Συνέντευξη στην Λεμονιά Βασβάνη
Την εκτίμηση πως η πανδημία του κορωνοϊού «θα εντείνει και θα επιταχύνει τις ενυπάρχουσες διαρθρωτικές αδυναμίες και τις συστημικές κρίσεις στις οποίες αυτές οδηγούν» έκανε ο Πρόεδρος της ASECU, Κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του ΑΠΘ, Αν. Καθηγητής Γρηγόρης Ζαρωτιάδης μιλώντας στον «Τύπο Θεσσαλονίκης» με αφορμή το 1ο Διεθνές Τηλεσυνέδριο με θέμα «Συστημικές Κρίσεις που προκαλούνται από τη Σύγχρονη Πανδημία και Προοδευτικές Διέξοδοι» (Systemic Crises Triggered by Contemporary Pandemia & Progressive Way-Outs) που διοργάνωσε η Ένωση των Οικονομικών Πανεπιστημίων της Νότιας και Ανατολικής Ευρώπης και της Παρευξείνιας Ζώνης (Association of Economic Universities of South and Eastern Europe and the Black Sea Region - ASECU, www.asecu.gr), την προεδρία της οποίας ασκεί το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Όπως εξήγησε οι συστημικές κρίσεις που θα αναδυθούν σε διεθνές επίπεδο δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει καμία πολιτεία μόνη της, αλλά είναι ζήτημα διεθνούς συντονισμού.
Παράλληλα αναφέρθηκε στο τι πρέπει να γίνει στο εσωτερικό της χώρας μας για να αντιμετωπίσουμε τις εθνικού επιπέδου ανισορροπίες. Τέλος, σχολιάζοντας την ηλεκτρονική εποχή στην εκπαίδευση είπε πως είναι ευκαιρία για να αξιοποιηθούν νέες τεχνολογίες, ωστόσο υπογράμμισε πως τίποτα δεν μπορεί να υποκαταστήσει την δια ζώσης, ζωντανή εκπαίδευση, που «είναι η βάση της παιδείας».
- Ποιες συστημικές κρίσεις προέκυψαν/ αναδύθηκαν κατά την πανδημία;
-Καλώς τίθεται το ερώτημά σας, καθώς η πανδημία του κορωνοϊού δεν προκαλεί αλλά αναδεικνύει, ίσως μάλιστα να εντείνει και να επιταχύνει τις ενυπάρχουσες διαρθρωτικές αδυναμίες και τις συστημικές κρίσεις στις οποίες αυτές οδηγούν. Κατά τη γνώμη μου τα βασικά μακροοικονομικά ζητήματα που ταλανίζουν με αυξανόμενη ένταση το διεθνές σύστημα τις τελευταίες δεκαετίες είναι τα εξής δύο:
(α) Οι συνεχώς βαθαίνουσες διαπεριφερειακές και διαταξικές ανισότητες παγκοσμίως. Σχετικές, δημοσιευμένες μελέτες αναδεικνύουν το εν λόγω φαινόμενο σε περιφερειακό και διεθνές επίπεδο (ενδεικτικά αναφέρομαι στο άρθρο με τίτλο "European Union: a diverging Union" το οποίο συνυπογράφω με την Αριστέα Γκάγκα στο Journal of Postkeynesian Economics το 2013, όπως και στη σειρά των μελετών που εκδίδει ο ΟΟΣΑ για την ανισότητα).
(β) Η επέκταση της αναντίκριστης υπερσυσσώρευσης του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου, δηλαδή με δημοσιογραφικούς όρους η λεγόμενη "χρηματοπιστωτική φούσκα". Τα φαινόμενα αυτά αποτελούν ουσιαστικά εκφάνσεις μιας εξελισσόμενης, διεθνώς συντονισμένης κρίσης υπερπαραγωγής και υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου. Ένδειξη αυτών των τάσεων η καταγεγραμμένη, επιμένουσα αδυναμία των ρυθμών μεγέθυνσης τους παγκοσμίου ΑΕΠ, η οποία προφανώς καταγράφονταν εκ νέου τα τελευταία έτη, πολύ πριν την πανδημία. Η εμφάνισή της όμως έρχεται να προκαλέσει ένα φαινόμενο συντονισμένης και ισχυρής ταλάντωσης σε συνέχεια των επιπτώσεων των μέτρων προφύλαξης. Μια ταλάντωση που βρίσκοντας το διεθνές οικονομικό γίγνεσθαι σε αδυναμία, μπορεί και να το οδηγήσει σε βαθύτατες κρίσεις.
