Συνέντευξη στη ΛΕΜΟΝΙΑ ΒΑΣΒΑΝΗ
Ένα χωριό όπου οι άνθρωποι ζουν, αναπνέουν, γελούν, γεννούν, αγαπούν, παντρεύονται, δουλεύουν, τρώνε, κοιμούνται, υπάρχουν, δίπλα στην ανάσα του θανάτου, θα ζωντανέψει από αύριο (3/3/2016) και για λίγες βραδιές στο BlackBox (Βασ. Όλγας 65 & Φλέμινγκ 2 τηλέφωνο: 2310829254). Ο λόγος για την παράσταση «Κάτω Κόσμος» που ανεβάζει το «Θέατρο του Άλλοτε» και που είναι βασισμένη στα δημοτικά τραγούδια «Γιατί είναι μαύρα τα βουνά», «Λυγερή στον Αδη», και «Του Νεκρού Αδελφού».
Όπως εξήγησε η Βαρβάρα Δουμανίδου που υπογράφει τη σκηνοθεσία, έχοντας κάνει έρευνα για να μάθουν για τη λαϊκή μας παράδοση, έφτιαξαν «την ιστορία των προγόνων μας αποτυπωμένη πλήρως με όλη την καθημερινότητα της τότε εποχής, δοσμένα όμως με ένα πιο σκοτεινό τρόπο».
-Πώς γεννήθηκε η ιδέα για την παράσταση;
-Η ιδέα ξεκίνησε από την ανάγκη μου να κάνω μια στάση. Ένα διάλλειμα από την ταχύτητα της εποχής που ζούμε και να έρθω σε επαφή με τη λαϊκή παράδοση, με τον τρόπο ζωής των προγόνων μας τη συγκεκριμένη εποχή. Μας αρέσει να κάνουμε ως ομάδα διαφορετικά πράγματα κάθε φορά. Άλλωστε ως «Θέατρο του Αλλοτε» έχουμε πάντα ως σκοπό να μελετάμε τα ανθρώπινα συναισθήματα, με κύριο στόχο να τα αναμοχλεύουμε και να τα ενεργοποιούμε στο θεατή μέσα από τις παραστάσεις μας. Η ίδια η ζωή λοιπόν είναι το αντικείμενο μελέτης μας με τη Μαρία Ράπτη τη συγγραφέα του «Κάτω Κόσμου». Για 6 περίπου μήνες η μόνη μας εργασία ήταν η έρευνα και η συγκέντρωση πληροφοριών για την εποχή εκείνη. Η δουλειά μας ήταν αρκετά δύσκολη, γιατί έπρεπε να γνωρίσουμε τα ήθη και τα έθιμα των ανθρώπων εκείνων, την καθημερινότητά τους, τις φοβίες τους, τον τρόπο που σκέφτονταν, τον τρόπο που μιλούσαν, που αντιμετώπιζαν τις δυσκολίες και γενικά να γνωρίσουμε ξανά ένα κομμάτι της ιστορίας μας. Επιλέξαμε λοιπόν τα 3 ποιήματα που θα δημιουργούσαν τον «Κάτω Κόσμο» και το αριστουργηματικό 15σύλλαβο κείμενο της Μαρίας ήρθε και ολοκλήρωσε την ιδέα μου με έναν εξαιρετικά πιστό παραδοσιακό τρόπο.
-Τι θα δούμε επί σκηνής;
-Ο Κάτω Κόσμος είναι η ίδια η ζωή. Είναι η ιστορία των προγόνων μας αποτυπωμένη πλήρως με όλη την καθημερινότητα της τότε εποχής, δοσμένα όμως με ένα πιο σκοτεινό τρόπο. Η παράσταση ξεκινά με έναν γάμο. Η χαρά, το γλέντι, ο έρωτας, η αγάπη, η ευτυχία είναι όλα εκεί. Η οπτική όμως για το συγκεκριμένο έργο γεννήθηκε από την ανάγκη μου να βάλω και τον Χάρο σαν υπαρκτό πρόσωπο μέσα στο έργο. Οι άνθρωποι, οι πρωταγωνιστές αυτής της πραγματικότητας, ζουν, αναπνέουν, γελούν, γεννούν, αγαπούν, παντρεύονται, δουλεύουν, τρώνε, κοιμούνται, υπάρχουν, δίπλα στην ανάσα του θανάτου. Ζουν στη σκιά του. Οι θεατές μπαίνουν μέσα στον κόσμο αυτό και νιώθουν όλα τα συναισθήματα της ζωής. Της χαράς, της λύπης, του πόνου, της απώλειας, της ύπαρξης.
