Συνεχίζεται η «αιμορραγία» διαθέσιμων για ενοικίαση κατοικιών, όπως προκύπτει με βάση τον αριθμό των ηλεκτρονικών αγγελιών. Ταυτόχρονα, όπως δείχνουν τα σχετικά στοιχεία από την ανάλυση της περιόδου του δευτέρου εξαμήνου του 2024 (σε σύγκριση με το αντίστοιχο περυσινό διάστημα), υπάρχει άμεση σύνδεση μεταξύ της μείωσης της προσφοράς και της αύξησης των ζητουμένων τιμών ενοικίασης.
Όπως σημειώνει ρεπορτάζ της Καθημερινής, με βάση τα στοιχεία της «Χρυσής Ευκαιρίας», στο κέντρο της Αθήνας διατίθενται προς ενοικίαση συνολικά 14.667 διαμερίσματα, από 14.800 που ήταν διαθέσιμα κατά την αντίστοιχη περίοδο του 2023 (β΄ εξάμηνο). Πρόκειται μια οριακή μείωση κατά 0,8%, ωστόσο αυτό δεν έχει σταθεί ικανό να αντισταθμίσει την άνοδο των ζητουμένων τιμών ενοικίασης, που αγγίζει το 7,7%. Ειδικά για τα ακίνητα έως 80 τ.μ. που είναι και τα περισσότερα –10.056–, η μέση τιμή αγγίζει τα 10,63 ευρώ/τ.μ., από 9,87 ευρώ/τ.μ. που ήταν κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2023. Στον Πειραιά εντοπίζονται 2.705 σπίτια προς ενοικίαση, από 2.942 το αντίστοιχο διάστημα του 2023 (-8%) κι ενώ οι τιμές ενοικίασης καταγράφουν μέση ετήσια αύξηση κατά 6,83%. Στην κατηγορία των διαμερισμάτων έως 80 τ.μ. η μέση ζητούμενη τιμή έχει αυξηθεί κατά 7,8% σε 10 ευρώ/τ.μ., από 9,3 ευρώ/τ.μ. πριν από ένα χρόνο. Ετσι, ένα ακίνητο των 70 τ.μ. απαιτεί πλέον 700 ευρώ μηνιαίο ενοίκιο κατά μέσον όρο. Οσον αφορά την πόλη της Θεσσαλονίκης, στην κατηγορία των διαμερισμάτων έως 80 τ.μ., που είναι και τα περισσότερα, παρατηρείται επίσης ετήσια μείωση της προσφοράς κατά 11,5% σε 2.265, ενώ το μέσο ζητούμενο ενοίκιο έχει αυξηθεί κατά 7,7% σε 9,34 ευρώ/τ.μ., έναντι 8,67 ευρώ/τ.μ.
Μεγάλες μειώσεις στην προσφορά παρατηρούνται σε δημοφιλείς περιοχές των βορείων προαστίων. Συγκεκριμένα, στο Χαλάνδρι διατίθενται πλέον 1.100 ακίνητα, έναντι 1.239 πριν από ένα χρόνο. Η μέση ζητούμενη τιμή ενοικίασης συνεχίζει να κινείται ανοδικά και διαμορφώνεται έως 8,1% υψηλότερα για τα ακίνητα από 81 τ.μ. έως 120 τ.μ. (10,37 ευρώ/τ.μ.) και 4,5% για τα μικρότερα έως 80 τ.μ. (11,57 ευρώ/τ.μ.). Αντιστοίχως, στο Μαρούσι οι ενδιαφερόμενοι θα βρουν πλέον 1.139 ακίνητα, έναντι 1.321 πριν από ένα χρόνο, ενώ επίσης οι τιμές ενοικίασης καταγράφουν νέες αυξήσεις έως 8,5%, ιδίως στα μεγαλύτερα ακίνητα (άνω των 120 τ.μ.), όπου η μέση τιμή αγγίζει πλέον τα 9,73 ευρώ/τ.μ., από 9 ευρώ/τ.μ. στο τέλος του 2023.
