Αυτό το οποίο προκαλεί σοκ, είναι αριθμός των ανθρώπων που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας στην Ελλάδα, ο οποίος σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ ανέρχεται στα 3.795.100 άτομα. Αυτό μεταφράζεται σε ποσοστό 34,6% του πληθυσμού της χώρας, δηλαδή ένας στους τρεις κατοίκους ζει κάτω από το όριο της φτώχειας. Μάλιστα, από τα στοιχεία προκύπτει ότι το ποσοστό αυτό αυξάνεται συνεχώς από το 2010 όταν υπεγράφη το πρώτο μνημόνιο. Ο προβληματισμός γίνεται εντονότερος αν ληφθούν υπ' όψιν άλλα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σύμφωνα με τα οποία τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα μειώνονται συνεχώς οι μισθοί όσων εργάζονται με σχέση εξαρτημένης εργασίας, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται η φορολογία επί του εισοδήματος!
Αυξάνονται όσοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας
Πιο αναλυτικά, από στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής (ΕΛΣΤΑΤ) τα οποία περιλαμβάνονται σε έκθεση του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) για την ελληνική οικονομία, προκύπτει ότι 1 στους 3 ανθρώπους που ζουν στην Ελλάδα, διαβιούν κάτω από το όριο της φτώχειας! Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, κάτω από το όριο της φτώχειας διαβιούν στην Ελλάδα συνολικά 3.795.100 άτομα, «επίδοση» που φέρνει την Ελλάδα στην 4η θέση μεταξύ των 28 κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης με το υψηλότερο ποσοστό πολιτών στο όριο της φτώχειας.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ το ποσοστό των Ελλήνων που ζούσαν πέρυσι στο όριο της φτώχειας (εισόδημα μικρότερο από το 60% του εθνικού διάμεσου διαθέσιμου εισοδήματος) ανήλθε σε 34,6% ή σε 3.795.100 άτομα. Μάλιστα, το ποσοστό τα τελευταία χρόνια αυξάνεται συνεχώς. Συγκεκριμένα το 2010 (με το πρώτο Μνημόνιο) ήταν στο 27,6%, το 2011 αυξήθηκε στο 27,7%, το 2012 στο 31% και το 2013 ανήλθε στο 34,6%!
Σε χειρότερη θέση από την Ελλάδα, βρίσκονται μόνο η Βουλγαρία (49,3%), η Ρουμανία (41,7%) και η Λετονία (36,2%). Στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που έχουν εμπλακεί σε Μνημόνια, στο όριο της φτώχειας βρίσκεται το 30% των πολιτών στην Ιρλανδία, το 28,2% στην Ισπανία, το 27,1% στην Κύπρο και το 25,3% στην Πορτογαλία. Οι πέντε χώρες με τα χαμηλότερα ποσοστά φτώχειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση των «28», είναι η Ολλανδία (15%), η Τσεχία (15,4%), η Σουηδία (15,6%), η Φινλανδία (17,2%) και το Λουξεμβούργο (18,4%). Ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση ανέρχεται σε 24,8% και στην ευρωζώνη σε 23,3%.
Σημειώνεται, ότι, με βάση επίσης στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, ο κίνδυνος φτώχειας αυξήθηκε σημαντικά για την Ελλάδα μετά το 2010 και το ποσοστό της σχετικής φτώχειας αυξήθηκε κατά 3,4 εκατοστιαίες μονάδες ή κατά 17,3%. Παράλληλα, το χάσμα της φτώχειας αυξήθηκε κατά 24,1%, ενώ ο κίνδυνος φτώχειας ή κοινωνικού αποκλεισμού αυξήθηκε κατά 7 εκατοστιαίες μονάδες ή κατά 25,4%.
Οι μισθοί μειώνονται, αλλά η φορολογία… αυξάνεται!
Την ίδια ώρα, άλλα στοιχεία τα οποία έδωσε στη δημοσιότητα η ΕΛΣΤΑΤ, δείχνουν ότι το βάρος το οποίο καλούνται να σηκώσουν οι έλληνες φορολογούμενοι είναι και ιδιαίτερα μεγάλο, αλλά παράλληλα συνεχίζει να αυξάνεται διαρκώς, καθώς οι μισθοί μειώνονται αλλά παράλληλα οι φόροι αυξάνονται!