-Εσείς πώς μετουσιώνετε τα τρία τραγούδια σε ένα έργο;
-Με τη Μαρία Ράπτη δυσκολευτήκαμε αρκετά για να φτιάξουμε μια κοινή ιστορία. Ήταν εξαιρετικά δύσκολο, γιατί έπρεπε και τα 3 δημοτικά τραγούδια να γίνουν ένα χωριό με τους ήρωες του κάθε ποιήματος να μπλέκονται λογικά μεταξύ τους. Έπρεπε λοιπόν να φτιάξουμε γενεαλογικά δέντρα, να δημιουργήσουμε συγγένειες που να μην μπερδεύονται μεταξύ τους, σχέσεις, έρωτες, και να μείνουμε πιστοί στην αυστηρότητα και τη σεμνότητα της εποχής εκείνης. Μετά από αρκετή δουλειά φτιάξαμε μια μικρή κοινωνία, που εμπεριέχει και τις 3 παραλογές και με χαρακτήρες π.χ. όπως η Λυγερή και ο Κωνσταντής που, ενώ, είναι από διαφορετικά ποιήματα, εμπλέκονται με τέτοιο τρόπο ώστε να δημιουργούν μια φυσική σχέση μεταξύ τους.
-Κοινό στοιχείο και στα τρία δημοτικά τραγούδια είναι ο θάνατος. Πώς αντιμετωπίζεται σε καθένα από αυτά; Πώς τον χρησιμοποιεί η λαϊκή παράδοση;
-Ο θάνατος υπάρχει ως ένα αλληλένδετο κομμάτι με τη ζωή. Είναι η αναπόφευκτη μοίρα μας. Το σημάδι του, το κουβαλάμε από τη γέννησή μας και τίποτα δεν μπορεί να μας σταματήσει από το να τον γνωρίσουμε, άλλοι νωρίς και άλλοι αργά. Η αλήθεια είναι πως ο σημερινός άνθρωπος αντιμετωπίζει με εντελώς διαφορετικό τρόπο την ιδέα του θανάτου τώρα από τότε. Οι άνθρωποι του τότε ζούσαν καθημερινά με τον φόβο της απώλειας. Αν σκεφτούμε πως οι συνθήκες της ζωής ήταν αφόρητα σκληρές και η θνησιμότητα έφτανε να ξεκληρίζει ολόκληρες οικογένειες και μικρά παιδιά σκεφτείτε πόσο εξοικειωμένοι ήταν οι πρόγονοί μας. Όταν κάθε μέρα ένα χωριό μπορεί να είχε και από μια κηδεία πόσο πιο γνώριμοι ήταν οι άνθρωποι τότε με το τελεσίδικο του θανάτου. Όσο όμως οικείο και να είναι το νομοτελειακό του θανάτου ο πόνος του αποχωρισμού μιας μάνας από το παιδί της είναι τραγικός. Στην παράσταση έχουμε αποτυπώσει με ωμό ρεαλισμό την αναπαράσταση μιας πραγματικής κηδείας με το πλύσιμο, το ντύσιμο, το μύρωμα, το σαβάνωμα της Λυγερής, ενός μικρού κοριτσιού και το σπαρακτικό μοιρολόι της μάνας που γνωρίζουμε πως μπορεί να προκαλέσει ενόχληση στον θεατή. Αυτός είναι όμως και ο σκοπός του Θεάτρου του Αλλοτε. Να διεγείρει συναισθηματικά το θεατή και να ξυπνήσει τα συναισθήματά του, που λόγω του τρόπου ζωής στις σημερινές μέρες αφήνει να κοιμούνται ήσυχα.
