Αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής τους ταυτότητας θεωρούν οι Έλληνες τη γλώσσα και τα έθιμα-παραδόσεις, τον τόπο γέννησης, αλλά και τη θρησκεία. Σύμφωνα με σχετική δημοσκόπηση της Pew Research βάσει των τεσσάρων αυτών αξόνων, οι Έλληνες είναι σχετικά «αυστηροί» στα όρια που βάζουν γύρω από τον καθορισμό της εθνικής τους ταυτότητας, με τη χώρα να καταλαμβάνει τη 10η θέση ανάμεσα σε 23 χώρες.
Στα επιμέρους στοιχεία, το 86% των ερωτηθέντων στην Ελλάδα θεωρεί αρκετά ή πολύ σημαντική τη γνώση της ελληνικής γλώσσας για να είναι κανείς πραγματικός Έλληνας. Παρότι το ποσοστό αυτό είναι εξαιρετικά υψηλό, σε άλλες χώρες η γλώσσα θεωρείται σχεδόν ταυτόσημη με την εθνική ταυτότητα, όπως για παράδειγμα η Ουγγαρία, η Ολλανδία και η Ινδονησία (και οι τρεις 96%). Σημειώνεται ότι ψηλότερο ποσοστό από την Ελλάδα εμφανίζουν μεταξύ άλλων και σε Γαλλία, Γερμανία και Ιταλία.
Απόλυτοι φαίνονται οι Έλληνες και στο ζήτημα της τήρησης των εθίμων και των παραδόσεων, με το 85% των ερωτηθέντων να πιστεύει ότι είναι καθοριστικής σημασίας για την εθνική ταυτότητα. Μάλιστα, το μερίδιο αυτό είναι εξαιρετικά υψηλό σε σχέση με την πλειονότητα των χωρών που εξετάστηκαν, αφού στην Ευρώπη μόνο οι Ούγγροι και οι Πολωνοί συμφωνούν σχεδόν στην ολότητά τους (91%).
Χαμηλότερο είναι το ποσοστό των Ελλήνων που θεωρεί τον τόπο γέννησης αναπόσπαστο κομμάτι της εθνικής ταυτότητας, αν και εξακολουθεί να απασχολεί την πλειονότητα, συγκεκριμένα το 61%, των ερωτηθέντων. Σε όλες τις χώρες υπό εξέταση δίνεται μικρότερη σημασία στη γενέτειρα, ενώ τα χαμηλότερα ποσοστά εμφανίζονται σε περιοχές όπου οι μετανάστες αποτελούν μεγαλύτερο μερίδιο του πληθυσμού. Αξίζει να σημειωθεί ότι σε σχέση με την αντίστοιχη έρευνα του 2016, το ποσοστό των Ελλήνων που συμφωνεί μειώθηκε κατά 16 μονάδες.
Η σημασία της θρησκείας για την εθνική ταυτότητα
Σύμφωνα με την Pew Research, μια μεγάλη πλειονότητα των ερωτηθέντων στη χώρα, συγκεκριμένα το 61%, θεωρεί ότι η Ορθοδοξία είναι πολύ (38%) ή αρκετά (23%) σημαντικό στοιχείο της εθνικής μας ταυτότητας. Ωστόσο, είναι ενδιαφέρον ότι ένα υψηλό ποσοστό, της τάξης του 39%, θεωρεί ότι δεν είναι ιδιαίτερα (17%) ή και καθόλου (22%) σημαντικό.
Πρόκειται για μια απόκλιση, που παρατηρήθηκε μόνο στον συγκεκριμένο άξονα και εμφανίζεται σε πολλές ακόμη χώρες. Βέβαια, η μερίδα των Ελλήνων που δίνει μεγάλη σημασία στη θρησκεία ως κομμάτι της εθνικής ταυτότητας είναι η μεγαλύτερη στην Ευρώπη, με σχετικά μεγάλη απόκλιση από την Πολωνία (57%) που έρχεται δεύτερη και την Ιταλία (43%) που βρίσκεται τρίτη.
Σημειώνεται πως οι φτωχότερες χώρες και αυτές με χαμηλό επίπεδο εκπαίδευσης τείνουν να δίνουν μεγαλύτερη σημασία στη θρησκεία για την εθνική ταυτότητα, σύμφωνα με την έρευνα.
Η διαφορά μπορεί εν μέρει να αποδοθεί στις διαγενεακές διαφορές. Σύμφωνα πάντοτε με την Pew Research, σχεδόν επτά στους δέκα Έλληνες άνω των 40 ετών (το 69%) θεωρούν λίγο ή πολύ σημαντική τη θρησκεία για την ελληνική ταυτότητα. Ωστόσο, την ίδια άποψη φέρουν μόλις τέσσερις στους 10 πολίτες (42%) ηλικίας από 18 έως 39 ετών. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη διαφορά (+27%) που καταγράφηκε ανάμεσα στις 19 χώρες που εξετάσθηκαν για το συγκεκριμένο χαρακτηριστικό.
Πάντως, και στους τέσσερις άξονες οι συντηρητικοί τείνουν να θεωρούν περισσότερους παράγοντες σημαντικούς για την εθνική ταυτότητα, όπως παρατηρήθηκε κατά μήκος των εξεταζόμενων χωρών.