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με τους τριμηνιαίους μη χρηματοοικονομικούς λογαριασμούς της Γενικής Κυβέρνησης, κατά το πρώτο τρίμηνο του 2014 οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας στην Γενική Κυβέρνηση εξακολούθησαν να μειώνονται. Συγκεκριμένα, ανήλθαν σε 5,177 δισ. ευρώ (26,4% των συνολικών δαπανών), από 5,406 δισ. ευρώ (23,4% των δαπανών) που ήταν κατά το πρώτο τρίμηνο 2013 και 5,597 δισ. ευρώ (24,4% των δαπανών) που ήταν κατά το πρώτο τρίμηνο 2012.
Την ίδια ώρα, ανοδική πορεία ακολουθούν ακόμη οι φόροι που επιβάλλονται στο εισόδημα, οι οποίοι ανήλθαν σε 3,525 δισ. ευρώ (21,2% των συνολικών εσόδων) το πρώτο τρίμηνο φέτος, από 2,930 δισ. ευρώ (17,8% των εσόδων) που ήταν κατά το πρώτο τρίμηνο 2013 και 3,371 δισ. ευρώ (17,8% των εσόδων) που ήταν το αντίστοιχο τρίμηνο του 2012.
Παράλληλα, περαιτέρω μειώθηκαν και οι κοινωνικές παροχές από το κράτος, που ανήλθαν σε 9,308 δισ. ευρώ (47,5% των συνολικών δαπανών) κατά το πρώτο τρίμηνο του 2014, από 9,238 δισ. ευρώ (42,7% των δαπανών) που ήταν το αντίστοιχο τρίμηνο του 2013 και 10,711 δισ. ευρώ (46,7% των δαπανών) που ήταν κατά το πρώτο τρίμηνο 2012.
Στο ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης καταγράφηκε έλλειμμα 3,005 δισ. ευρώ το πρώτο τρίμηνο 2014, από έλλειμμα 6,604 δισ. ευρώ το α΄ τρίμηνο 2013 και έλλειμμα 3,993 δισ. ευρώ το α΄ τρίμηνο 2012. Το δημόσιο χρέος αυξήθηκε στο τέλος του πρώτου τριμήνου εφέτος σε 314,801 δισ. ευρώ, από 305,679 δισ. ευρώ και 280,405 δισ. ευρώ στα αντίστοιχα τρίμηνα του 2013 και 2012.
Ανάπτυξη 0,7% για το 2014 προβλέπει το ΙΟΒΕ
Την ίδια ώρα, πάντως, θετικές είναι οι προβλέψεις που διατυπώνει το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) σε έκθεσή του για την ελληνική οικονομία. Συγκεκριμένα, το ΙΟΒΕ προβλέπει την επιστροφή της ελληνικής οικονομίας σε τροχιά ανάκαμψης έπειτα από έξι χρόνια, υπολογίζοντας ότι το 2014 θα κλείσει με ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ κατά 0,7%.
Στους βασικότερους παράγοντες που θα καθορίσουν την τάση της οικονομικής δραστηριότητας, το ΙΟΒΕ περιλαμβάνει τη δυναμική της διεθνούς τουριστικής κίνησης, για την οποία εκτιμά ότι θα συνεχιστεί και κλιμακωθεί κατά την περίοδο των θερινών διακοπών. Ακόμη, προβλέπει πως και η ήπια άνοδος της κατανάλωσης των νοικοκυριών που σημειώθηκε στο αρχικό τρίμηνο φέτος αναμένεται να συνεχιστεί, τουλάχιστον κατά τα δύο επόμενα τρίμηνα. Στη διατήρησή της σε ανοδική τροχιά εκτιμά ότι θα συμβάλλουν η μικρή αύξηση της απασχόλησης, ιδίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες σε εποχικές δραστηριότητες στον ευρύτερο τομέα του τουρισμού, η περαιτέρω υποχώρηση της αβεβαιότητας μετά την ολοκλήρωση του εκλογικού κύκλου, καθώς και η συνεχιζόμενη πτώση των τιμών, αν και με χαμηλότερο ρυθμό στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
Στην έκθεση αναφέρεται ότι η ολοκλήρωση του εκλογικού κύκλου, χωρίς ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις ή ανατροπές, επιτρέπει τη συνέχιση της δημοσιονομικής πολιτικής και κυρίως των μεταρρυθμίσεων στη δομή και τη λειτουργία του κράτους, καθώς και των διαρθρωτικών αλλαγών σε αγορές προϊόντων - υπηρεσιών, οι ρυθμοί υλοποίησης των οποίων επιβραδύνθηκαν σημαντικά κατά την προεκλογική περίοδο.
