Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Επίτροπος Βιώσιμων Μεταφορών και Τουρισμού Απόστολος Τζιτζικώστας, στην έναρξη του διήμερου συνεδρίου του European Sea Ports Organization (ESPO – Ευρωπαϊκός Οργανισμός Θαλασσίων Λιμένων), που διοργανώθηκε για πρώτη φορά στη Θεσσαλονίκη.
Ο ESPO εκπροσωπεί οργανισμούς λιμένων, ενώσεις και διοικήσεις 21 κρατών μελών της ΕΕ (και της Νορβηγίας), με θαλάσσια πρόσβαση, δηλαδή περίπου 400 λιμάνια της Ευρώπης. Το 21ο ετήσιο συνέδριο έχει θέμα: «Προς μια στρατηγική για τα λιμάνια της Ευρώπης στη μετά 2024 εποχή».
Στην ομιλία του στην έναρξη του συνεδρίου, ο κ. Τζιτζικώστας αναφέρθηκε στη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για τα λιμάνια, η οποία θα παρουσιαστεί ως το τέλος του 2025, όπως τόνισε, αλλά και στον ρόλο των ευρωπαϊκών λιμανιών στην ενίσχυση της γεωοικονομικής θέσης της Ευρώπης.
«Κάθε λιμάνι συνεισφέρει στην οικονομία μας, στην ασφάλειά μας, στη συνδεσιμότητά μας και στην ευρωπαϊκή μας ταυτότητα. Στην ΕΕ τα πλοία μεταφέρουν 3,4 δισεκατομμύρια τόνους εμπορευμάτων, συμπεριλαμβανομένης της ενέργειας και ταυτόχρονα σχεδόν 400 εκατομμύρια επιβάτες κάθε χρόνο. Πραγματοποιούν επίσης 2,2 εκατομμύρια ελλιμενισμούς. Αυτό προσθέτει έως και 29,5 δισεκατομμύρια ευρώ σε ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, 400.000 άμεσες θέσεις εργασίας, και πολλά άλλα έμμεσα οφέλη. Τα λιμάνια είναι πύλες εισόδου και εξόδου του ευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών, αλλά και για τις αλυσίδες εφοδιασμού και για το παγκόσμιο εμπόριο. Διακινούν περίπου το 75% του εξωτερικού εμπορίου της ΕΕ, αλλά και περίπου το ένα τρίτο των φορτίων εντός της ΕΕ. Όλα αυτά συνηγορούν στην ανάδειξή του καίριου ρόλου των λιμανιών για την ενιαία αγορά και για το Διευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών της ΕΕ. Φέτος η ΕΕ εισήγαγε μια νέα, θαλάσσια διάσταση στο δίκτυο αυτό. Τον ευρωπαϊκό θαλάσσιο χώρο, ο οποίος προωθεί τις θαλάσσιες μεταφορές μικρών αποστάσεων, αυστηρότερη ενοποίηση λιμένων-ενδοχώρας και ευρύτερα οφέλη όπως η ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, εναλλακτικών καυσίμων και λύσεων ψηφιακού εφοδιασμού», τόνισε ο Επίτροπος.
Ο κ. Τζιτζικώστας επισήμανε πως η ΕΕ την τελευταία δεκαετία, η ΕΕ χρηματοδότησε περισσότερα από 280 έργα με περισσότερα από 3,5 δισ. ευρώ, αναβαθμίζοντας 150 λιμάνια.