- Πώς κλήθηκε να τις αντιμετωπίσει η πολιτεία;
-Τις ως άνω συστημικές κρίσεις σε διεθνές επίπεδο δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει καμία πολιτεία μόνη της, αλλά είναι ζήτημα διεθνούς συντονισμού. Σχετική πρόταση για το περιεχόμενο αυτού έχω καταθέσει σε προσφάτως δημοσιευμένο άρθρο μου με τίτλο "Μεταξύ Ελατηρίου και Ταλάντωσης: η κρισιμότητα του ρεαλιστικού ριζοσμαστισμού" και αντίστοιχο που συνοπογράφεται από τον Θέμη Τζήμα με τίτλο "Πολιτικές για μια νέα, παγκόσμια ρύθμιση". Στο εσωτερικό της χώρας μας θα πρέπει να αντιμετωπιστούν οι εθνικού επιπέδου ανισορροπίες που θα προκληθούν. Για αυτές, θεωρώ απαραίτητη την οριζόντια, κοινωνικά δίκαιη και οικονομικά αποτελεσματική ισοκατανομή των βαρών των προληπτικών μέτρων σε όλες τις παραγωγικές τάξεις και τα επίπεδα συγκεντροποίησης του πλούτου και του κεφαλαίου.
-Πρόκειται για ένα τηλεσυνέδριο. Τα μαθήματα το τελευταίο διάστημα λόγω του περιορισμού της πανδημίας γίνονται εξ αποστάσεως. Πώς βλέπετε την ηλεκτρονική εποχή στην εκπαίδευση;
-Βλέποντας το ποτήρι μισογεμάτο, η περίοδος που βιώνουμε είναι μια ευκαιρία για την εκπαιδευτική κοινότητα σε όλες τις βαθμίδες να γνωρίσει και να δοκιμάσει στην πράξη την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών για την επέκταση, κυρίως ποιοτική, της εκπαιδευτικής διεργασίας. Όμως, είναι πολύ σημαντικό να σημειώσουμε ότι άλλο είναι η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών και άλλο η υποκατάσταση της δια ζώσης, ζωντανής εκπαίδευσης. Αυτήν πρέπει οπωσδήποτε να τη διαφυλάξουμε και να συμφωνήσουμε όλοι -ες ότι αποτελεί τη βάση της παιδείας.
Χρήσιμα
Το Τηλεσυνέδριο που έγινε χθες με τη συμμετοχή διεθνούς φήμης εισηγητών από όλο τον κόσμο φιλοξενήθηκε στον διαδικτυακό χώρο του ΑΠΘ.
Να σημειώσουμε πως στις εργασίες του πρώτου πάνελ του Τηλεσυνεδρίου συνέβαλλαν ο Jeffrey D. Sachs, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Columbia και ειδικός σύμβουλος του Γραμματέα του ΟΗΕ για τα θέματα της βιώσιμης ανάπτυξης, ο Michael Hudson Πρόεδρος του Ινστιτούτου για τη μελέτη των μακροπρόθεσμων οικονομικών τάσεων στο Πανεπιστήμιο του Missouri και γνωστός αναλυτής της Wall Street, ο Iraj Hash, Ομότιμος Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Staffordshire, η Καθηγήτρια Tatyana Hubenova-Delisivkova από την Ακαδημία Επιστημών της Βουλγαρίας και Πρόεδρος της Ένωσης Οικονομολόγων της Βουλγαρίας, ο Καθηγητής Statty Stattev, πρώην Πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου στη Σόφια και μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της κεντρικής τράπεζας της Βουλγαρίας.
Από την έντυπη έκδοση της εφημερίδας "Τύπος Θεσσαλονίκης"
