο κυβερνητικός συνασπισμός του Μερτς μεταξύ της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης και των Σοσιαλδημοκρατών, έχει δεσμευθεί — μέσω της προγραμματικής του συμφωνίας — να προωθήσει κίνητρα για αύξηση των ωρών εργασίας και καθυστέρηση της συνταξιοδότησης.
Οι οικονομολόγοι επικροτούν την αναγνώριση του προβλήματος της φθίνουσας προσφοράς εργασίας. Ωστόσο, «οι προτάσεις είναι ακόμη πολύ ασαφείς και η λεπτομέρεια είναι το κλειδί», δήλωσε ο καθηγητής οικονομίας Αντρέας Πάιχλ του Πανεπιστημίου του Μονάχου και ανώτερος οικονομολόγος στο Ifo.
Τα νέα κίνητρα είναι πιθανό να είναι «αναποτελεσματικά, πολύ δαπανηρά ή ένας γραφειοκρατικός εφιάλτης», είπε.
Ένα από τα μεγαλύτερα αποθέματα για αύξηση της προσφοράς εργασίας βρίσκεται στον μεγάλο αριθμό εργαζομένων μερικής απασχόλησης. Το ποσοστό των εργαζομένων με μερική απασχόληση έχει υπερδιπλασιαστεί από τη δεκαετία του 1990 στο 30% του εργατικού δυναμικού — κυρίως λόγω των γυναικών.
Ο Σεμπάστιαν Ντούλιεν, διευθυντής του ινστιτούτου IMK, σημειώνει ότι η έκρηξη της μερικής απασχόλησης αλλοιώνει τις στατιστικές. Οι σημερινοί εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης «δεν ήταν καν στην αγορά εργασίας παλαιότερα», με αποτέλεσμα να μειώνεται ο μέσος όρος των ωρών εργασίας.
Οι εργαζόμενοι πλήρους απασχόλησης εργάζονται σήμερα 40,2 ώρες την εβδομάδα κατά μέσο όρο — μόλις μία ώρα λιγότερο από το 1991. Όμως, με την προσθήκη των μερικώς απασχολούμενων, ο μέσος όρος πέφτει στις 34 ώρες — 7% κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ και 16% λιγότερο από την Ελλάδα.
Πολλοί εργαζόμενοι μερικής απασχόλησης επιθυμούν να δουλέψουν περισσότερο, αλλά αντιμετωπίζουν πολλά εμπόδια — κυρίως την ελλιπή φροντίδα παιδιών. Ειδικά στις μεγάλες πόλεις, η παιδική φροντίδα είναι ανεπαρκής, αναξιόπιστη και ακριβή.
Υπάρχουν και άλλες επιλογές για την αύξηση της προσφοράς εργασίας — αλλά καμία δεν είναι δημοφιλής. Ακόμα και η πρόταση να καταργηθεί μια δημόσια αργία (υπάρχουν έως και 13 σε κάποιες περιοχές), δεν βρίσκει υποστήριξη. Σύμφωνα με το Ifo, μια τέτοια κίνηση θα μπορούσε να προσθέσει 8 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ ετησίως.
Μια περαιτέρω αύξηση του ορίου ηλικίας συνταξιοδότησης και μεγαλύτερες μειώσεις για πρόωρες συντάξεις θα ήταν «εξαιρετικά αποτελεσματικές», είπε ο Βέρντινγκ. «Αλλά τέτοιες ιδέες είναι πολιτικά ναρκοπέδια».
Πηγή: euro2day.gr
- Θεσσαλονίκη: Καίει η «Φλόγα της Μνήμης» για τη Γενοκτονία των Ποντίων (VIDEO)
- Ίος: Παραιτήθηκε ο μοναδικός παιδίατρος - «Φεύγω για λόγους αξιοπρέπειας»
- Δύσκολα βρίσκουν προσωπικό 8 στις 10 επιχειρήσεις - Έρχονται Ελλάδα Ινδοί εργαζόμενοι
- Χαλκιδική: Ο κρυμμένος θησαυρός βγαλμένος από παραμύθι - 70 λεπτά από Θεσσαλονίκη