Αναφερόμενος στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα ευρωπαϊκά λιμάνια, ο κ. Τζιτζικώστας εστίασε στις γεωπολιτικές, τεχνικές και επιχειρησιακές μεταβολές, που δημιουργούν νέα δεδομένα παγκοσμίως: «Δεν γνωρίζουμε ακόμα ακριβώς τον τρόπο με τον οποίο η θέση των ΗΠΑ στο διεθνές εμπόριο θα επηρεάσει τις παγκόσμιες εμπορικές ροές. Αλλά ξέρουμε ότι θα αλλάξουν. Η κατάσταση στην Ερυθρά Θάλασσα εξακολουθεί να επηρεάζει το εμπόριο, ιδίως στα λιμάνια της Μεσογείου. Οι λιμένες εκτός της ΕΕ ενισχύουν την ανταγωνιστικότητά τους. Επίσης, τα λιμάνια μας πρέπει να επανεξετάσουν την ασφάλεια, φυσική και ψηφιακή. Η διακίνηση των ναρκωτικών μέσω των λιμανιών είναι επίσης ένα πρόβλημα που οξύνεται διαρκώς. Και βεβαίως υπάρχει και η κλιματική αλλαγή, που θέτει νέες προκλήσεις. Υπάρχουν όμως και άλλες προκλήσεις που συνδέονται με τη θέση των λιμένων. Όπως η έντονη εποχιακή ζήτηση στα λιμάνια που βρίσκονται στην καρδιά πυκνοκατοικημένων περιοχών, τα ζητήματα συνδεσιμότητας των λιμανιών που εξυπηρετούν μικρά νησιά, το πολύπλοκο περιβάλλον λειτουργίας πολλαπλών τερματικών στα μεγαλύτερα λιμάνια, τα ζητήματα ενέργειας, ανάπτυξης της κρουαζιέρας κτλ.».
Ο Επίτροπος υπογράμμισε πως οι προκλήσεις μπορούν να εξελιχθούν σε ευκαιρίες, όπως για παράδειγμα στον τομέα της καθαρής ενέργειας, ενισχύοντας έτσι τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης και συμβάλλοντας στην προστασία του περιβάλλοντος, ενώ ταυτόχρονα θα γίνονται πιο ανταγωνιστικά. Ευκαιρίες επίσης προκύπτουν στις ψηφιακές εφαρμογές για την υποστήριξη βέλτιστων και ασφαλών λιμενικών λειτουργιών, στον λιμενικό εξοπλισμό και την επισκευή πλοίων που παράγονται στην ΕΕ, όπως και για τα ναυπηγεία.
Αναφερόμενος στη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για τα λιμάνια, ο κ. Τζιτζικώστας διαβεβαίωσε ότι «στόχος είναι, μέσω αυτής της στρατηγικής, να μετατρέψουμε τις προκλήσεις σε ευκαιρίες. Η νέα ευρωπαϊκή στρατηγική για τα λιμάνια θα συνδέσει την ανταγωνιστικότητα με την ανθεκτικότητα και τη βιωσιμότητα. Θα προβλέπει συγκεκριμένα μέτρα για την ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της κυβερνοασφάλειας, για τις αλυσίδες εφοδιασμού, για την οικονομική ανεξαρτησία των λιμανιών και για την ψηφιοποίηση και την καινοτομία. Ως προς την ενεργειακή μετάβαση των λιμανιών και την ευκαιρία να μετατραπούν σε κόμβους παραγωγής και εισαγωγής καθαρής ενέργειας, οι σχετικές προβλέψεις περιλαμβάνονται στο επενδυτικό σχέδιο για τις βιώσιμες μεταφορές, που εκπονούμε και δίνει έμφαση τόσο στον τομέα της ναυτιλίας, όσο και στον τομέα της αεροπλοΐας. Η νέα στρατηγική μας για τα λιμάνια θα αντιμετωπίζει επίσης τις ελλείψεις εργατικού δυναμικού και τις περιορισμένες δεξιότητες».
Ολοκληρώνοντας την ομιλία του ο κ. Τζιτζικώστας υπογράμμισε: «Ήρθε η ώρα για μια στρατηγική που βασίζεται στη σωστή ισορροπία μεταξύ διαφορετικών αναγκών και συχνά ανταγωνιστικών λύσεων. Η προσέγγισή μας πρέπει να λειτουργήσει για όλα τα λιμάνια της Ευρώπης κι αυτό θα κάνουμε».