-Γιατί φοβόμαστε το θάνατο;
-Φοβόμαστε το θάνατο γιατί είναι το μόνο άγνωστο μονοπάτι στη ζωή μας. Αν κάτι δεν το ξέρεις το φοβάσαι πάντα. Υπάρχουν βέβαια και οι τολμηροί που τον αψηφούν, αλλά σε γενικές γραμμές είναι κάτι που πάντα θα μας τρομάζει. Και νομίζω πως εκτός από το φόβο του θανάτου κυρίως υπάρχει ο φόβος του θανάτου των άλλων. Η απώλεια των δικών μας ανθρώπων, ακόμη και ο δικός μας χαμός, μας τρομάζει για τον πόνο που θα προκαλέσουμε στους δικούς μας ανθρώπους. Όλοι είμαστε άρρηκτα συνδεδεμένοι γονιδιακά με αυτό που λέγεται αγάπη. Η αγάπη υπάρχει μέσα μας και μας είναι τουλάχιστον αδιανόητο πως μπορούμε ανά πάσα στιγμή να χάσουμε ένα αγαπημένο μας πρόσωπο. Στην παράσταση υπάρχουν σκηνές όπου οι ζωντανοί συνομιλούν με τους πεθαμένους τους και αρνούνται να τους αποχωριστούν. Είναι μια τραγική στιγμή του έργου και μας κάνει πραγματικά ευάλωτους κι εμάς ως ηθοποιούς που πρέπει να αντιμετωπίσουμε μια τέτοια σκηνή. Όμως υποθέτουμε μόνο το τι μπορεί να υπάρχει μετά. Είναι ο φόβος του άγνωστου. Και κυρίως γιατί ο θάνατος πιστεύουμε πως είναι το τέλος. Μέχρι λοιπόν να γυρίσει κάποιος από τον Κάτω Κόσμο και να μας αποκαλύψει τι υπάρχει μετά, θα τον φοβόμαστε πάντα.
-Έχετε μια πολυπρόσωπη διανομή, κάτι που τα τελευταία χρόνια δεν συμβαίνει συχνά σε παραγωγές ομάδων της πόλης. Πώς το επιλέξατε;
-Είναι εξαιρετικά δύσκολο να διαλέγεις να φτιάξεις ένα έργο με τόσα πολλά άτομα και το γνωρίζαμε εξ αρχής. Ωστόσο ο «Κάτω Κόσμος» είναι ένα έργο που διαδραματίζεται σε ένα χωριό. Αναπόφευκτα λοιπόν η διανομή έπρεπε να είναι πολυάριθμη σε ρόλους και χαρακτήρες. Αυτό βέβαια μπορεί να ακούγεται ακατόρθωτο στις μέρες μας, αλλά οι ήρωες του έργου δημιουργούν την απαιτούμενη ενέργεια και ζωντάνια που πρέπει να υπάρχει σε αυτή την παράσταση. Η ομάδα απαρτίζεται από ένα σύνολο όμορφων ανθρώπων με ήθος, συνέπεια, ταλέντο και τον απαιτούμενο σεβασμό σε ένα τέτοιο έργο μιας και το να καταπιάνεσαι με την ελληνική παράδοση και λαογραφία επιβάλλει να έχεις τις ανάλογες αναφορές, να έρθεις σε επαφή με τις ρίζες σου και το παρελθόν σου, να αποστασιοποιηθείς για λίγο από την τεχνολογία και την ορμή του σύγχρονου κόσμου. Οι συνεργασίες πρέπει και οφείλουν να είναι έντιμες και όσο υπάρχουν έντιμοι ηθοποιοί θα προσπαθούμε να συνεργαζόμαστε για όμορφες παραστάσεις και για να μπορούμε να δίνουμε στο κοινό πάντα ατόφια, πραγματικά συναισθήματα.
Παίζουν: Ευρώπη Αργυροπούλου, Δημήτρης Βασιλειάδης, Τζώρτζια Βογιατζόγλου, Αννα Μαρία Γάτου, Δουμανίδου Βαρβάρα, Όλγα Καλαμάρα, Γιώργος Καλπακίδης, Θεοδώρα Κωστάκου, Γιώργος Μπουφίδης, Νίκος Νικολαΐδης, Μαρία Σεμερτζίδου, Αριάνα Τσάιτα, Ακριβός Ζερβός, Παναγιώτης Σακούλας.
Παραστάσεις: 3, 4, 5, 6, 10, 11, 12, 13 Μαρτίου, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο στις 21:00, Κυριακή στις 19:30. Εισιτήρια: 10€, 8€ (φοιτητικό, ανέργων). Πληροφορίες – κρατήσεις: 2310829254.
Προπώληση: www.viva.gr, Public, Ιανός, Media Markt, Reload και στο ταμείο του Black Box και του Θεάτρου Αυλαία (για τα δύο τελευταία κατά τις ώρες Τετάρτη – Κυριακή 10:30-13:30, 17:30-21:00).