Η μεγάλη «πληγή» της έλλειψης στέγης είναι ασφαλώς τα κλειστά σπίτια. Με βάση τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής της ΕΛΣΤΑΤ το 2021, μόνο στο λεκανοπέδιο της Αττικής εντοπίζονται 255.300 κλειστές κατοικίες, ενώ πανελλαδικά το σχετικό νούμερο αγγίζει τα 793.000 ακίνητα. Εξ αυτών, σε περίπου 600.000 ακίνητα αντιστοιχούν 1 εκατ. δικαιώματα. Δηλαδή, στο 75% των κλειστών κατοικιών παρατηρείται το φαινόμενο της πολυϊδιοκτησίας, καθώς υπάρχουν σχεδόν δύο ιδιοκτήτες ανά ακίνητο.
Επομένως, αποδεικνύεται πλέον και με βάση τους αριθμούς ότι η πολυϊδιοκτησία και οι πολυετείς διαμάχες των κληρονόμων είναι πράγματι ένας από τους λόγους που κρατούν κλειστά τα ακίνητα. Παράλληλα, όμως, φαίνεται πως και το μέτρο της φοροαπαλλαγής για τρία χρόνια σε όσους ιδιοκτήτες επιστρέψουν τα κλειστά σπίτια τους στην αγορά, δεν θα έχει την προσδοκώμενη ανταπόκριση. Σύμφωνα με την ΠΟΜΙΔΑ, ένας καθοριστικός λόγος για τη διαφαινόμενη αποτυχία του μέτρου είναι ότι, με βάση τη σχετική διάταξη, το κίνητρο της φοροαπαλλαγής έχει συνδεθεί με τον ενοικιαστή και όχι με το ακίνητο. Ειδικότερα, αν για οποιονδήποτε λόγο αποχωρήσει ο ενοικιαστής κατά τη διάρκεια της τριετίας που ισχύει το μισθωτήριο που έχει υπογραφεί (π.χ. οφειλές, μετακίνηση σε άλλη πόλη, οικογενειακοί λόγοι ή λόγοι υγείας), τότε ο ιδιοκτήτης θα χάνει τη φοροαπαλλαγή, τόσο για το έτος της αποχώρησης όσο και για το υπόλοιπο της περιόδου του συμβολαίου.
«Αν ο μισθωτής αποχωρήσει τον πρώτο χρόνο, π.χ. γιατί χώρισε ή γιατί μετατέθηκε ή γιατί δεν μπορεί να ανταποκριθεί οικονομικά στο συμφωνηθέν ενοίκιο, τότε ο ιδιοκτήτης –που θα έχει δαπανήσει και κάποια χρήματα για να επισκευάσει το μέχρι πρότινος κλειστό του διαμέρισμα–, όχι μόνο θα χάσει τη φοροαπαλλαγή για το συγκεκριμένο έτος, αλλά και για τα επόμενα τρία χρόνια, ακόμη κι αν στη συνέχεια βρει άλλον ενοικιαστή», σημειώνει ο Στρ. Παραδιάς, πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ.
Σύμφωνα με τον ίδιο, για να ανοίξουν μαζικά τα δεκάδες χιλιάδες κλειστά σπίτια που βρίσκονται στον αστικό ιστό των μεγάλων πόλεων θα πρέπει να γίνουν διορθώσεις στη νομοθετική ρύθμιση της τριετούς φοροαπαλλαγής. Συγκεκριμένα, ζητείται «να απαλειφθεί η διάταξη περί απώλειας της φοροαπαλλαγής σε περίπτωση κένωσης της κατοικίας από τον αρχικό ενοικιαστή, διότι δημιουργεί πλήρη ανασφάλεια στους εκμισθωτές, καθιστώντας τους κυριολεκτικά “ομήρους” των προθέσεων των ενοικιαστών τους. Η 36μηνη φορολογική απαλλαγή θα πρέπει να συναρτηθεί ρητά και αποκλειστικά με την κάθε κατοικία και όχι με το πρόσωπο και τις διαθέσεις του αρχικού ενοικιαστή, ανεξαρτήτως της τυχούσας –αναγκαστικής για τον ιδιοκτήτη– εναλλαγής επομένων ενοικιαστών εντός του συνολικού διαστήματος των 36 μηνών», καταλήγει ο κ. Παραδιάς.