Επίσης, οι αναλυτές του ιδρύματος τονίζουν ότι το χρονικό διάστημα το οποίο μεσολαβεί μέχρι την επόμενη αξιολόγηση από την τρόικα είναι μικρό, γεγονός που συνεπάγεται ότι πρέπει να γίνει με γοργούς ρυθμούς η σχετική προετοιμασία, στην οποία περιλαμβάνεται η ολοκλήρωση των προαπαιτούμενων ενεργειών. Υπογραμμίζουν, δε, πως οι διαπραγματεύσεις κατά την επόμενη αξιολόγηση του προγράμματος οικονομικής πολιτικής θα εστιάσουν κυρίως στην οριστικοποίηση των δημοσιονομικών μέτρων για την περίοδο 20152017, όπως επίσης στην εξέταση της ύπαρξης «χρηματοδοτικού κενού» και στους δυνητικούς τρόπους κάλυψής του.
Βλέπει νέες δημοσιονομικές πιέσεις
Πάντως, στην έκθεσή του το ΙΟΒΕ προειδοποιεί πως ανεξάρτητα από το μείγμα δημοσιονομικών μέτρων το οποίο θα αποφασιστεί για τα επόμενα χρόνια, στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους αναμένονται πρόσθετες δημοσιονομικές πιέσεις μέσω των νέων μειώσεων στις επικουρικές συντάξεις και της αύξησης της παρακράτησης φόρου εισοδήματος στους συνταξιούχους, της μεγαλύτερης συσσώρευσης φορολογικών υποχρεώσεων (ΕΝΦΙΑ, φόρος εισοδήματος) και των αλλαγών στο φορολογικό σύστημα (πχ. φορολόγηση ως νομικά πρόσωπα φορολογουμένων που μέχρι το 2013 φορολογούνταν ως φυσικά πρόσωπα, κατάργηση φοροαπαλλαγών).
Σε ότι έχει να κάνει με την ύπαρξη ή όχι πρόσθετων χρηματοδοτικών αναγκών του ελληνικού κράτους μεσοπρόθεσμα και τον τρόπο κάλυψής τους, το ΙΟΒΕ υποστηρίζει πως οι περυσινές δημοσιονομικές επιδόσεις ενισχύουν τη διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας κατά την προσεχή αξιολόγηση για την παροχή νέων διευκολύνσεων για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους.
Για τις ελληνικές τράπεζες, αναφέρεται ότι η διενέργεια των stress tests από την ΕΚΤ θα επηρεάσει έστω βραχυπρόθεσμα και σημειώνεται ότι η πραγματοποίηση κερδών από την πλειονότητα των τεσσάρων μεγαλύτερων τραπεζών το 2013 και η καλύτερη της αναμενόμενης δημοσιονομική επίδοση, επενέργησαν καταλυτικά στην επιστροφή τους μετά από τέσσερα χρόνια στις διεθνείς αγορές κεφαλαίων, την πλέον σημαντική πηγή άντλησης ρευστότητας. Ωστόσο, το ΙΟΒΕ επισημαίνει πως προκειμένου να μην εμφανιστούν ή να περιοριστούν δυνητικοί παράγοντες εξασθένισης της ευρωστίας των τραπεζών, αναμένεται η διατήρηση της εφαρμοζόμενης τα τελευταία χρόνια, αυστηρής πιστοδοτικής πολιτικής προς τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, μέχρι την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των stress tests της ΕΚΤ.
